Τα Κάλαντα και η ιστορία τους μέσα από τα βάθη των αιώνων Ελᾶτε παιδιά να τραγ’δῆσ’τε!»

Από το Καφενείο

Του Δημήτρη Χίλιου (*)

Αλήθεια, ποιος δεν βγήκε, παιδί, τις γιορτές να τραγουδήσει τα κάλαντα; Ποιος δεν ξύπνησε πρωΐ –καμμιά φορά και νύχτα ακόμη, αξημέρωτα– ντυμένος με τόσα ρούχα που δεν έκλειναν τα χέρια στις μασχάλες, διπλωμένος στο κασκόλ και το σκουφί, να μην πήρε σβάρνα δρόμους και καλντερίμια!

Έστω για τις πόρτες τις συγγενικές και μόνο!.. Είναι κάποιος που να μην κοίταξε τη νοικοκυρά στα χέρια, μπας και μαντέψει το φιλοδώρημα, πριν το αρπάξει;

Ποιος δεν χάρηκε, ακόμα κι όταν δεν το είχε ανάγκη, το μικροποσό που μόνος είχε από τα κάλαντα μαζέψει, για να το εξαργυρώσει αμέσως κατάλληλα στο ψιλικατζίδικο της γειτονιάς ή του χωριού, άλλωστε τη γκρίνια στο σπίτι ποιος τη λογάριαζε!


Το μεταλλικό τριγωνάκι στα γαντοφορεμένα χέρια, κάποτε και το μικρό χάρτινο καράβι στην αγκαλιά, αυτιά και μύτες κατακόκκινα, ξυλιασμένα από την παγωνιά και...

Χριστού την θείαν γέννησιν

να ειπώ, να ειπώ στ΄ αρχοντικό σας.

Εν τω σπηλαίῳ τίκτεται

εν φά- εν φάτνῃ των αλόγων

ο Βασιλεύς των ουρανών

κι ο ποι- κι ο ποιητής των όλων...

Μέσα σε μια βδομάδα καινούργια έξοδος με την .........

ίδια ή άλλη παρέα —σαν μαλώναμε στην μοιρασιά με την προηγούμενη— και...

Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά

κι αρχή- κι αρχή καλός μας χρόνος...

Άγιος Βασίλης έρχεται,

από- από την Καισαρεία

συ ΄σαι αρχό- συ ΄σαι αρχόντισσα κυρία...

Σε πέντε μέρες, πρωΐ της πρωτάγιασης (παραμονή Θεοφανείων), δώστου ξανά–μανά από την αρχή...

Σήμερα τα φώτα και ο φωτισμός

τι χαρά μεγάλη ο αγιασμός.

Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό

στέκετ΄ η κυρά μας η Παναγιά

και τον άϊ-Γιάννη περικαλεί...


Το τι σαρδάμ γίνονταν και το τι ανακάτωμα των στίχων με χίλιους δυο σολοικισμούς, δεν περιγράφονται. Καμμιά φορά από το στόμα των απτόητων καλαντιστών, δραπέτευαν κάλαντα εντελώς αγνώριστα.

Οι νοικοκυρές γελούσαν, άλλοι μάς δούλευαν ελαφρώς από δίπλα, απλώναμε το χέρι βιαστικά, παίρναμε ό,τι ήταν να πάρουμε, και δρόμο, κουτρουβαλώντας τα καλντερίμια και τσαλαβουτώντας μες στις λάσπες, μπας και προλάβουν άλλοι.

Καμμιά φορά καυγάς τρικούβερτος στη μοιρασιά, όμως οι ευχές σταθερές.

– Χρόνια πολλά!

– Χρόνια πολλά παιδιά, καλή πρόοδο!

– Και του χρόνου, να ΄στε καλά!... Να δώκουτε περισσότερα!...

Μα το ξεστόμιζαν χαμηλόφωνα τούτο το τελευταίο.

Καλήν ημέραν άρχοντες,

αν είναι ορισμός σας...

Συνεχίζεται...