Τετάρτη 30 Ιουλίου 2008

Το παιχνίδι με τους θεσμούς και η μέθοδος Πούτιν



Η αντικατάσταση του βουλευτή της ΝΔ Γιάννη Μανώλη από το α' θερινό τμήμα της Βουλής συνιστά ένα ακόμη τρανό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η κυβέρνηση παίζει με τους θεσμούς. Τώρα πια η κυβερνητική πλειοψηφία, κάθε φορά που θα φοβάται καταψήφιση των ρυθμίσεων που προωθεί, θα αποσύρει όχι τα νομοσχέδια αλλά τους βουλευτές. Πρωτότυπο και προωθημένο.

Το πρόβλημα εδώ δεν είναι η προσπάθεια εξυγίανσης των ζημιογόνων ΔΕΚΟ μέσα από τον περιορισμό των όποιων υπερβολών, απ’ τις δεκάδες που όλοι ξέρουμε ότι υπάρχουν. Η αντικατάσταση του βουλευτή της ΝΔ με συνοπτικές διαδικασίες αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου σε μια σειρά από θεσμικά unfair.

Παρακολουθούμε τις τελευταίες δύο εβδομάδες στο μέσο του Καλοκαιριού την προώθηση δύο νομοσχεδίων που δίνουν ένα ενδιαφέρον σήμα για την ποιότητα των θεσμών στη χώρα μας. Με το πρώτο, στο οποίο μπήκε «τσόντα» και η επίμαχη τροπολογία για τις ΔΕΚΟ, αποκεφαλίζεται ο επικεφαλής της Αρχής διερεύνησης μαύρου χρήματος Γ. Ζορμπάς στο μέσο κρίσιμων και ενοχλητικών ερευνών που μπαίνουν έτσι στο ντουλάπι. Με το δεύτερο υπονομεύεται ο θεσμός της αυτοδιοίκησης των μεγάλων δικαστηρίων.

Πρέπει κάποτε να καταλάβουμε ότι σταθερό, αναπόσπαστο και συνυφασμένο με την σύγχρονη δημοκρατία χαρακτηριστικό είναι ο έλεγχος και η μεταξύ των διαφόρων θεσμών εξουσίας εξισορρόπηση (checks and balances). Ωστόσο, στην Ελλάδα ο κοινοβουλευτικός έλεγχος είναι πενιχρός διότι υπόκειται στον κανόνα της πλειοψηφίας και ο δικαστικός είναι υπαρκτός αλλά εξασθενημένος από τα χρόνια προβλήματα της απελπιστικά καθυστερημένης έκδοσης των αποφάσεων και της προσπάθειας πολιτικής χειραγώγησης.

Σ’ αυτή την κατάσταση συνεισφέρει και η θεσμική παρουσία της ηγεσίας της δικαιοσύνης, η οποία έχει χαρακτηριστεί από πολλές πλευρές απογοητευτική. Και πώς να μην είναι άλλωστε, αφού τον τελευταίο μόλις χρόνο μάθαμε ότι η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου μπορεί να αποφασίζει συμπεριλαμβανομένων τηλεφωνικών ψήφων (υπόθεση των συμβασιούχων) χωρίς την τήρηση της προβλεπόμενης διαδικασίας και είδαμε τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να γνωμοδοτεί εκτός αρμοδιότητας (υπόθεση καμερών) σχετικά με νομικό ζήτημα που εκκρεμούσε ενώπιον της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας ως του αρμόδιου κατά το Σύνταγμα δικαστηρίου. Ποιον σεβασμό στους κανόνες και τους θεσμούς να εμπνεύσουν στην κοινωνία μετά από αυτά οι ανώτατοι δικαστές;

Ο θεσμός των ανεξάρτητων αρχών λειτούργησε από την αρχή ενοχλητικά απέναντι στην πολιτική εξουσία και δικαίωσε το σκοπό του σε μία χώρα όπου ο πήχης των κανόνων τίθεται ψηλά για να παραβιάζεται εύκολα. Εμβάθυνε το κράτος δικαίου και προώθησε την προστασία των δικαιωμάτων και την έννοια της αξίας του πολίτη απέναντι σε ένα κράτος πλατύ και αυθαίρετο. Ακόμα κι αυτός ο θεσμός, όμως, δέχτηκε και συνεχίζει να δέχεται συνεχή χτυπήματα. Είναι γνωστό ότι επιχειρήθηκε παράκαμψη του ΑΣΕΠ με τη διαδικασία των συνεντεύξεων και ότι η μισή κυβέρνηση (Υπουργείο Παιδείας, Άμυνας, πρώην Δημόσιας Τάξης, Δικαιοσύνης) τσακώθηκε και πήγε στα δικαστήρια για να λύσει τις διαφορές της με την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Χθες δημοσιεύτηκαν στο τύπο στοιχεία για τη δραστική μείωση του προϋπολογισμού των ανεξάρτητων αρχών με το ΑΣΕΠ χαρακτηριστικά να λαμβάνει φέτος 4 εκατομμύρια ευρώ λιγότερα σε σχέση με πέρυσι.

Η σχέση αντίθεσης και σύγκρουσης μεταξύ των διαφόρων θεσμών εξουσίας είναι δεδομένη και επιθυμητή και οργανώνεται άλλωστε από το ίδιο το Σύνταγμα. Ωστόσο, η σημερινή πολιτική εξουσία υπερβαίνει την αντίθεση αυτή και χτυπάει κατευθείαν τους ίδιους τους θεσμούς. Οι κανόνες τηρούνται μόνο όταν αυτό είναι πολιτικά επωφελές και συμβατό με το ύφος «κατσουφιασμένου νοικοκύρη» του εκπροσώπου του πρωθυπουργού. Όταν συμβαίνει το αντίθετο, η ελαστικότητα της ερμηνείας των κανόνων είναι τέτοια ώστε μπορεί και παραμένει ως πρωθυπουργικός σύμβουλος πρώην βουλευτής, διωκόμενος από τη δικαιοσύνη για πολιτική προστασία σε γκάνγκστερ.

Εφαρμόζεται στα δημόσια πράγματα η «μέθοδος Πούτιν». Χειραγώγηση των θεσμών, αδιαφάνεια, ελάχιστη κριτική και πολιτική αντιπαράθεση ανύπαρκτη. Μάλλον κρίθηκε ως η καλύτερη μέθοδος για την διαιώνιση της σημερινής πολιτικής εξουσίας. Ωστόσο όσο και αν την ξορκίζεις, η δημοκρατία επανέρχεται και σου χτυπάει την πόρτα ενοχλητικά.

Δεν υπάρχουν σχόλια: