Αντισυνταγματική η έκτακτη εισφορά

Της Βάνας Φωτοπούλου

Εκτός Συντάγματος τίθεται με απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών ο νόμος της προηγούμενης κυβέρνησης (3758/09) για την έκτακτη εισφορά. Με διαδικασίες-εξπρές λόγω των μαζικών προσφυγών που έχουν κατατεθεί στη Δικαιοσύνη, το δικαστήριο έκρινε ως αντισυνταγματική την αναδρομικότητα του φοροεισπρακτικού μέτρου, αφού το 2009 επιβάλλει φορολογική επιβάρυνση για τα ήδη φορολογηθέντα εισοδήματα του 2007.

Θεωρείται βέβαιο ότι το Δημόσιο θα προσβάλει με έφεση την πρώτη απόφαση-πιλότο που εκδόθηκε για το ζήτημα, ενώ η υπόθεση θα οδηγηθεί προς τελική κρίση στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Την παραβίαση του Συντάγματος είχε επισημάνει από την πρώτη στιγμή ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, ο οποίος προέτρεπε τους πολίτες που δεν θα προσφύγουν στα δικαστήρια, να υποβάλουν προς τις αρμόδιες εφορίες δήλωση, όπου θα επιφυλλάσσονται ρητά να αναζητήσουν το ποσό που πλήρωσαν, εάν ο νόμος κριθεί αντισυνταγματικός.

Με βασικό επιχείρημα ότι δεν μπορεί να επιβληθεί με νόμο φορολογική επιβάρυνση αναδρομικής ισχύος, που να εκτείνεται πέρα από το οικονομικό έτος, το προηγούμενο εκείνου κατά το οποίο επιβλήθηκε, η δικαστής Αγλαΐα Δημητροπούλου, απέρριψε όλα τα επιχειρήματα που προέβαλε το Δημόσιο και έκρινε ότι η έκτακτη εισφορά αντίκειται το άρθρο 78 παρ. 2 του Συντάγματος, επισημαίνοντας ότι το «ταμειακό συμφέρον του Δημοσίου δεν συνιστά λόγο καταστρατήγησης συνταγματικών διατάξεων».

Η απόφαση (υπ' αριθμ. 26630/2009), αναφέρει ότι η νομοθετική ρύθμιση είναι ανεφάρμοστη ως αντισυνταγματική διότι:

* Η έννοια του οικονομικού έτους κατά το Σύνταγμα ταυτίζεται με την έννοια του όρου στη δημοσιονομική διαχείριση και όχι με την έννοια που δίδεται στη φορολογία εισοδήματος.

* Οι διατάξεις του άρθρου 18 του ν. 3758/2009 θεσπίζουν οικονομικό βάρος που εκτείνεται πέραν του προηγούμενου της επιβολής του έτους.

Το Δημόσιο ισχυρίζεται ότι το μέτρο δεν παραβιάζει το Σύνταγμα, διότι δεν συνιστά φόρο αλλά έκτακτη οικονομική επιβάρυνση υπαγορευμένη από λόγους δημοσίου συμφέροντος για την αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης. Το Διοικητικό Πρωτοδικείο έκρινε αβάσιμο το επιχείρημα, επικαλούμενο «τη συνταγματική διάταξη που θεσπίζει γενική απαγόρευση αναδρομικής επιβολής πέραν του προηγούμενου έτους οποιουδήποτε δυσμενέστερου των ισχυόντων οικονομικού μέτρου, ανεξαρτήτως του είδους αυτού ή της προσωρινότητας της επιβολής του».

Και το δεύτερο επιχείρημα του Δημοσίου που δικαιολογεί την εισφορά για τη χρήση του 2007 διότι δεν ήταν δυνατό να την επιβάλει σε μεταγενέστερη διαχειριστική χρήση, ενόψει του χρόνου κατά τον οποίο πρέπει να υποβάλλονται οι φορολογικές δηλώσεις, απορρίφθηκε. Σύμφωνα με την απόφαση, ο νομοθέτης δεν εκωλύετο να επιβάλει έκτακτη εισφορά για εγγύτερη του 2007 χρήση και σε κάθε περίπτωση ο λόγος αυτός δεν αίρει την αντισυνταγματικότητα του μέτρου.

Στο δικαστήριο έχει προσφύγει φορολογούμενος κατά της έκτακτης εισφοράς που του καταλογίστηκε, ύψους 10.000 ευρώ, σε δηλωθέντα εισοδήματα 377.637 ευρώ. *

! Ολα τα ένδικα μέσα φέρεται αποφασισμένο να εξαντλήσει το υπουργείο Οικονομικών, καθώς θεωρείται ότι βάσει των νόμων περί δημοσιονομικού ελέγχου, ο εκάστοτε υπουργός μπορεί να κατηγορηθεί ακόμη και για απιστία αν δεν προβεί στις αναγκαίες ενέργειες. Κύκλοι του υπουργείου σημείωναν χθες ότι σε πρώτη φάση θα ασκηθεί προσφυγή και κατόπιν αναίρεση στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Η συγκεκριμένη απόφαση δεν θέτει σε κίνδυνο και την έκτακτη εισφορά που επιβλήθηκε σε μεγάλες επιχειρήσεις και μεγαλοϊδιοκτήτες, καθώς δεν υπάρχει η ίδια νομική βάση και κατά κύριο λόγο δεν ανατρέχει σε παρελθόντα χρόνο, όπως έγινε με την έκτακτη εισφορά στα φυσικά πρόσωπα.