Ζώντας σε δανεισμένο χρόνο σε κλεμμένη γη

Gillad Atzmon
Αν κάποιος έρθει σε επαφή με Ισραηλινούς μπορεί να μπερδευτεί. Ακόμη και τώρα που η ισραηλινή αεροπορία δολοφονεί εκατοντάδες πολίτες, ηλικιωμένους, γυναίκες και παιδιά, οι Ισραηλινοί καταφέρνουν να πείθουν τον εαυτό τους ότι είναι αυτοί τα πραγματικά θύματα σ' αυτή τη βίαιη ιστορία.
Οσοι γνωρίζουν από τα μέσα τους Ισραηλινούς αντιλαμβάνονται ότι είναι εντελώς απληροφόρητοι για τις ρίζες της σύγκρουσης που κυριαρχεί στη ζωή τους. Πολύ συχνά καταφέρνουν να επινοούν κάποια εξωφρενικά επιχειρήματα, που μπορεί να φαίνονται λογικά μέσα στην ισραηλινή κοινωνία αλλά είναι εντελώς παράλογα έξω απ' αυτήν. Ενα τέτοιο επιχείρημα είναι το εξής:
«Αυτοί οι Παλαιστίνιοι, γιατί επιμένουν να ζουν στη γη μας, γιατί δεν μπορούν να εγκατασταθούν στην Αίγυπτο, στη Συρία, στο Λίβανο ή σε κάποια άλλη αραβική χώρα;». Ενα άλλο εβραϊκό μαργαριτάρι σοφίας είναι το εξής: «Τι πρόβλημα έχουν αυτοί οι Παλαιστίνιοι; Τους δώσαμε νερό, ηλεκτρισμό, μόρφωση και το μόνο που κάνουν είναι να προσπαθούν να μας ρίξουν στη θάλασσα».
Προκαλεί έκπληξη ότι οι Ισραηλινοί ακόμη και μέσα στην αποκαλούμενη «Αριστερά», ακόμη και η μορφωμένη «Αριστερά» δεν μπορεί να κατανοήσει ποιοι είναι οι Παλαιστίνιοι, από πού κατάγονται και τι υπερασπίζονται. Αδυνατούν να κατανοήσουν ότι για τους Παλαιστίνιους η Παλαιστίνη είναι η πατρίδα τους. Ολως περιέργως, οι Ισραηλινοί καταφέρνουν να μη μπορούν να αντιληφθούν, ότι το Ισραήλ δημιουργήθηκε σε βάρος του παλαιστινιακού λαού, σε παλαιστινιακή γη, σε παλαιστινιακά χωριά, πόλεις, χωράφια και περιβόλια. Οι Ισραηλινοί δεν αντιλαμβάνονται ότι οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα και στα προσφυγικά στρατόπεδα στην περιοχή είναι στην πραγματικότητα εκτοπισμένοι άνθρωποι από τις Ber Shive, Yafo, Tel Kabir, Shekh Munis, Lod, Haifa, Jerusalem και πολλές ακόμη πόλεις και χωριά. Αν απορείτε πώς γίνεται να μη γνωρίζουν οι Ισραηλινοί την ιστορία τους, η απάντηση είναι πολύ απλή. Δεν την έχουν ακούσει ποτέ. Οι περιστάσεις που οδήγησαν στην ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση είναι καλά κρυμμένες μέσα στην κουλτούρα τους. Τα ίχνη του προ του 1948 παλαιστινιακού πολιτισμού στη γη έχουν εξαφανιστεί. Η Νάκμπα, η εθνοκάθαρση το 1948 των γηγενών Παλαιστινίων, όχι μόνο δεν αποτελεί μέρος του ισραηλινού σχολικού προγράμματος, αλλά ούτε καν αναφέρεται ή συζητιέται σε κανένα επίσημο ή ακαδημαϊκό φόρουμ.
Στο κέντρο σχεδόν κάθε ισραηλινής πόλης μπορεί να συναντήσει κανείς ένα αναμνηστικό μνημείο του 1948, που δείχνει ένα πολύ περίεργο, σχεδόν αφηρημένο, σωλήνα. Αυτό το υδραυλικό στοιχείο ονομάζεται Νταβίντκα και είναι στην πραγματικότητα ένας σωλήνας όλμου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Νταβίντκα ήταν ένα εξαιρετικά αναποτελεσματικό όπλο. Το βλήμα του δεν μπορούσε να φτάσει μακρύτερα από τα 300 μέτρα και μπορούσε να προκαλέσει πολύ περιορισμένη ζημιά. Προκαλούσε όμως πολύ θόρυβο. Σύμφωνα με την επίσημη ισραηλινή εκδοχή, όταν οι Αραβες, δηλαδή οι Παλαιστίνιοι, άκουσαν τον Νταβίντκα από μακριά, έφυγαν σαν λαγοί για να σώσουν τη ζωή τους. Σύμφωνα με την ισραηλινή αφήγηση, οι Εβραίοι, δηλαδή οι «νέοι Ισραηλινοί», έριξαν λίγα πυροτεχνήματα και οι «δειλοί Αραβες» το έβαλαν στα πόδια σαν βλάκες. Στην επίσημη ισραηλινή ιστορία δεν υπάρχει καμιά αναφορά στις πολλές ενορχηστρωμένες σφαγές από το νέο ισραηλινό στρατό και τις παραστρατιωτικές μονάδες που προηγήθηκαν. Δεν υπάρχει επίσης καμιά αναφορά στους ρατσιστικούς νόμους που εμποδίζουν τους Παλαιστίνιους να επιστρέψουν στα σπίτια και στη γη τους.
Το νόημα των παραπάνω είναι πολύ απλό. Η παλαιστινιακή υπόθεση είναι εντελώς άγνωστη στους Ισραηλινούς. Συνεπώς, μπορούν να αντιλαμβάνονται τον παλαιστινιακό αγώνα μόνο σαν μια φονική παραφροσύνη. Μέσα στον ισραηλινό εβραιο-κεντρικό σολιψιστικό κόσμο, οι Ισραηλινοί είναι ένα αθώο θύμα και οι Παλαιστίνιοι δεν είναι παρά ένας κτηνώδης δολοφόνος.
Η κατάσταση αυτή, που κρατά τους Ισραηλινούς στο σκοτάδι σχετικά με το παρελθόν τους, εξαφανίζει κάθε πιθανότητα μελλοντικής συμφιλίωσης. Αφού οι Ισραηλινοί στερούνται την ελάχιστη κατανόηση της σύγκρουσης, δεν μπορούν να σκεφτούν καμιά δυνατή λύση εκτός από την εξόντωση ή την εκκαθάριση του «εχθρού». Το μόνο που δικαιούνται να γνωρίζουν είναι οι διάφορες φανταστικές ιστορίες για τα πάθη των Εβραίων. Ο πόνος των Παλιστινίων είναι εντελώς ξένος στ' αυτιά τους. Το «δικαίωμα επιστροφής των Παλαιστινίων» ακούγεται σ' αυτούς σαν αστεία ιδέα. Ακόμη και οι πιο προοδευτικοί «ισραηλινοί ουμανιστές» δεν είναι έτοιμοι να μοιραστούν τη γη με τους αυτόχθονες κατοίκους. Αυτό δεν αφήνει στους Παλαιστίνιους πολλές επιλογές, παρά να αγωνιστούν για να απελευθερωθούν, παρά τις τεράστιες δυσκολίες. Είναι καθαρό, δεν υπάρχει εταίρος για ειρήνη στην ισραηλινή πλευρά.
Αυτή τη βδομάδα, όλοι εμείς μάθαμε περισσότερα για τη βαλλιστική ικανότητα της Χαμάς. Προφανώς, η Χαμάς ήταν αρκετά συγκρατημένη με το Ισραήλ για μεγάλο χρονικό διάστημα. Απέφευγε να κλιμακώσει τη σύγκρουση στο νότιο Ισραήλ. Μου φαινόταν ότι οι Κασάμ που έπεφταν σποραδικά στην Σντερότ και την Ασκελόν δεν ήταν παρά ένα μήνυμα από τους φυλακισμένους Παλαιστίνιους. Ηταν ένα μήνυμα για την κλεμμένη γη, τα σπίτια, τα χωράφια και τα περιβόλια: «Αγαπημένη μας γη δε σε ξεχνάμε, είμαστε ακόμη εδώ και πολεμάμε για σένα, αργά ή γρήγορα θα επιστρέψουμε, θα αρχίσουμε ξανά από κει που σταματήσαμε». Ηταν όμως και ένα καθαρό μήνυμα προς τους Ισραηλινούς: «Εσείς εκεί πέρα, στη Σντερότ, στη Μπιρ Σέβα, στην Ασκελόν, στην Ασντόντ, στο Τελ Αβίβ και στη Χάιφα, είτε το αντιλαμβάνεστε είτε όχι, στην πραγματικότητα ζείτε σε κλεμμένη γη. Καλύτερα να αρχίσετε να τα μαζεύετε, γιατί ο χρόνος σας εξαντλείται, έχετε εξαντλήσει την υπομονή μας. Εμείς, ο παλαιστινιακός λαός, δεν έχουμε πια να χάσουμε τίποτα».
Ας το αντιμετωπίσουμε, αντικειμενικά η κατάσταση στο Ισραήλ είναι πολύ σοβαρή. Πριν από δύο χρόνια ήταν οι ρουκέτες της Χεσμπολά που έπεφταν στο βόρειο Ισραήλ. Αυτή τη βδομάδα, η Χαμάς απέδειξε αναμφισβήτητα ότι είναι ικανή να σερβίρει στο Ισραήλ κάποιο κοκτέιλ βαλλιστικής εκδίκησης. Και στην περίπτωση της Χεσμπολά και στην περίπτωση της Χαμάς, το Ισραήλ έμεινε χωρίς καμιά στρατιωτική απάντηση. Αναμφίβολα, μπορεί να σκοτώσει πολίτες, αλλά δεν μπορεί να σταματήσει το μπαράζ ρουκετών. Ο ισραηλινός στρατός δεν έχει τα μέσα να προστατέψει το Ισραήλ, εκτός αν η κάλυψή του με μια συμπαγή τσιμεντένια οροφή θεωρείται βιώσιμη λύση. Στο τέλος, ίσως σχεδιάσουν ακριβώς αυτό.
Ομως, αυτό είναι μακριά από το τέλος της Ιστορίας. Στην πραγματικότητα είναι μόνο η αρχή. Κάθε ειδικός στο Μεσανατολικό γνωρίζει ότι η Χαμάς μπορεί να πάρει τον έλεγχο της Δυτικής Οχθης μέσα σε ώρες. Στην πραγματικότητα, ο έλεγχος της Παλαιστινιακής Αρχής και της Φατάχ διατηρείται από τον ισραηλινό στρατό. Αν η Χαμάς πάρει τη Δυτική Οχθη, το μεγαλύτερο κέντρο του ισραηλινού πληθυσμού θα βρεθεί στο έλεος της Χαμάς. Για όσους δεν μπορούν να δουν, αυτό θα ήταν το τέλος του εβραϊκού κράτους. Αυτό μπορεί να συμβεί αύριο, σε τρεις μήνες ή σε πέντε χρόνια. Το ζήτημα δεν είναι «αν» θα συμβεί αλλά το «πότε». Μέχρι τότε, ολόκληρο το Ισραήλ θα βρίσκεται στην εμβέλεια πυρός της Χαμάς και της Χεσμπολά, η ισραηλινή κοινωνία θα καταρρεύσει, η οικονομία της θα καταστραφεί. Η τιμή μιας απομονωμένης βίλας στο βόρειο Τελ Αβίβ θα είναι ίδια με την τιμή μιας παράγκας στην Kiryat Shmone ή την Sderot. Οταν η πρώτη ρουκέτα χτυπήσει το Τελ Αβίβ, το σιωνιστικό όνειρο θα τελειώσει.
Αυτό το γνωρίζουν οι στρατηγοί του ισραηλινού στρατού, το γνωρίζουν οι ισραηλινοί ηγέτες. Γι' αυτό κλιμακώνουν τον πόλεμο εναντίον των Παλαιστινίων μέχρι εξόντωσης. Οι Ισραηλινοί δεν σχεδιάζουν να εισβάλουν στη Γάζα. Αυτό που θέλουν είναι να ολοκληρώσουν τη Νάκμπα. Ρίχνουν βόμβες στους Παλαιστίνιους για να τους εξαφανίσουν. Θέλουν να διώξουν τους Παλαιστίνιους από την περιοχή. Αυτό προφανώς δεν πρόκειται να γίνει. Οι Παλαιστίνιοι θα παραμείνουν. Οχι μόνο θα παραμείνουν, αλλά η μέρα της επιστροφής στη γη τους έρχεται πιο κοντά, καθώς το Ισραήλ καταφεύγει στην πιο φονική τακτική του.
Εδώ ακριβώς παρεμβαίνει η ισραηλινή φυγή από την πραγματικότητα. Το Ισραήλ έχει περάσει το «σημείο μη επιστροφής». Η τύχη του είναι βαθιά χαραγμένη σε κάθε βόμβα που πέφτει σε παλαιστίνιους πολίτες. Δεν υπάρχει τίποτα που μπορεί να κάνει το Ισραήλ για να σώσει τον εαυτό του. Δεν υπάρχει καμιά στρατηγική εξόδου. Δεν μπορεί να διαπραγματευτεί δρόμο εξόδου του, γιατί ούτε οι Ισραηλινοί ούτε η ηγεσία τους κατανοούν τις βασικές παραμέτρους σ' αυτή τη σύγκρουση. Το Ισραήλ δεν έχει τη στρατιωτική δύναμη να τελειώσει τη μάχη. Μπορεί να καταφέρει να δολοφονήσει λαϊκούς ηγέτες των Παλαιστινίων, αυτό κάνει εδώ και χρόνια, όμως η παλαιστινιακή αντίσταση και επιμονή δυναμώνουν αντί να αποδυναμώνονται. Οπως πρόβλεψε ένας ισραηλινός στρατηγός, ήδη κατά την πρώτη Ιντιφάντα, «για να νικήσουν, το μόνο που πρέπει να κάνουν οι Παλαιστίνιοι είναι να επιβιώσουν». Αυτοί επιβιώνουν και πράγματι νικούν.
Αυτό το αντιλαμβάνονται οι ισραηλινοί ηγέτες. Το Ισραήλ έχει ήδη δοκιμάσει τα πάντα: μονομερή αποχώρηση, πείνα και τώρα εξόντωση. Σκέφτηκε να διαφύγει το δημογραφικό κίνδυνο συρρικνώνοντας τους Παλαιστίνιους σε ένα στενό εβραϊκό γκέτο. Τίποτα δε δούλεψε. Είναι η παλαιστινιακή επιμονή με τη μορφή της πολιτικής της Χαμάς που καθορίζει το μέλλον της περιοχής.
Το μόνο που έμεινε στους Ισραηλινούς είναι η προσκόλληση στην τύφλωση και στη φυγή από την πραγματικότητα για να ξεφεύγουν από την καταστροφική βαριά μοίρα τους. Στον κατήφορό τους, θα τραγουδούν τους γνωστούς τους ύμνους για τα θύματα. Διαποτισμένοι από μια εγωκεντρική αντίληψη ανωτερότητας, θα πονέσουν και οι ίδιοι, παραμένοντας τυφλοί μπροστά στον πόνο που προκαλούν στους άλλους. Οι Ισραηλινοί λειτουργούν ως συλλογικότητα όταν ρίχνουν βόμβες στους άλλους, αλλά όταν οι ίδιοι χτυπιούνται καταφέρνουν να γίνονται αθώα θύματα. Είναι αυτή η αντίφαση ανάμεσα στην εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους και στο πώς τους βλέπουν οι υπόλοιποι από μας που μετατρέπει τους Ισραηλινούς σε ένα θηριώδη εκτελεστή. Είναι αυτή η αντίφαση που εμποδίζει τους Ισραηλινούς να κατανοήσουν τη δική τους ιστορία, είναι αυτή η αντίφαση που τους εμποδίζει να κατανοήσουν τις επανειλημμένες πολυάριθμες προσπάθειες για να καταστραφεί το κράτος τους. Είναι αυτή η αντίφαση που τους εμποδίζει να αντιληφθούν το νόημα του Ολοκαυτώματος, ώστε να μπορέσουν να εμποδίσουν το επόμενο. Είναι αυτή η αντίφαση που εμποδίζει τους Ισραηλι- νούς να γίνουν κομμάτι της ανθρωπότητας.
Για μια ακόμη φορά, οι Εβραίοι θα πρέπει να βαδίσουν προς ένα άγνωστο μέλλον. Σε κάποιο βαθμό, εγώ ο ίδιος έχω αρχίσει το ταξίδι μου εδώ και αρκετό καιρό. 03/01/2009
* Ο Γκίλαντ Ατζμον είναι συνθέτης, μουσικός και πολιτικός ακτιβιστής. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ισραήλ, όμως κατάφερε να αποδεσμευτεί από τα πλοκάμια του Σιωνισμού (η συνειδητοποίησή του άρχισε, όπως περιγράφει ο ίδιος, όταν υπηρετούσε στο σιωνιστικό στρατό στο Λίβανο) και να γίνει υποστηρικτής της Παλαιστινιακής Υπόθεσης. Εκπατρίστηκε από το Ισραήλ και πλέον δηλώνει «εβραιόφωνος Παλαιστίνιος»... infognomonpolitics