Ο κ. Παπανδρέου πάντοτε έβλεπε τη χώρα σαν μια μεγάλη μη κυβερνητική οργάνωση (ΜΚΟ).

Tου Αλεξη Παπαχελα

Ο πρωθυπουργός έχει ένα συγκεκριμένο στυλ με το οποίο διοικεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Οσοι τον γνωρίζουν και τον έχουν ζήσει ξέρουν πως αυτό το στυλ δεν αλλάζει εύκολα, όσο πιεστικές και αν είναι οι συνθήκες γύρω του. Δηλαδή; Για να το πούμε απλά, ο κ. Παπανδρέου θέλει να προηγείται κάθε απόφασης μια παρατεταμένη περίοδος εσωτερικής διαβούλευσης ή αγγλιστί brainstorming. Τι είναι το θέμα της ημέρας, η οικονομία; Φωνάζω τον Στίγκλιτς, τον Πολεμαρχάκη, τον Χ, τον Ψ και το συζητάω σε κλειστές συσκέψεις, οι οποίες όμως σπανίως καταλήγουν στο διά ταύτα. Και αυτό γιατί μοιάζουν περισσότερο με ακαδημαϊκά σεμινάρια παρά με κυβερνητικές συσκέψεις που ξεκινάνε με ένα χαρτί που αναφέρει ότι οι επιλογές είναι Α, Β ή Γ και στο τέλος καταλήγουν σε μία εκ των τριών.

Οι εκπλήξεις είναι συχνές και η επιλογή των guest stars συνήθως εξαιρετική. Καλούνται δηλαδή εμπειρογνώμονες από τη Σουηδία, την Αμερική ή τη Γαλλία, που έχουν μεγάλη γνώση του αντικειμένου. Η μέθοδος αυτή απαιτεί γερά νεύρα και ψυχραιμία από την πλευρά των υπουργών και άλλων συμμετεχόντων οι οποίοι βλέπουν από τη μια τον τομέα τους να καταρρέει και από την άλλη υποχρεούνται σε μακρόσυρτες συσκέψεις χωρίς συγκεκριμένο αντικείμενο. Η αλήθεια είναι πως επί Καραμανλή η μέθοδος αυτή ήταν άγνωστη και συχνά καταδικαζόταν ως... μπιζιμποτισμός, ως, δηλαδή, αχρείαστη σπατάλη ενέργειας και φαιάς ουσίας.

Το δεύτερο στάδιο της μεθόδου Παπανδρέου επικεντρώνεται στη λατρεία της ανοικτής διαβούλευσης, που μερικές φορές παίρνει τη μορφή ομαδικής ψυχοθεραπείας της χώρας. Ιδεατά ο κ. Παπανδρέου, θα μας κάθιζε σε καναπέδες σε όλη τη χώρα, σε ειδικά κέντρα διαβούλευσης, όπου κάθε μέρα θα παρακολουθούσαμε ένα σεμινάριο. Σήμερα θα αφορούσε την πάταξη της διαφθοράς με ειδικούς καλεσμένους από την Ολλανδία και την Αυστρία, αύριο το αγροτικό ζήτημα, όπου οι αγρότες θα μάθαιναν για τα προβλήματα της ΚΑΠ από τον Πορτογάλο υπουργό Γεωργίας και έναν ειδικό από το Ινστιτούτο Brookings. Κατόπιν, και έπειτα από εξαντλητική συζήτηση, ελπίδα του πρωθυπουργού θα ήταν πως θα άνοιγαν τα μυαλά όλων μας και συλλογικά θα αποφασίζαμε τι έπρεπε να κάνουμε για να γίνουμε καλύτερη χώρα. Οι αγρότες θα έλυναν τα μπλόκα και θα πίστευαν στην πράσινη ανάπτυξη και τις νέες καλλιέργειες, οι εφοριακοί θα σταματούσαν να λαδώνονται κ.λπ. κ.λπ. Σε καμία όμως φάση δεν θα απαιτείτο η χρήση κρατικής ισχύος ή η λήψη δυσάρεστων αποφάσεων.

Το πρόβλημα είναι πως ο κ. Παπανδρέου εξελέγη πρωθυπουργός σε μια εξαιρετικά κρίσιμη και δυσάρεστη συγκυρία, που δεν αφήνει περιθώρια για πολυτελείς διαβουλεύσεις κ.λπ. Σύμφωνοι, η ευθύνη για το κράτος και το δημοσιονομικό χάος που παρέλαβε δεν είναι δική του. Από τις 4 Οκτωβρίου και μετά, όμως, κάθε λάθος κίνηση, κάθε καθυστέρηση, κάθε λανθασμένη ανάγνωση των αγορών φέρει, για τα βιβλία της Ιστορίας, τη δική του υπογραφή. Είναι λογικό ο κ. Παπανδρέου να επιμένει στο δικό του στυλ διακυβέρνησης γιατί αυτό έχει δοκιμάσει, αυτό ξέρει, αυτό του «βγήκε» στο κάτω κάτω της γραφής.

Πού είναι το πρόβλημα; Ο κ. Παπανδρέου πάντοτε έβλεπε τη χώρα σαν μια μεγάλη μη κυβερνητική οργάνωση (ΜΚΟ). Αυτό που πρέπει να καταλάβει είναι ότι ανέλαβε την ηγεσία μιας χώρας που ήταν πολύ κοντά στο να γίνει ΜΚΧ (μη κυβερνήσιμη χώρα) και τώρα οδεύει ακόμη πιο γρήγορα προς τα εκεί. Ο χρόνος για τη διαβούλευση τέλειωσε και σε λίγο θα τελειώσει και ο χρόνος για να ληφθούν οι αποφάσεις που θα αποτρέψουν το μοιραίο στην οικονομία.