Ας ξαναπούμε από την αρχή το πρόβλημα της ΝΔ…

του Πέτρου Τατούλη

Έχει ένα θεμελιακό πρόβλημα η Νέα Δημοκρατία, το οποίο συνυφαίνεται άμεσα με την πορεία της προς την εξουσία. Μετεμφυλιακά, η κατίσχυση της ήταν τέτοια έναντι της αριστεράς, ώστε ουδέποτε ένιωσε την ανάγκη να συγκροτήσει ένα ενιαίο ιδεολογικά σχηματισμό, ο οποίος με τις απαραίτητες ζυμώσεις, θα κατάρτιζε μια συνεκτική πλατφόρμα πολιτικής πρότασης. Στο αντίθετο στρατόπεδο, στην αριστερά, η ήττα του εμφυλίου γέννησε την ανάγκη για ιδεολογικές κουβέντες και αναζητήσεις. Το αποτέλεσμα; Ενώ η δεξιά θα κέρδιζε από εκεί και πέρα τις εκλογικές αναμετρήσεις, σε επίπεδο ιδεών παρέμενε σε εμβρυικό στάδιο. Τέλος, δίπλα στην ιδεολογική ένδεια, προστέθηκε και η εμπέδωση μιας ενοχικής συμπεριφοράς απέναντι στην κατίσχυση των αριστερίστικων κοινωνικών ανησυχιών, με αποτέλεσμα στη ΝΔ, να ανησυχούν πάντοτε μήπως δεν είναι αρκετά ευαίσθητοι ή επαρκώς φιλολαϊκοί.

Το αποτέλεσμα; Με τον καιρό δημιουργήθηκε ένα κόμμα καθαρά αρχηγοκεντρικό, με σαθρές ολοκληρωτικές δομές, το οποίο εμπόδιζε πάντοτε την όποια ιδεολογική αναζήτηση, μεταθέτοντας την σε ένα άγνωστο μέλλον. Επιρρεπής στον προσχηματικό διάλογο, η ΝΔ παρέμεινε ενωμένη (άσχετα από τις εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις των στελεχών της) με στόχο την νομή της εξουσίας και την άλωση του κρατικού κορβανά. Για τους υποτιθέμενους δε, κορυφαίους της (ένα περίεργο αμάλγαμα γόνων οικογενειών, ευνοημένων υπέρμετρα αυλικών, και ανθρώπων που η μόνη τους επαγγελματική διαδρομή ήταν οι υπηρεσίες στις κομματικές νεολαίες και τα φίλια συνδικαλιστικά όργανα), η ιδεολογία υπήρξε πάντοτε περιττή πολυτέλεια και η ζύμωση άγνωστη λέξη.

Θα μου πει κάποιος: εντάξει, αλλά και το ΠΑΣΟΚ; Τα ίδια δεν είναι; Όχι. Ευτυχώς. Στο περίφημο εκείνο συνέδριο της σύγκρουσης, ο παλαιοπαπανδρεισμός και το βαθύ ΠΑΣΟΚ ήλθαν πρόσωπο με πρόσωπο με τον εκσυγχρονισμό και την νεωτερικότητα του κ. Σημίτη και έχασαν την ιδεολογική μάχη. Έκτοτε, βέβαια, μπορεί ο εκσυγχρονισμός να κατασυκοφαντήθηκε, αφού έχασε τη μάχη της ηθικής, ωστόσο δεν έπαψε ποτέ να αποτελεί μια άκρως συνεκτική πολιτική θεωρία για τα πράγματα. Για το νεοπαπανδρεισμό, οφείλουμε να δώσουμε κάποιο χρονικό περιθώριο προκειμένου να ξεδιπλώσει την στρατηγική του για το μέλλον της χώρας. Που ευχόμαστε όλοι να διαθέτει.

Δεν ξέρω αν οφείλεται σε διανοητική πενία, ιδεολογική ανεπάρκεια, ιδιοτέλεια, πνευματικό ακρωτηριασμό ή κάποια σκοτεινή σκευωρία των προυχόντων αυτού του κόμματος, η εμμονή της ΝΔ να δημιουργεί μύθους και θέσφατα. Εντάξει, είναι και ίδιον των Ελλήνων να τρέφονται και να ανατροφοδοτούν τους μύθους τους. Αλλά στην κεντροδεξιά παράταξη, η απουσία τεκμηριωμένου διαλόγου έχει φθάσει σε σημεία που να προσβάλει την νοημοσύνη.

Και εξηγούμαι. Με εξαίρεση τον κ. Ψωμιάδη και κάποια λίγα στελέχη που τοποθετήθηκαν σκληρά απέναντι στα σφάλματα και τις ανεπάρκειες, ουδείς μπήκε στον κόπο να ζητήσει αφενός κάθαρση και αφετέρου ιδεολογική ανασυγκρότηση. Παρέμειναν αντίθετα ανοικτά πολλά ερωτήματα.

Πρώτον, η μόνιμη επωδός περί «ορισμένων συμπεριφορών που πλήγωσαν την παράταξη» έρχεται να συσκοτίσει παρά να ρίξει φως στις σκοτεινές σελίδες της νεοκαραμανλικής διακυβέρνησης. Ποιοι είναι αυτοί; Ποιοι πρέπει να πληρώσουν για τις βαθιές τους τσέπες; Ποιοι παρανόμησαν; Μάλιστα, σε αυτό το «σκοτεινό» ανάθεμα, ήλθε να προστεθεί και ακόμη μια τουλάχιστον αστεία επίκληση, ότι δήθεν αυτές οι συμπεριφορές «πλήγωσαν και τον Καραμανλή»! Αν όμως ο κ. Καραμανλής είχε πραγματικά πληγωθεί δεν θα είχε τρέξει στις κάλπες, ούτε θα είχε κλείσει άρον- άρον την Βουλή, αλλά θα είχε φροντίσει να στείλει τους ανθρώπους αυτούς στη δικαιοσύνη και θα τους είχε υποδείξει παραδειγματικά την έξοδο από τον πολιτικό βίο. Και στο κάτω- κάτω της γραφής, γιατί δεν μας λέει ο απερχόμενος πρόεδρος ποιοι ήταν αυτοί που τον πλήγωσαν…Ίσως γιατί δεν θέλει να τους πληγώσει, όπως δεν το έκανε και τόσα χρόνια, που όλοι μαζί πλήγωναν τον τόπο και τον πολίτη.

Δεύτερο ερώτημα. Η μόνιμη επίκληση στις διαχρονικές ηγεσίες της Νέας Δημοκρατίας και τα διάφορα κοινότυπα, ότι η παράταξη αυτή υπήρξε ο στυλοβάτης της δημοκρατίας στη χώρα ή ότι την έβγαλε από την υπανάπτυξη ή ότι την έβαλε στην ΕΟΚ, ή ότι ο Καραμανλής ο νεότερος είναι πανθομολογουμένως επιτυχημένος ηγέτης. Καλά όλα αυτά. Αλλά η κοινή λογική δυστυχώς τα αμφισβητεί. Από τις περίπλοκες σχέσεις της ΕΡΕ με το παλάτι, τη βασιλική οικογένεια και ως εκ τούτου και με την δημοκρατία και τους θεσμούς της, μέχρι την εξόντωση της Αθήνας ως πόλης με δομές και συγκεκριμένο σχεδιασμό, αλλά και έως την πλήρη απαξίωση του τελευταίου της προέδρου από τον ίδιο τον ελληνικό λαό, δυστυχώς, η Ιστορία μάλλον επιφυλάσσει άλλα λόγια από αυτά που εγγράφουν για τους εαυτούς τους οι νεοδημοκράτες προύχοντες στα συνέδρια τους. Ίσως διότι αρέσκονται σε πανηγυρικούς και όχι σε αλήθειες. Σε χειροκροτητές και όχι σε γόνιμους ή μη αμφισβητίες.

Τρίτο ερώτημα. Το ψευτοδίλημμα κοινωνικός φιλελευθερισμός ή κάτι άλλο, τέλος, είναι εντελώς επίπλαστο, αφού επί της ουσίας δεν απαντά σε κανένα υπαρκτό πρόβλημα αυτής της κοινωνίας. Ποια η θέση του ενός ή του άλλου για τη μετανάστευση; Ποια η ρεαλιστική του στάση απέναντι στον κρατισμό; Τι θα κάνει με τις ΔΕΚΟ; Πώς θα ρυθμίσει τις εργασιακές σχέσεις;

Ούτε η κ. Μπακογιάννη υπήρξε ποτέ νεοφιλελεύθερη (ποτέ δεν έχει εφαρμοστεί αυτό το σύστημα στην Ελλάδα του κρατισμού και του παρεμβατισμού), ούτε ο κ. Σαμαράς είναι παιδί του κοινωνικού φιλελευθερισμού. Μάλλον, κοινωνικά ανάλγητο θα τον χαρακτήριζα από τη δήλωση του για “τα όνειρα των παιδιών των stage που διαψεύδει η κυβέρνηση”. Αν είναι τα όνειρα των παιδιών μας να είναι η απασχόληση στα stage, να τον χαίρεται τον κοινωνικό φιλελευθερισμό του…

Δυστυχώς, δίπλα στα απλόχερα, παγωμένα χαμόγελα της κ. Μπακογιάννη, την απουσία του όποιου πολιτικού προβληματισμού της και την μόνιμη της υπόσχεση ότι μπορεί να επαναφέρει την ΝΔ σε τροχιά εξουσίας (λες κι είναι αυτό το μόνο ζητούμενο), ήλθε να προστεθεί και η θλιμμένη φιγούρα του κ. Σαμαρά, ο οποίος, με σαφώς καλύτερα τεκμηριωμένο πολιτικό λόγο από αυτόν της υποψηφίας προέδρου, έχασε την μοναδική ίσως ευκαιρία να ανασκευάσει και την δική του υστεροφημία. Δεν έκανε ούτε μίση αναφορά στον άνθρωπο που τον ανέδειξε (υπέρμετρα όπως αποδείχτηκε), κ. Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, αλλά αντίθετα προσπάθησε να μας πείσει ότι είναι ο φυσικός διάδοχος πολιτικών όπως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ή ο Ευάγγελος Αβέρωφ. Βέβαια, ενώ κέρδισε σίγουρα τις εντυπώσεις σε επίπεδο πολιτικής πρότασης έναντι της κ. Μπακογιάννη, η οποία ήταν τόσο απροετοίμαστη και ρηχή ώστε να μας επιτρέπει να πιστεύουμε ότι θεώρησε πως το κόμμα θα της το παρέδιδαν αμαχητί, η κατακλείδα του κ. Σαμαρά «Επιλέξτε … ποιος μπορεί την επόμενη φορά που θα προκύψει ένα σχέδιο Ανάν να το αποκρούσει», φανερώνει την έμφυτη ροπή του ομιλητή στον λαϊκισμό, την έλλειψη ρεαλισμού και την απουσία έστω και ψηγμάτων κεντρώου λόγου.

Η ένδεια πολιτικής προοπτικής για τη μία και η απουσία πολιτικού ρεαλισμού και νηφαλιότητας του άλλου, καθιστούν και τους δύο υποψηφίους προέδρους επικίνδυνους για το μέλλον της κεντροδεξιάς. Ακόμη πιο επικίνδυνο είναι ωστόσο το γεγονός ότι κανείς από τους παρευρισκομένους δεν αναθάρρησε να ρωτήσει: «Τι έκανε ο Καραμανλής και πρέπει να τον θεωρούμε μεγάλο ηγέτη;», Γιατί η κ. Μπακογιάννη δεν κατέθεσε έως τώρα το τόσο επιτυχημένο μοντέλο διακυβέρνησης και ανοικτού κόμματος που επαγγέλλεται, προκειμένου να αναστρέψει την συντριβή της παράταξης; Από πού κι ως πού είναι του κοινωνικού φιλελευθερισμού ο κ. Σαμαράς (που τον είχαμε γνωρίσει να σας θυμίσω και ως υπουργό Οικονομίας το ’91), πού μας έχει οδηγήσει η στάση του με τα Σκόπια σήμερα (που θέλει να εφαρμόσει το επιτυχημένο μοντέλο του και στο Κυπριακό!), ποιος τον έχρισε συνεχιστή της παράδοσης του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του Αβέρωφ;

Και αυτό το συνέδριο δεν θα αφήσει τίποτε πίσω του. Όπως και το συνέδριο του ’96, το οποίο, αφότου εξέλεξε πρόεδρο τον Κώστα Καραμανλή, με τις ευλογίες του τότε προέδρου του, Αχιλλέα Καραμανλή, αποφάσισε να μην αλλάξει το καταστατικό…γιατί τότε πια δεν χρειαζόταν. Παρά τις δεσμεύσεις όλων των υποψηφίων προεκλογικά να θεσπιστεί θητεία για τον πρόεδρο, ανοικτές και ελεύθερες διαδικασίες, ξεκαθάρισμα της ιδεολογικής ταυτότητας και πάει λέγοντας…Το χειρότερο είναι ότι σήμερα η αφετηρία είναι πολύ χειρότερη και οι επίδοξοι διάδοχοι έχουν πολύ μαύρο μελάνι χυμένο στις σελίδες της προσωπικής τους ιστορίας…