Ελληνας γεννιέσαι ή γίνεσαι;

Tου Τακη Καμπυλη

O Κλείτος, παρά το γεγονός ότι γεννήθηκε πριν από 20 χρόνια στην Ελλάδα (από Αλβανούς γονείς), στην οδό Πέρση στα Ανω Πετράλωνα, δεν είναι Ελληνας.

Για την ακρίβεια, ούτε είναι ούτε δεν είναι. Ο Κλείτος είναι μία αναπάντητη εδώ και χρόνια αίτηση που αραχνιάζει στην αρμόδια διεύθυνση Ιθαγένειας του υπουργείου Εσωτερικών.

Η συγκεκριμένη διεύθυνση είναι ως προς τη λειτουργία της ένα κράτος εν κράτει που δεν υπάγεται στους στοιχειώδεις κανόνες μιας σύγχρονης δημοκρατίας. Ενας θεματοφύλακας «ελληνικότητας» αλλά με όρους κοινωνιοβιολογίας: Μία κιβωτός «ελληνικού DNA». Δικαιούται -με το νόμο- να μην απαντά μέσα σε συγκεκριμένες προθεσμίες στις αιτήσεις απόκτησης ελληνικής ιθαγένειες ή και -όταν απαντά- να μην τις αιτιολογεί! Ετσι η συγκεκριμένη υπηρεσία ουσιαστικά δεν υπόκειται σε κανέναν δικαστικό έλεγχο.

Σ' ένα σύγχρονο κράτος δικαίου μπορεί να υπάρχουν αποφάσεις που είτε μας αρέσουν είτε δεν μας αρέσουν. Οπως άλλωστε και σε κάθε ολοκληρωτικό κράτος. Η διαφορά του πρώτου από το δεύτερο είναι η αντιπροσωπευτικότητα των ελεγκτικών μηχανισμών.

Ευτυχώς το σύγχρονο Ελληνικό κράτος δεν έχει (και) στον τομέα αυτό καμιά σχέση με ολοκληρωτικά καθεστώτα. Με μοναδική εξαίρεση την υπηρεσία Ιθαγένειας.

Υπάρχουν ιστορικοί λόγοι που εξηγούν το γιατί. Από το 1923 μέχρι το 1978, η «ελληνικότητα», η ιθαγένεια χρησιμοποιήθηκε ως όπλο από το Κράτος για να ξεκαθαρίσει μ' αυτούς που κάθε εποχή θεωρούσε ως εχθρούς του. Ο αποκλεισμός του κομμουνιστή ή του μειονοτικού από την ελληνική κοινωνία (διά της αφαίρεσης ιθαγένειας) ήταν κοινή πρακτική της δημόσιας διοίκησης.

Υπάρχει όμως και η πραγματικότητα που ξεπερνά τους ιστορικούς λόγους. Περίπου 1.200.000 άνθρωποι ζουν μαζί μας τα τελευταία 20 χρόνια. Ανάμεσά τους αρκετές δεκάδες χιλιάδες που γεννήθηκαν εδώ, τέλειωσαν το Λύκειο και εργάζονται δίπλα μας.

Προφανώς το ζήτημα δεν είναι αν πρέπει ή δεν πρέπει να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια. Το ζήτημα είναι να μπουν κανόνες ώστε να μην υποβάλλονται στην ταπεινωτική αυθαιρεσία οποιασδήποτε υπηρεσίας (η οποία μάλιστα έχει εξασφαλίσει το προνόμιο της ατιμωρησίας).

Χρειάζονται να μπουν κανόνες ώστε αυτό το γραφειοκρατικό Γκουαντάναμο να μην κρατάει ομήρους χιλιάδες ανθρώπους έχοντάς τους σ' ένα διαρκές «περίμενε».

Αυτό ουσιαστικά προτείνει και η Ελληνική Ενωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου που θα παρουσιάσει αύριο στην ΕΣΗΕΑ τις προτάσεις της για έναν νέο Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας.

Μέχρι σήμερα η ιθαγένεια συνδεόταν σχεδόν αποκλειστικά με το «αίμα». Αν λόγου χάρη ο Τόνι Μπάλτσις από το Οχάιο (που δεν μιλάει ελληνικά και που δεν έχει έρθει ποτέ του αυτός και ο πατέρας του στην Ελλάδα) αποδείξει πως πριν από τέσσερις γενιές ξεκίνησε ο Αντώνης Μπάλτσης από το Αγρίνιο για τις ΗΠΑ, τότε σαφέστατα προκρίνεται στην απόκτηση ελληνικής ιθαγένειας από τον Κλείτο.