Παραστάσεις με φόντο Υπουργικό Συμβούλιο

Tου Σταύρου Λυγερού

Το πολίτευμα επισήμως παραμένει προεδρευομένη κοινοβουλευτική Δημοκρατία, αλλά από χρόνια έχει διολισθήσει σε μία κατάσταση, που αποδίδεται επακριβώς από τον όρο τηλεοπτική Δημοκρατία. Δεν το αποδεικνύει μόνο το γεγονός ότι τα κανάλια διαμορφώνουν κατά κανόνα τα κυρίαρχα πρότυπα και κατ’ επέκταση τα γούστα και τις συμπεριφορές των Νεοελλήνων. Δεν το αποδεικνύει μόνο το γεγονός ότι οι πολίτες που αδικούνται και δεν βρίσκουν το δίκιο τους μέσα από τους θεσμούς της Πολιτείας, καταφεύγουν στις γνωστές τηλεοπτικές εκπομπές (ή απειλούν ότι θα καταφύγουν σ’ αυτές) για να το βρουν. Δεν το αποδεικνύει μόνο το γεγονός ότι ο πολιτικός και o κοινωνικός διάλογος διεξάγεται κατά κύριο λόγο μέσα από τα τηλεοπτικά παράθυρα, οι προκρούστειες προδιαγραφές των οποίων εκφυλίζουν τον Λόγο σε ατάκες και την πολιτική παρέμβαση σε πολιτικό καραγκιοζιλίκι.

Η μετατροπή του Υπουργικού Συμβουλίου σε στούντιο για την εκφώνηση των τακτικών τηλεοπτικών «διαγγελμάτων» του πρωθυπουργού είναι η νέα κατάκτηση. Επειδή, όμως, ο Γιώργος Παπανδρέου έχει αίσθηση του τηλεοπτικού προϊόντος, αποφεύγει την παγίδα να μετατρέψει τις συνεδριάσεις σε παράσταση για έναν. Αλλοτε φέρνει στο στούντιο «γκεστ σταρ», όπως έκανε με τον Συνήγορο του Πολίτη, τον πρόεδρο του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Διαφάνειας και τον Αρχιεπίσκοπο. Αλλοτε πάλι δίνει ρόλο σε υπουργό του για να παρουσιάσει σε απ’ ευθείας μετάδοση κάποια νομοθετική πρωτοβουλία, όπως έκανε προχθές με τον Γιάννη Ραγκούση.

Είναι αλήθεια ότι όταν φεύγουν οι οι κάμερες από την αίθουσα γίνεται κάποια συζήτηση. Προχθές το απόγευμα, μάλιστα, η συνεδρίαση ήταν ουσιαστική. Κράτησε ώρες και εκφράσθηκε πλούσιος και έντονος προβληματισμός για τη νέα αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης. Ακόμα κι αν ήταν πάντα έτσι, όμως, η τηλεοπτική παράσταση του πρώτου μέρους προσβάλλει και απαξιώνει τον θεσμό του Υπουργικού Συμβουλίου.

Οι συνεδριάσεις του δεν είναι ούτε για να εκφωνεί λόγους προς τον λαό ο πρωθυπουργός ούτε για να εκλαϊκεύουν και να προπαγανδίζουν οι υπουργοί τα όποια νομοσχέδιά τους. Οι συνεδριάσεις είναι για να υφίστανται τη δοκιμασία της συλλογικής κριτικής οι σχεδιαζόμενες πολιτικές και νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, καθώς επίσης και για να εμπλουτίζεται ο σχετικός προβληματισμός. Στοιχειώδης κανόνας είναι οι υπουργοί να έχουν εγκαίρως ενημερωθεί γραπτώς για το προς συζήτηση θέμα και να έχουν προετοιμάσει τις παρατηρήσεις τους. Αντ’ αυτού, υποχρεώνονται να παριστάνουν τις «γλάστρες» ή να ακούνε σαν μαθητές νουθεσίες από εξωκυβερνητικούς παράγοντες!

Εάν κάποιος άσχετος με τα ελληνικά πράγματα ξένος έβλεπε την εικόνα του Αρχιεπισκόπου να νουθετεί τους υπουργούς θα νόμιζε ότι η Ελλάδα είναι χριστιανικό Ιράν! Πού να φανταστεί ότι πρόκειται για επικοινωνιακά κόλπα νέου τύπου. Ολες αυτές οι «μοντερνιές» δεν υπηρετούν ούτε τη διαφάνεια ούτε τη δημοκρατία. Είναι σκηνοθετικά ευρήματα για να «κάνει νούμερα» η απ’ ευθείας μεταδιδόμενη ιδιότυπη τηλεοπτική παράσταση. Και, βεβαίως, υποκρύπτουν μία ουσιαστική περιφρόνηση για τους θεσμούς.