Τετάρτη 10 Ιουνίου 2009

Οι λογικές πλάνες στην καθημερινότητα και την πολιτική






Οι λογικές πλάνες είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Τις συναντούμε καθημερινά στη ζωή, όπου μας βομβαρδίζουν με πολλούς τρόπους. Είναι συνήθως το μέσο επιβολής της εξουσίας και φορείς δικαιολόγησης αποφάσεων που συνήθως, αν όχι πάντα στρέφονται εναντίων των πολλών. Αποτελούν όμως και όχημα δικής μας πειθούς από κάποιον που θέλει να ενδυναμώσει κάποια προβληματική θέση του ή που θέλει να μας εκμεταλλευτεί για κάποιο λόγο. Εν τέλει φαίνεται ότι αυτό που ονομάζουμε κοινή λογική, δεν αποτελεί και ένα τόσο συνηθισμένο αγαθό. Μάλλον θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι η κοινή λογική είναι ιδιαίτερα σπάνια.

Η λογική πλάνη λοιπόν για να επιστρέψουμε σε αυτή είναι ένα ψεγάδι στην δομή ενός επιχειρήματος, το οποίο καθιστά το εν λόγω επιχείρημα άκυρο. Οι προτάσεις από τις οποίες αποτελείται μία λογική πλάνη είναι έγκυρες. Έγκυρο ή επίσης πιθανό μπορεί να είναι και το δηλούμενο αποτέλεσμα τους, ή το συμπέρασμα του επιχειρήματος που υποδηλώνουν. Αυτό που όμως που δεν είναι έγκυρο είναι η μετάβαση από τη μία πρόταση στην άλλη ή ακόμα καλύτερα το παραγόμενο επιχείρημα που στοιχειοθετούν.

Οι πλάνες στην καθημερινότητα πολλές φορές είναι δύσκολο να εντοπιστούν γιατί ενσωματώνονται σε απόψεις που είναι έτσι διατυπωμένες ώστε να συσκοτίζουν τις λογικές συνδέσεις μεταξύ των επιμέρους προτάσεων. Πολλές φορές για να ενδυναμώσουν το σαθρό τους υπόβαθρο προσπαθούν να ανακαινίσουν άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο επιτυχημένα τα συναισθήματα ή την ψυχολογική κατάσταση του κοινού στο οποίο απευθύνονται. Ευθύνη του κοινού είναι να βρίσκεται συνεχώς σε εγρήγορση, να μπορεί να εντοπίσει αυτές τις πλάνες και να τις απορρίπτει ως κενές νοήματος.

Η πρώτη γνωστή συστηματική μελέτη των λογικών πλανών διενεργήθηκε από τον Αριστοτέλη, ο οποίος ταξινόμησε 13 τύπους. Η δεύτερη μελέτη έγινε τον Μεσαίωνα και γι’ αυτό το λόγο πολλές λογικές πλάνες σήμερα αναφέρονται με λατινικούς όρους. Η τρίτη περίοδος άρχισε περί τα μέσα του εικοστού αιώνα, λόγο του ανανεωμένου ενδιαφέροντος από τους κλάδους της Φιλοσοφίας, της Λογικής, της Ψυχολογίας και των Μελετών της Επικοινωνίας, ότι κι αν σημαίνει αυτό.

Σήμερα έχουν ταξινομηθεί περί τις 175 λογικές πλάνες.

Ας δούμε μερικές από αυτές:..η συνέχεια εδώ


Δεν υπάρχουν σχόλια: