Τα ευρωτουρκικά και η συνταγή του Χότζα

Του Σταυρου Λυγερου

Η Αγκυρα γελάει. Με ανεκπλήρωτες τις συμβατικές της υποχρεώσεις, πέρασε τον κάβο της υποτιθέμενης αξιολόγησής της χωρίς πολιτική αμυχή. Για λόγους αυτοσεβασμού, η Ε.Ε. έπρεπε να παγώσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας μέχρι να συμμορφωθεί. Αθήνα και Λευκωσία δεν μπορούσαν να επιβάλλουν μονομερώς κυρώσεις. Μπορούσαν, όμως, να μην συνυπογράψουν μια απόφαση, που επιβεβαιώνει ότι για την Τουρκία ισχύει ειδικό καθεστώς ενταξιακής διαδικασίας. Μπορούσαν, επίσης, να ανακοινώσουν ότι θα μπλοκάρουν το άνοιγμα κεφαλαίων μέχρι η Αγκυρα να εφαρμόσει το πρωτόκολλο τελωνειακής σύνδεσης με την Κυπριακή Δημοκρατία. Ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών ψέλλισε κάτι για το ενδεχόμενο να μπλοκάρει στο μέλλον μερικά κεφάλαια, αλλά τίποτα συγκεκριμένο.

Οπως είχαμε εξαρχής προειδοποιήσει, η Κομισιόν και η σουηδική προεδρία είχαν θέσει θέμα έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων της FYROM για να ανοίξουν δεύτερο μέτωπο στην ελληνική διπλωματία. Στη συνέχεια, της έδωσαν στο μέτωπο της FYROM μια σχετικά ικανοποιητική απόφαση, εξασφαλίζοντας ως αντάλλαγμα ότι δεν θα εγείρει εμπόδιο στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας.

Παραλλήλως, το Λονδίνο, μέσω της σουηδικής προεδρίας, προώθησε το χειρότερο δυνατό για τον Ελληνισμό προσχέδιο Συμπερασμάτων. Στόχος δεν ήταν να το περάσει, αλλά να δώσει την ψευδαίσθηση σε Ελλάδα και Κύπρο ότι στη διαπραγμάτευση κέρδισαν κάτι. Με άλλα λόγια, εφαρμόσθηκαν επιτυχώς δύο εκδοχές της κλασικής συμβουλής του Χότζα προς τον αγρότη, που παραπονιόταν ότι η καλύβα του ήταν στενόχωρη: βάλε τα ζώα μέσα κι όταν αργότερα τα βγάλεις θα τη βλέπεις άνετη.

Αθήνα και Λευκωσία «έπεσαν στην παγίδα» αφενός επειδή δεν ήθελαν να πάνε κόντρα στο ρεύμα εντός της Ε.Ε. κι αφετέρου επειδή έχουν δεύτερες σκέψεις. Η δήλωση Παπανδρέου ότι «το δημοσιονομικό αδιέξοδο απειλεί την εθνική κυριαρχία» έχει βάση, αλλά χρησιμοποιείται και ως δικαιολογία. Η διαπραγματευτική ισχύς της Ελλάδας είναι πράγματι συρρικνωμένη. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτή η αιτία της κυβερνητικής στάσης στις Βρυξέλλες.

Ο πρωθυπουργός δεν επιδίωξε ποτέ την επιβολή κυρώσεων. Εξαρχής μίλησε για οδικό χάρτη της τουρκικής υποψηφιότητας, ενώ οδικός χάρτης υπάρχει και η Αγκυρα δεν τον εφαρμόζει. Στην πραγματικότητα, ο Γιώργος Παπανδρέου δεν ήθελε ούτε να δυσαρεστήσει την Ουάσιγκτον ούτε να χαλάσει το κλίμα εν όψει των ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων. Ο αμερικανοβρετανικός παράγοντας, που θέλει να άρει οριστικά το κυπριακό εμπόδιο από την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, πιέζει για λύση του Κυπριακού μέχρι τον Μάρτιο στη βάση μιας παραλλαγής του σχεδίου Ανάν. Ολα δείχνουν ότι σ’ αυτή τη γραμμή κινούνται και ο Γ. Παπανδρέου και ο Δημήτρης Χριστόφιας.