Ευθύνονται τα μέσα μαζικής επικοινωνίας για την κρίση;

Οι καταναλωτικές συνήθειες, η πτώση της διαφήμισης και οι αντιρρήσεις στην ενοχοποίηση των ειδήσεων

Δ. ΓΑΛΑΝΗΣ


Είναι το λιγότερο εντυπωσιακό, αλλά μεγάλη μερίδα των επιχειρηματιών στη χώρα μας φαίνεται πεπεισμένη ότι για την οικονομική κρίση φταίνε τα... ΜΜΕ και, κυρίως, τα τηλεοπτικά δελτία που δημιουργούν αρνητικό κλίμα στην αγορά και στους καταναλωτές. Οτι με κάποιον μαγικό τρόπο οι επιπτώσεις της κρίσης θα εξαφανίζονταν, τουλάχιστον σε ένα σημαντικό ποσοστό, αν τα δελτία ειδήσεων σταματούσαν ξαφνικά να αναφέρονται σε αυτήν. Αυτή τουλάχιστον ήταν η αίσθηση που αποκόμιζε κανείς παρακολουθώντας τις εργασίες του συνεδρίου με θέμα «Βrands- Επικοινωνία- ΜΜΕ σε κρίση;» που διοργάνωσαν πριν από λίγες ημέρες στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών ο Σύνδεσμος Διαφημιζομένων Ελλάδας και η Ενωση Εταιρειών Διαφήμισης- Επικοινωνίας Ελλάδας.

Σκοπός του συνεδρίου ήταν η κατάθεση απόψεων για τις επιπτώσεις που έχει στην αγορά η χρηματοπιστωτική κρίση και προτάσεων για την καλύτερη συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων, διαφημιστών και μέσων ενημέρωσης προκειμένου να αντιμετωπιστεί η δύσκολη συγκυρία. Ωστόσο, όπως φάνηκε και από το συνέδριο, η προοπτική αποτελεσματικής συνεργασίας διαγράφεται μάλλον μακρινή, δεδομένου ότι για την κρίση οι μεν θεωρούν υπεύθυνους τους δε, και αντίστροφα. Τι δείχνουν τα στοιχεία
Οπως προκύπτει από ερευνητικά δεδομένα που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο από την κυρίαΛίνα Σάρι, διευθύνουσα σύμβουλο της εταιρείας ΤΝS ΙCΑΡ, οι συνήθειες των καταναλωτών έχουν αλλάξει ραγδαία το τελευταίο διάστημα: οι μεγάλες αγορές, όπως οι κατοικίες και τα αυτοκίνητα, αναβάλλονται, ενώ 7 στους 10 καταναλωτές δηλώνουν ότι έχουν μειώσει τις καθημερινές δαπάνες και στρέφονται σε φθηνότερα προϊόντα.

Οι αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες έχουν άμεσες επιπτώσεις τόσο στην παραγωγή όσο και στη διαφήμιση των προϊόντων, με αποτέλεσμα οι μειώσεις που σημειώνουν οι διαφημιστικές δαπάνες των επιχειρήσεων να έχουν άμεσες επιπτώσεις στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, για τα οποία τα διαφημιστικά έσοδα αποτελούν βασική πηγή εσόδων.

Οπως ανέφερε ο κ. Νάσος Λέζος, πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου «Η μείωση του διαφημιστικού τζίρου το πρώτο δίμηνο του 2009 έφτασε στο-15% και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πώς θα εξελιχθεί».

Από τα στοιχεία έρευνας που διενήργησε η εταιρεία Focus και τα οποία παρουσίασε η πρόεδρος της εταιρείας κυρίαΞένια Κούρτογλου προκύπτει ότι οι έλληνες επιχειρηματίες νιώθουν αβεβαιότητα και ανασφάλεια, αν και δεν λείπει εντελώς και μια αίσθηση αισιοδοξίας ότι θα προσαρμοστούν και θα ξεπεράσουν την κρίση. Υπεύθυνους για την κρίση θεωρούν το χρηματιστήριο, τις «φούσκες», τις ανεύθυνες κινήσεις πολλών επιχειρήσεων, την υπερκατανάλωση και την καλλιέργεια κλίματος φόβου και πανικού από τα ΜΜΕ, κυρίως από τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων.

Δεν φταίνε οι ειδήσεις
Η άποψη ότι για την κρίση φταίει σε έναν μεγάλο βαθμό ο τρόπος με τον οποίο τα μέσα ενημέρωσης έχουν χειριστεί το θέμα διατυπώθηκε συχνά στις συζητήσεις του πρώτου πάνελ του συνεδρίου στο οποίο συμμετείχαν ανώτερα στελέχη ελληνικών επιχειρήσεων, κυρίως από τον κλάδο της επικοινωνίας.

Σε έρευνα που παρουσίασε ο κ.

Θωμάς Γεράκης, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ερευνών Μac, μεγάλο μέρος των διαφημιζομένων αλλά και των διαφημιστών δηλώνει ότι τα μέσα ενημέρωσης έφεραν την κρίση νωρίτερα στη χώρα μας, ότι υπάρχει υπερβολή και δραματοποίηση της κατάστασης, ότι τις περισσότερες φορές οι πληροφορίες δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένες, ότι δεν γίνονται αναλύσεις των σημαντικών ειδήσεων από ειδικούς εμπειρογνώμονες, ότι υπάρχει ανισορροπία μεταξύ αρνητικών και θετικών ειδήσεων, με έμφαση στις αρνητικές, ότι τα δελτία ειδήσεων πανικοβάλλουν και ότι η τηλεόραση έχει χάσει σε μεγάλο βαθμό την αξιοπιστία της ως μέσο ενημέρωσης.

Ο κ. Γεράκης ανέφερε επίσης ότι, όπως προκύπτει από την έρευνα, τα τηλεοπτικά δελτία έχουν χάσει την ελκυστικότητά τους ως «διαφημιστικό περιβάλλον», ενώ βλέπουμε το παράδοξο να αυξάνεται το τηλεοπτικό κοινό και να μειώνονται τα διαφημιστικά έσοδα.

Η προσπάθεια απόδοσης των ευθυνών για τη διόγκωση της κρίσης στα μέσα ενημέρωσης βρήκε αντίθετους πολλούς από τους συνέδρους που συμμετείχαν στο δεύτερο πάνελ του συνεδρίου με θέμα τον ρόλο των ΜΜΕ στη διαχείριση της κρίσης.

Ο κ. Κ. Κιμπουρόπουλος, πρόεδρος της Ενωσης Ιδιοκτητών Τηλεοπτικών Σταθμών Εθνικής Εμβέλειας, επεσήμανεότι «είναι ξεκάθαρο πως δεν δημιούργησαν τα ΜΜΕ την κρίση. Ομως τα μέσα οφείλουν να κατανοήσουν ότι έχουν μια σημαντική δύναμη στα χέρια τους και από τον τρόπο με τον οποίο θα τη διαχειριστούν θα εξαρτηθούν πολλά πράγματα. Τα κλισέ στην αγορά έχουν καταρρεύσει, αλλά και τα κλισέ στην ενημέρωση τελούν και αυτά υπό αναίρεση» . Ακόμη ανέφερε ότι τα μέσα ενημέρωσης πρέπει να καταλάβουν ότι καλούνται να διαχειριστούν ένα τεράστιο θέμα, με τρομακτικές επιπτώσεις στην κοινωνία και στις επόμενες γενιές.

«Η μονομέρεια και οι διάφοροι ιδεολογισμοί του παρελθόντος δεν ωφελούν. Ας μη γίνουν τα μέσα προπαγανδιστές της καταστροφής»κατέληξε ο κ. Κιμπουρόπουλος.

Ο εκδότης της εφημερίδας «Real Νews» κ.Ν.Χατζηνικολάουαναφερόμενος στα συμπεράσματα της έρευνας που παρουσίασε ο κ. Γεράκης τόνισε ότι τα δελτία ειδήσεων δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν «περιβάλλον για διαφημίσεις», ενώ σε ό,τι αφορά την κρίση είπε:

«Ηταν πολλοί αυτοί που κατηγορούσαν τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης ότι δεν προβάλλουν την κρίση. Τώρα, λίγους μήνες αργότερα, συζητάμε ότι τα μέσα υπερπροβάλλουν την κρίση και την καθιστούν πιο τραγική».

Σχετικά με την ισορροπία καλών και κακών ειδήσεων υπογράμμισε: «Δεν μπορώ να φανταστώ έναν δημοσιογράφο ο οποίος λίγο πριν από το δελτίο ειδήσεων θα κάθεται στο γραφείο του και θα “μαγειρεύει” μια αναλογία καλών και κακών ειδήσεων.Πώς θα συμβιβαστεί η δημοσιογραφική δεοντολογία με αόρατες συνταγές ισορροπίας ανάμεσα σε καλές και κακές ειδήσεις;».

Ο πρόεδρος της Ενωσης Ιδιοκτητών Ιδιωτικών Ραδιοφωνικών Σταθμών Αθηνών κ. Πέτρος Κωστόπουλοςαναφέρθηκε στο πρωτοφανές μέγεθος της κρίσης και είπε ότι είναι η χειρότερη που έχουμε ζήσει από τη δεκαετία του ΄30.

«Οτι θα υπήρχαν αμερικανοί οικονομολόγοι που να προτείνουν την κρατικοποίηση τραπεζών είναι κάτι που κανείς σε αυτή την αίθουσα δεν μπορούσε να διανοηθεί μέχρι πριν από λίγο καιρό.Το ζήτημα είναι ότι η σχέση ΜΜΕ και αγοράς δεν μπορεί να βασιστεί πάνω στο ρητό ο σώζων εαυτόν σωθήτω.Χωρίς συνεργασία ανάμεσα στους δύο τομείς,δεν πρόκειται να ξεπεραστεί η κρίση. Η δολοφονία των ΜΜΕ θα αποτελέσει κατά την άποψή μου την αυτοκτονία των brands»ανέφερε χαρακτηριστικά.