Ευρωεκλογές: Τάσεις και κλίμα

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΛΟΥΛΗ


Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν μια βελτίωση της θέσης της ΝΔ (σε σύγκριση με το ΠΑΣΟΚ) εν όψει Ευρωεκλογών. Για πρώτη φορά καταγράφεται διαφορά κάτω από το 3% σε μια δημοσκόπηση (Metron), ενώ και η MRB δείχνει τη διαφορά περί το 3% υπέρ του ΠΑΣΟΚ. Συνολικά, η τάση του ΠΑΣΟΚ είναι πτωτική, ενώ στη ΝΔ καταγράφεται ως νέο και κρίσιμο δεδομένο η ανάκαμψη της εικόνας Καραμανλή. Ειδικότερα η διαφορά μεταξύ Καραμανλή – Παπανδρέου διευρύνεται υπέρ του πρώτου στη σύγκριση «πρωθυπουργικής αξιοπιστίας». Στην MRB ο Καραμανλής συγκεντρώνει 39,8% και ο Παπανδρέου 33,6%. Στην GPO τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 42,5% για τον Καραμανλή έναντι 36,1% του Παπανδρέου.

Γίνεται φανερό λοιπόν πως η βελτίωση της θέσης της ΝΔ οφείλεται, κατ’ αρχάς, στη σύγκριση των δύο ηγετών των μεγαλύτερων κομμάτων που γίνεται de facto εντονότερη το τελευταίο διάστημα αλλά και ευνοείται από τη στρατηγική της ΝΔ. Ένας λιγότερο ορατός παράγοντας αφορά τις συγκρίσεις στο επίπεδο του χειρισμού της οικονομικής κρίσης ιδίως εν σχέση με τους αρχηγούς της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Ο Καραμανλής κερδίζει από μία προσέγγιση η οποία επενδύει στην υπευθυνότητα (και με τη λήψη των αναγκαίων δυσάρεστων μέτρων) την ώρα που ο Παπανδρέου ρίχνει το βάρος του στη σκανδαλολογία, ενώ στα οικονομικά εμφανίζεται όλο και λιγότερο πειστικός με την ασάφειά του, αλλά και τις «ευχάριστες» θέσεις του. Πάντως, το κλίμα εν σχέση με τις ευρωεκλογές, εμφανίζει (όπως δείχνει η GPO) τις ακόλουθες συνολικότερες τάσεις:

• Κατ’ αρχάς το ενδιαφέρον των ψηφοφόρων για τις Ευρωεκλογές είναι περιορισμένο, χωρίς όμως να είναι ανύπαρκτο. Αυτό προσδιορίζει ήδη, σε ένα πρώτο επίπεδο, το πόσο απασχολεί την κοινή γνώμη η συγκεκριμένη εκλογική αναμέτρηση. Έτσι ενώ το 56,1% εκδηλώνει «πολύ» (20,5%) ή «αρκετό» (35,6%) ενδιαφέρον, το 43,8% δηλώνει είτε πως ενδιαφέρεται «λίγο» είτε «καθόλου». Παρά την απουσία έντονου ενδιαφέροντος το 78,6% δηλώνει πως έχει πρόθεση να ψηφίσει («ναι», ή «μάλλον ναι») αντίδραση που, κατά την άποψη του γράφοντος, δεν θα πρέπει να θεωρηθεί αξιόπιστη, καθώς μοιάζει να εκφράζει περισσότερο δήλωση «καθήκοντος», παρά πραγματική πρόθεση. Πάντως συγκρίνοντας τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ με εκείνους της ΝΔ, οι πρώτοι εκδηλώνουν ταυτόχρονα και μεγαλύτερο «ενδιαφέρον» (59,8% έναντι 54,3%) και ισχυρότερη τάση να ψηφίσουν (81,7% έναντι 77,8%).


• Δύο επόμενες αντιδράσεις προσδιορίζουν την «ατζέντα» των ευρωεκλογών. Η «ατζέντα» αυτή καθορίζεται από τις «προτεραιότητες της χώρας» που είναι: Η αντιμετώπιση του οικονομικού προβλήματος με ένα συντριπτικό 77,7%, ενώ ακολουθούν η Παιδεία (29,2%), η εγκληματικότητα – βία (28,8%), η υγεία (18,5%). Τα σκάνδαλα βρίσκονται πολύ χαμηλά στο 14,7%. Ενώ ακόμη πιο κάτω βρίσκεται η εξωτερική πολιτική (9,7%). Με δεδομένες τις προτεραιότητές αυτές, ποιο θα είναι το «κριτήριο ψήφου» στις Ευρωεκλογές; Το 66,8% αναφέρεται στην οικονομία και την εσωτερική πολιτική και μόνο το 19,9% μνημονεύει (και αυτά προφανώς «εκ καθήκοντος») τα θέματα της Ευρώπης. Αυτά τα τελευταία, μνημονεύονται περισσότερο από ψηφοφόρους της ΝΔ (21,6%), και ακόμη περισσότερο από εκείνους του ΣΥΡΙΖΑ (27,5%). Αντίθετα στους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ κυριαρχούν τα εσωτερικά (68,9%).


• Οι αντιδράσεις για το κατά πόσο στις Ευρωεκλογές θα πρέπει «να υποστηριχθεί» ο Πρωθυπουργός και «η πολιτική του» παρουσιάζουν ένα ενδιαφέρον «διπλής ανάγνωσης»: Οι αρνητικές αντιδράσεις (ως έκφραση ψήφου διαμαρτυρίας) φθάνουν το 61,4%. Την ίδια ώρα η ΝΔ φαίνεται να μπορεί να υπολογίσει στη στήριξη του 35,8% που αντιδρά θετικά, σε μια εκλογική αναμέτρηση που de facto ευνοεί την ψήφο διαμαρτυρίας.


• Αν και οι παραπάνω αντιδράσεις προφανώς δεν ευνοούν τη ΝΔ (πιστοποιώντας όμως ότι διαθέτει ένα σκληρό πυρήνα αναχωμάτων) γίνεται επίσης φανερό πως το ΠΑΣΟΚ στερείται ρεύματος θετικής ψήφου. Έτσι μόνο το 37% κάνει λόγο για ψήφο υποστήριξης του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ και της πολιτικής του. Αντίθετα, το 61,2% εκφράζεται αρνητικά. Άρα το ΠΑΣΟΚ, μη έχοντας έστω σχετικά αξιόπιστη θετική εικόνα, δυσκολεύεται όχι μόνο να έχει ένα δυναμικό ρεύμα υπέρ του, αλλά και να είναι στοιχειωδώς ελκυστικό για την προσέλκυση υψηλών ποσοστών ψήφου διαμαρτυρίας κατά της κυβέρνησης. Και τούτο παρά το ότι το 67,2% όταν ερωτάται σχετικά δηλώνει πως οι ευρωεκλογές αποτελούν το κατάλληλο όχημα για να σταλεί αντικυβερνητικό μήνυμα κατά της κυβέρνησης. Κάτι μάλιστα που αποδέχεται και το 35,4% των ίδιων των ψηφοφόρων της ΝΔ.


• Γίνεται φανερό λοιπόν, (για να ξαναγυρίσουμε στη ΝΔ), πως ενώ το 74,3% επιθυμεί να υποστηριχθεί ο Πρωθυπουργός και η πολιτική του στις Ευρωεκλογές, την ίδια ώρα μόνο το 63,3% των ίδιων ψηφοφόρων διαφωνούν με το ότι πρέπει να σταλεί μήνυμα ενάντια στην κυβέρνηση και την πολιτική της! Τούτο σηματοδοτεί λοιπόν για κάποιους ψηφοφόρους της ΝΔ, ένα αντιφατικό αίτημα: Και η κυβέρνηση να στηριχθεί (και κυρίως ο Πρωθυπουργός) στην πολιτική της, αλλά και να «πάρει κάποιο μήνυμα» προειδοποίησης!


• Με δεδομένη πάντως μια τάση για ψήφο διαμαρτυρίας κατά της κυβέρνησης, αλλά και την προβληματική εικόνα του ΠΑΣΟΚ, δεν εκπλήσσει ότι το 61,9% επιθυμεί ενίσχυση των μικρότερων κομμάτων στην κάλπη των Ευρωεκλογών. Μάλιστα την ίδια άποψη εκφράζουν το 51,7% των ψηφοφόρων της ΝΔ, αλλά και το ακόμη υψηλότερο 57,9% των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ!

• Ας σημειωθεί τέλος, ότι το 34,9% των αναποφάσιστων προέρχεται από τη ΝΔ και μόνο το 17% από το ΠΑΣΟΚ. Επίσης ως «καταλληλότερος Πρωθυπουργός» ο Καραμανλής υπερτερεί συντριπτικά στους ψηφοφόρους αυτούς έναντι του Παπανδρέου: 43,3% έναντι 22,2%. Άρα, εν δυνάμει, η ΝΔ έχει υπέρ της την πιο μεγάλη δεξαμενή στους αναποφάσιστους και την έντονη κυριαρχία Καραμανλή σ’ αυτούς. Την ίδια ώρα όμως, απειλείται από την ψήφο διαμαρτυρίας που απελευθερώνουν οι συγκεκριμένες εκλογές. Όμως, το κυβερνών κόμμα υποβοηθείται και από την απουσία θετικής εικόνας του κυρίου αντιπάλου του, που γίνεται στόχος των ψηφοφόρων διαμαρτυρίας, αν και ανήκει στην αντιπολίτευση!

Συμπεραίνοντας: Το τελευταίο διάστημα, η ενίσχυση της εικόνας του Πρωθυπουργού, η σύγκριση της εικόνας αυτής με εκείνη του Παπανδρέου, και η αδυναμία του ΠΑΣΟΚ να πείσει «κυβερνητικά», δημιουργεί νέα δεδομένα στο τοπίο εν όψει ευρωεκλογών. Στις ευρωεκλογές μπορεί το ΠΑΣΟΚ να προηγείται, αλλά χάνει πλέον έδαφος, καθώς και το ίδιο γίνεται στόχος της ψήφου διαμαρτυρίας. Για το κυβερνών κόμμα, όλα αυτά αποτελούν «ανάσα». Και μάλιστα την πρώτη, μετά τα γεγονότα του Σεπτεμβρίου και τα όσα ακολούθησαν μέχρι να κλείσει το 2008. Από την άλλη πλευρά, οι προσδοκίες του ΠΑΣΟΚ ότι το συνολικό ρεύμα διαμαρτυρίας του αρκεί για να κυριαρχήσει, τίθεται υπό αμφισβήτηση. Καθώς στο νέο μείγμα των πολιτικών ισορροπιών μπαίνει η ενισχυμένη πρωθυπουργική εικόνα, αλλά και αδυναμίες του ΠΑΣΟΚ. Που αντί να «διορθώνονται», έρχονται ακόμη πιο έντονα στην επιφάνεια.