H σφαίρα που άλλαξε τη Γερμανία...

Κατάσκοπος της Στάζι ήταν ο Δυτικογερμανός αστυνομικός που σκότωσε άοπλο διαδηλωτή το 1967

The New York Times - Καθημερινή

Ηταν «ο πυροβολισμός που άλλαξε τη χώρα». Η δολοφονία του άοπλου διαδηλωτή Μπένο Ονεζοργκ από τη δυτικογερμανική αστυνομία το 1967 πυροδότησε κίνημα αριστερής διαμαρτυρίας και άρχισε τη μετάλλαξη της συντηρητικής δυτικογερμανικής κοινωνίας προς το προοδευτικό πρόσωπο που σήμερα γνωρίζουμε.

Τώρα, μία ανακάλυψη στα αρχεία της Στάζι, της μυστικής υπηρεσίας της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, αλλάζει όσα πίστευαν οι Γερμανοί για τη μεταπολεμική ιστορία τους. Ο άνθρωπος που πάτησε τη σκανδάλη, ο Δυτικογερμανός αστυνομικός Καρλ-Χάιντς Κούρας, ήταν κατάσκοπος της Στάζι.

«Ποτέ, μα ποτέ δεν πίστευα ότι θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο», λέει ο Στέφαν Αουστ, πρώην διευθυντής του εβδομαδιαίου περιοδικού «Σπίγκελ». Η αποκάλυψη γεννά πολλά άβολα ερωτήματα. Για την Αριστερά, κλονίζεται η ιστορία της εξέγερσης του 1968. Οι Δυτικογερμανοί είχαν εξεγερθεί εναντίον ενός κράτους το οποίο θεωρούσαν βίαιο και άδικο, αλλά ο κακός της ιστορίας ήταν και ο ίδιος πεπεισμένος σοσιαλιστής...

Επίσης, έρχεται στο προσκήνιο η διείσδυση της Στάζι στη δυτική Γερμανία και γεννιούνται ερωτήματα κατά πόσον αυτή πήγε πολύ μακρύτερα από αυτό που έχει αποκαλυφθεί.

Προφανώς, η πιο ύπουλη ερώτηση είναι η εξής: μήπως ο Κούρας δεν δρούσε μόνον ως κατάσκοπος αλλά και ως προβοκάτορας, προσπαθώντας να αποσταθεροποιήσει τη Δυτική Γερμανία; Οπως συνόψισε η εφημερίδα «Μπιλντ»: «Εδωσε ο Μίλκε εντολή για τη σφαίρα;». Ο Εριχ Μίλκε ήταν ο τρομερός τότε αρχηγός της Στάζι. Ομως, στους 17 τόμους αρχείων στους οποίους καταγράφεται η διπλή ζωή του Κούρας, οι ιστορικοί δεν βρήκαν στοιχεία που να υποστηρίζουν τη θεωρία πως η Στάζι βρισκόταν πίσω από τη δολοφονία.

Οι γερμανικές αρχές έχουν αρνηθεί τις εκκλήσεις των συγγενών του Ονεζοργκ να δικαστεί εκ νέου ο δολοφόνος, ο οποίος αθωώθηκε την ίδια χρονιά. Λίγα χρόνια αργότερα, όταν η υπόθεσή του τελεσιδίκησε, ο Κούρας επέστρεψε στην ενεργό υπηρεσία.

Ο Κούρας δεν αρνείται ότι πυροβόλησε τον διαδηλωτή στο πίσω μέρος του κεφαλιού, αλλά λέει ότι ο πυροβολισμός ήταν ατύχημα. Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Μπιλντ», ο 81χρονος Κούρας επιβεβαίωσε ότι ήταν μέλος του ανατολικογερμανικού κομμουνιστικού κόμματος. «Μήπως πρέπει και να ντραπώ;» είπε ο Κούρας. Σχετικά με τη Στάζι, τόνισε στην «Μπιλντ»: «Τι κι αν δούλευα γι’ αυτούς; Τι σημασία έχει; Δεν αλλάζει τίποτα». Αρνήθηκε πάντως ότι ήταν έμμισθος.

Ο Κούρας, γνωστός ως ενθουσιώδης συλλογέας όπλων και εξαίρετος σκοπευτής, άρχισε να ζει διπλή ζωή το 1955. Τότε πήγε στις Αρχές του ανατολικού Βερολίνου και ζήτησε άδεια να μετακομίσει εκεί και να ενταχθεί στην ανατολικογερμανική αστυνομία. Του είπαν να παραμείνει στη Δύση και να γίνει κατάσκοπος της Στάζι, με κωδικό όνομα Οτο Μπολ.

Η δολοφονία του αθώου διαδηλωτή Ονεζοργκ ώθησε φοιτητές στο κίνημα διαμαρτυρίας του 1968, ενώ έγινε η κύρια δικαιολόγηση τρομοκρατικών ομάδων όπως η Φράξια Κόκκινος Στρατός και το Κίνημα της Δευτέρας Ιουνίου, που πήρε το όνομά του από την ημερομηνία της δολοφονίας του Ονεζοργκ.