Προγράμματα Stage: ένας απολογισμός με... ψυχή βαθιά

Του *Θεόδωρου Κουτρούκη


Μακάριοι οι κατέχοντες! Η ρωμαϊκής προέλευσης φράση απεικονίζει ανάγλυφα το κυρίαρχο δόγμα των προσλήψεων στο δημόσιο τομέα που επικράτησε εν πολλοίς από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους. Και φυσικά το έργο επιχειρήθηκε να επαναληφθεί για ακόμη μια φορά με τους ασκούμενους των προγραμμάτων Stage.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Τα προγράμματα Stage επινοήθηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να αυξήσουν την απασχολησιμότητα των πρακτικά ασκούμενων, όχι για να προσφέρουν τα ίδια θέσεις απασχόλησης. Αντίστοιχα προγράμματα πρακτικής άσκησης προσφέρονται από Πανεπιστήμια, ΤΕΙ, Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης, Κολέγια, Μη κυβερνητικές οργανώσεις κ.λπ. με μοναδικό σκοπό να εφοδιάσουν τους ασκούμενους με εργασιακή εμπειρία, δηλ. το κρισιμότερο προσόν -κατά τις σχετικές έρευνες- για την πρόσληψη τους από ένα μελλοντικό εργοδότη.

Όπως τόσα και τόσα άλλα κοινοτικά προγράμματα τα Stage στρεβλώθηκαν από το ελληνικό κράτος και οδήγησαν στην κάλυψη των αναγκών του δημοσίου σε εργατικά χέρια, ενώ κάπου στην πορεία οι πρακτικά ασκούμενοι αναβαπτίστηκαν «απασχολούμενοι». Στη συνέχεια, σε μία πρωτοφανή συμπαιγνία των εχόντων το γενικό πρόσταγμα για την επιλογή των ασκούμενων άλλαξε -ερήμην του βασικού χρηματοδότη δηλ. της Ευρωπαϊκής Ένωσης- και ο σκοπός των προγραμμάτων: από την απασχολησιμότητα στην αγορά εργασίας, οι ενδιαφερόμενοι επιζητούσαν πλέον τη μονιμότητα του δημοσίου.

Και η συνέχεια; Η απόφαση για την κατάργηση των Stage στο δημόσιο είναι σωστή, κι αν το κράτος χρειάζεται ανθρώπινο δυναμικό για τις υπηρεσίες του, διαθέτει τους μηχανισμούς (ΑΣΕΠ) για να προσλάβει τους καλύτερους με σχέση εξαρτημένης εργασίας και μόνο. Όσο για το επιχείρημα ότι η αποδέσμευση των ασκούμενων με τη λήξη της σύμβασης μαθητείας που συνομολόγησαν με το δημόσιο αποτελεί πολιτική δίωξη, είναι σαθρό: ή οι ασκούμενοι Stage βρέθηκαν στις θέσεις αυτές με πολιτική μεσιτεία, οπότε καλώς αποχωρούν με τη λήξη της σύμβασης τους, ή επιλέχθηκαν με αξιοκρατικά κριτήρια, οπότε δεν υφίσταται πολιτική δίωξη. Και τα δύο ταυτόχρονα δεν γίνεται να συμβαίνουν.

Επιπλέον, καλό θα ήταν να ξαναθυμηθούμε και την έννοια της αξιοκρατίας: η αξιοκρατία δεν κρίνεται από το αν οι θέσεις μοιράζονται ισομερώς στα «γαλάζια» και τα «πράσινα παιδία», αλλά κυρίως από την τύχη εκείνων των νέων που επιλέγουν να προασπίσουν την αξιοπρέπεια τους και να μην «ανταλλάξουν» την ψήφο τους με μία θέση στο δημόσιο.

Στην περίπτωση που τώρα ή στο μέλλον επιλεγεί η μοριοδότηση των νέων που έχουν κάποια εργασιακή εμπειρία διαμέσου πρακτικής άσκησης στους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ, αυτό θα πρέπει να γίνει με την διασφάλιση της ισότητας των ευκαιριών, για όλους εκείνους που έχουν ασκηθεί στα προγράμματα Stage του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ολοκλήρωσαν προγράμματα πρακτικής άσκησης των ΑΕΙ, ΤΕΙ, ΚΕΚ, ΙΕΚ κ.α. και εν γένει στοιχειοθετούν εργασιακή εμπειρία σχετική με την θέση εργασίας που διεκδικούν στο δημόσιο. Τέλος, οι πελατειακές σχέσεις και οι διασυνδέσεις με πολιτικά γραφεία, δε θα ήταν σκόπιμο να μοριοδοτηθούν.


* Ο κ. Θεόδωρος Κουτρούκης είναι Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου