Toυ Πασχου Mανδραβελη
Στο γκρίζο για τους πολίτες τοπίο της πολιτικής οι αιφνιδιασμοί λειτούργησαν πολλάκις ευεργετικά για εκείνους που τους επιχείρησαν. Εξυπηρέτησαν –όχι πάντα, αλλά πολλές φορές– τον Ανδρέα Παπανδρέου. Εγιναν όμως σε μια εποχή που το αίτημα των ριζικών αλλαγών ήταν έντονο και οι πολίτες έκλειναν τα μάτια στη ζημιά που αυτοί οι αιφνιδιασμοί προκαλούσαν στους θεσμούς.
Σήμερα όμως δεν ζούμε στο 1985, και οι πολίτες είναι κουρασμένοι από τους διαρκείς αιφνιδιασμούς, είτε στην πολιτική είτε στην καθημερινότητά τους. Κυρίως, έχουν καταπονηθεί από την παραβίαση των άγραφων ή νομοθετημένων κανόνων και επιζητούν ένα απάγκιο νομιμότητας, ώστε η χώρα να ασχοληθεί με τα μεγάλα προβλήματα. Εχουν σιχαθεί τα σκάνδαλα και τις παραγραφές τους. Εχουν απηυδήσει από τις πιρουέτες στην πολιτική και αναζητούν την ουσία της.
Η απόφαση του πρωθυπουργού να κλείσει το βράδυ της Παρασκευής τη Βουλή –αν και αιφνιδίασε τα κόμματα και τους πολίτες– δεν ήταν «συνταγματικό πραξικόπημα». Ηταν νομότυπη πράξη. Θα ήταν πραξικόπημα για μια χώρα σαν τη Βρετανία, που δεν έχει γραπτό Σύνταγμα, αλλά η Δημοκρατία θάλλει λόγω της ευρύτατης συναίνεσης των πολιτικών και των κομμάτων στους άγραφους κανόνες λειτουργίας της. Αλλά στις χώρες όπου υπάρχει ψηφισμένο Σύνταγμα, αυτό δεν μπορεί να περιλάβει κάθε υποπερίπτωση και συνεπώς οι άγραφοι κανόνες λειτουργούν συμπληρωματικά σαν θεσμοί που κάνουν τη δημοκρατία εφικτή. Ο πρώτος άγραφος κανόνας είναι ότι «δεν παίζουμε για κανέναν λόγο με τους θεσμούς». Το πνεύμα και το γράμμα του λειτουργικού συστήματος της Πολιτείας είναι ιερό.
Ακούστηκαν πολλά για την αιφνίδια απόφαση του πρωθυπουργού να κλείσει τη Βουλή, όταν μάλιστα είχε εκδοθεί το πρόγραμμα λειτουργίας της επόμενης εβδομάδας. Υπάρχουν «στον αέρα» οι υποθέσεις της εταιρείας «Γερμανός», της Siemens, του Βατοπεδίου, και οι πιθανές ευθύνες υπουργών βολικά παραγράφονται. Η θεσμική ζημιά, όμως, δεν είναι μόνον αυτή. Ετσι κι αλλιώς, η παραγραφή σκανδάλων έχει ήδη προεξοφληθεί από το εκλογικό σώμα και βαρύνει όλα τα κόμματα και την πολιτική, δημιουργώντας μια νοσηρή για τη δημοκρατία αντίληψη.
Το αιφνιδιαστικό κλείσιμο του Κοινοβουλίου προκαλεί βαθύτερη θεσμική πληγή από εκείνη που διαχρονικά προκαλούν οι παραγραφές. Φέρει την υπογραφή του πρώτου τη τάξει θεσμικού παράγοντα της Ελληνικής Δημοκρατίας, του Προέδρου της. Αυτός εκ του Συντάγματος δεν μπορούσε να αρνηθεί τη συνυπογραφή του κλεισίματος της Βουλής, αλλά το πρόβλημα είναι ότι ένας θεσμός που χαίρει γενικής εκτιμήσεως κινδυνεύει να μπει στις μυλόπετρες της λαϊκής δυσαρέσκειας και να απαξιωθεί. Φέρει επίσης την υπογραφή του δεύτερου θεσμικού παράγοντα της Ελληνικής Δημοκρατίας, του προέδρου της Βουλής. Κι αυτός δεν μπορούσε παρά να ανακοινώσει στους έκπληκτους αρχηγούς των κομμάτων το κλείσιμο της Βουλής, αλλά ήδη απαξιώνεται στα μάτια των πολιτών αφού το πρωί ανακοίνωσε την ημερήσια διάταξη της επόμενης εβδομάδας και το βράδυ το κλείσιμο της Βουλής. Εκθέτει την ίδια τη Βουλή, που από τη Δευτέρα θα είχε να ασχοληθεί με κατατεθειμένα νομοσχέδια των υπουργείων Ανάπτυξης, Τουρισμού κ.ά. και, αντί συζήτησης, οι βουλευτές βρήκαν χθες τις πόρτες του ναού της Δημοκρατίας κλειστές. Κυρίως και σοβαρότερο: όταν μεθαύριο τα καλόπαιδα θα φωνάζουν (καίγοντας και σπάζοντας) «να καεί, να καεί, το μπ... η Βουλή», θα νομίζουν ότι έχουν κι επιχειρήματα.
Δεν ξέρουμε και δεν μπορούμε να ξέρουμε τι βάρυνε σ’ αυτή την απόφαση. Μπορεί η προστασία κάποιων στελεχών και πρώην υπουργών της Ν.Δ. Μπορεί απλώς ο πρωθυπουργός να μπούχτισε από τα σκάνδαλα και τη σκανδαλολογία και να μη θέλησε για μιαν ακόμη φορά να αποσύρει τους βουλευτές του από κάποια ψηφοφορία για προανακριτική επιτροπή. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι αυτή η απόφαση θα πλήξει ολόκληρη την κεντροδεξιά παράταξη, η οποία όφειλε να είναι ασπίδα στις θεσμικές εξαλλοσύνες, απ’ όπου κι αν αυτές προέρχονται. Ετσι κι αλλιώς αυτό το θαύμα της μεταπολιτευτικής (και πιο μακρόχρονης) Ελληνικής Δημοκρατίας, με τους άγραφους και τυπικούς κανόνες της, θεμελιώθηκε από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου