Της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη
Πατώντας σε δύο πραγματικότητες ταυτόχρονα, της Ελλάδας και του Καναδά και ορμώμενη απο το Μόντρεαλ, όπου ζώ και εργάζομαι τα τελευταία 20 χρόνια, θα ήθελα να δώσω το στίγμα της προβολής της λογοτεχνίας στην χώρα της διαμονής μου, όπου συνυπάρχουν αρμονικά δύο πολιτισμοί , ο αγγλόφωνος και ο γαλλόφωνος με τις ανάλογες επιρροές απο την Αμερική και την Ευρώπη ταυτόχρονα.
Ο Καναδάς, λοιπόν, μια τεράστια αλλά αραιοκατοικημένη χώρα με δύο επίσημες γλώσσες , την αγγλική και τη γαλλική, παλεύει απο της ύπαρξής του ως κράτος να δημιουργήσει μια δική του λογοτεχνική ταυτότητα, η οποία θα είναι διαφοροποιημένη απο εκείνη της σαρωτικής αμερικάνικης κουλτούρας αλλά και απο την παραγωγή της γαλλικής λογοτεχνίας.
Ετσι, τόσο στα αγγλόφωνα όσο και στα γαλλόφωνα έντυπα του βιβλίου,(όλες οι εφημερίδες και τα πολιτιστικά έντυπα περιέχουν εβδομαδιαία ένθετα για το βιβλίο απαρεγκλίτως και χωρίς εκπτώσεις σε μέγεθος ή σχήμα) κυριαρχεί η βαθειά πολιτική πρόθεση να σμιλευτεί το πορτρέτο της καναδικής λογοτεχνίας ως αυτούσιο είδος στη διεθνή λογοτεχνική σκηνή. Ως εκ τούτου, επιχειρείται να δοθεί χώρος κατα 70% στην βιβλιοκριτική της καναδικής λογοτεχνίας και 30% στη διεθνή βιβλιοκριτική, προκειμένου να αναδειχθεί η ντόπια πνευματική παραγωγή και να οδηγηθούν οι αναγνώστες στην αγορά και την ανάγνωση της.
Ενώ λοιπόν, μοιραία η καναδική αγορά κατακλύζεται απο χιλιάδες τίτλους αμερικάνικων ή γαλλικών βιβλίων, τα ένθετα του βιβλίου στις εφημερίδες και τα περιοδικά ασχολούνται συστηματικά με την παρουσίαση των καναδικών βιβλίων, προκειμένου να υποστηριχθεί η τοπική λογοτεχνία της χώρας και να αποτραπεί η αφομοίωσή της προς τις ομόγλωσσες λογοτεχνικές σκηνές των ΗΠΑ και της Γαλλίας αντίστοιχα.
Οπως λέει η μεγάλη συγγραφέας Μάργκαρετ Ατγουντ, η οποία έχει κατορθώσει να ξεφύγει απο τα στενά όρια της πατρίδας της νικώντας το κατεστημένο της μικρής χώρας στην άγρια πραγματικότητα της μαζικότητας της βιβλιαγοράς:
«Κάθε χώρα ή κουλτούρα έχει ένα μοναδικό ενωτικό και υποστηρικτικό σύμβολο στον πυρήνα της . Το σύμβολο, είτε είναι λέξη, φράση, ιδέα, εικόνα ή όλα μαζί λειτουργεί ως σύστημα ιδεών (πρόκειται για ένα σύστημα ιδεών όχι πάντοτε φορμαρισμένο), το οποίο κρατάει τη χωρα ενωμένη και βοηθάει τους ανθρώπους να συνεργάζονται σε κοινούς στόχους.
Αλλά η κύρια ιδέα είναι η πρώτη: να κρατηθεί η τοπική λογοτεχνία, να επιβιώσει σ΄αυτούς τους καιρούς της επιβολής κυρίαρχων πολιτισμικών προτύπων λόγω των γλωσσών μεγάλης και ευρείας επιρροής, που αγγίζουν εκατομμύρια αναγνωστών.
Καθώς διάβαζα το βαθειά μελετημένο απόσπασμα της θέσης της Ατγουντ για την επιβίωση της καναδικής λογοτεχνίας μέσα στον καταιγισμό της αντίστοιχης αμερικάνικης και γαλλικής, αναρρωτήθηκα πώς προβάλλεται τελικά η ελληνική λογοτεχνία στα έντυπα της πατρίδας μου σε σχέση με την ξένη.
Διατρέχοντας κάθε εβδομάδα τα ένθετα των βιβλίων ανα τις ελληνικές εφημερίδες, με λύπη διαπιστώνω πως το μεγάλο μέρος προβολής της λογοτεχνίας εξαντλείται στην βιβλιοκριτική ή απλή παρουσίαση μεταφρασμένων βιβλίων των αγορών του κόσμου.
Κι ενώ πιστεύω ακράδαντα στην διείσδυση της διεθνούς λογοτεχνίας στη χώρα μας προκειμένου το αναγνωστικό κοινό να κοινωνήσει των νέων ιδεών και τάσεων , ταυτόχρονα απορώ για το έλλειμμα προβολής και προώθησης των έργων της ελληνικής λογοτεχνίας.
Αυτό που με προβληματίζει τα μάλα είναι πως ακόμη και απο την ξένη λογοτεχνική σκηνή, επιλέγονται προς μετάφραση και επομένως προς παρουσίαση, βιβλία ευπώλητα χωρίς κανένα ιδιαίτερο βάθος ή στύλ γραφής (πχ. Ο κώδικας Νταβίντσι, το Νησί κα), καθώς οι εκδοτικοί οίκοι υποκύπτουν στη λογική του μπέστ σέλερ.
Πιστεύω πως όλοι εμείς που γράφουμε και προβάλλουμε το βιβλίο στην ευρύτητά του θα πρέπει να συλλογιστούμε βαθειά, πέρα απο στεγανά και δόγματα εδώ στην Ελλάδα. Οφείλουμε να μελετήσουμε τα νέα πονήματα της ελληνικής λογοτεχνίας με σοβαρότητα και σε βάθος, προκειμένου να συντηρήσουμε την ταυτότητα της ελληνικής πενυματικής παραγωγής, που απειλείται όχι απο την έλλειψη δημιουργικότητας και ταλέντων, αλλά απο την αδιαφορία μας να τα αναδείξουμε.
Είμαι πεπεισμένη πως μπορούμε να ξεφύγουμε απο τον μικρόκοσμο της ανακύκλωσης των ίδιων προσώπων και παραπλήσιων έργων. Ας εκπονήσουμε, λοιπόν, μια πολιτική συστηματικής προβολής του ελληνικού βιβλίου, προκειμένου να ανακαλύψουμε τη νέα γενιά της λογοτεχνίας και να την προβάλουμε σε αντιστάθμισμα του καταιγισμού των μεγάλων λογοτεχνικών αγορών του κόσμου.
Δεν προτείνω τον προστατευτισμό (Protectionism) της ελληνικής λογοτεχνίας και καμιάς λογοτεχνίας. Θεωρώ καθήκον μας να περιφρουρήσουμε την πρωτογενή λογοτεχνική παραγωγή μας . Και είναι πλούσια, πιστέψτε με.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου