Ο «Τιτανικός»

Tου Αλεξη Παπαχελα

Μέχρι τον περασμένο Οκτώβριο είχαμε έναν καπετάνιο ο οποίος γνώριζε αρκετό καιρό πριν πως κυβερνούσε τον «Τιτανικό» αλλά δεν έκανε ουσιαστικά τίποτα γι’ αυτό. Οταν ορισμένοι υπουργοί του «ούρλιαζαν» κυριολεκτικά πως δεν είναι δυνατόν να ξοδέψει το κράτος 60 εκατομμύρια ευρώ για εκλογικά επιδόματα σε δημοσίους υπαλλήλους για τις ευρωεκλογές, τον έπεισαν πως «δεν γίνεται· πρέπει να τα δώσουμε γιατί θα ξεσηκωθούν όλοι». Ηταν ένα σχετικά μικρό ποσό και μια «μικρή» στιγμή. Εδειχνε όμως πως ο κ. Καραμανλής δεν πήρε ποτέ το τιμόνι στα χέρια του για να αποτρέψει το μοιραίο. Ακόμη και προς το τέλος, όταν ήξερε καλύτερα από όλους μας πού πήγαινε το καράβι, λειτούργησε σαν να μην τρέχει τίποτα. Την μια ήταν οι ευρωεκλογές που ήθελε να κερδίσει, την άλλη κάποιος υπουργός που αρνείτο να υπακούσει στην εντολή για περικοπές.

Η ευθύνη του κ. Καραμανλή είναι τεράστια και η ιστορία θα είναι σκληρή μαζί του. Ανθρωποι που δεν είχαν καμία σχέση με τη Ρηγίλλης τον πίστεψαν και τον ψήφισαν το 2004 γιατί τον άκουσαν να υπόσχεται την επανίδρυση του κράτους, το συμμάζεμα της σπατάλης, τον περιορισμό της διαφθοράς. Τίποτα από όλα αυτά δεν συνέβη. Το κράτος μεγάλωσε, αποκτήσαμε νέες άχρηστες υπηρεσίες τύπου αγροφυλακής και το χρέος διογκώθηκε. Επί των ημερών του, και των ημερών Αλογοσκούφη, συνέβη άλλωστε και το παγκοσμίως παράδοξο: να αυξάνεται το ΑΕΠ αλλά όχι τα κρατικά έσοδα.

Κάποιοι θα ισχυρισθούν πως ο κ. Καραμανλής έκανε το καθήκον του έναντι της ιστορίας όταν μας ανακοίνωσε πέρυσι στη ΔΕΘ ποια μέτρα είναι αναγκαία. Κάποιοι άλλοι το βρίσκουν εξαιρετικά κυνικό να μην έχεις κάνει τίποτα σχετικό στην πράξη και να αρνείσαι να αναλάβεις το πολιτικό κόστος των περικοπών για τους λίγους μήνες που σου απέμεναν στην εξουσία.

Αυτά ως προς την ευθύνη του κ. Καραμανλή. Ο κ. Παπανδρέου πάλι παραμένει μυστήριο γιατί άργησε τόσο πολύ να καταλάβει ότι παρέλαβε τον «Τιτανικό». Ξένοι οικονομολόγοι του είχαν εξηγήσει πως «καλύτερα ίσως να δηλώσεις ότι χρεοκοπείς και να επαναδιαπραγματευθείς το χρέος σου», ο κ. Προβόπουλος του είχε εξηγήσει την κατάσταση και όλοι οι έμπειροι συνομιλητές του από την «αγορά» του εξηγούσαν πόσο καταστροφική μπορεί να ήταν η συμβολή της κ. Κατσέλη στην κατάρτιση του οικονομικού του προγράμματος. Τους αγνόησε όλους, μας δήλωσε πως «λεφτά υπάρχουν» και παγιδεύθηκε σε μια παρατεταμένη άρνηση για την ανάγκη να ακολουθήσει «το μοντέλο Καραμανλή».

Ολα αυτά τέλειωσαν στο Νταβός και ένα μεσημέρι Κυριακής στο Μαξίμου, όταν οι τραπεζίτες που κάλεσε στο γραφείο του εξήγησαν (οι περισσότεροι) ότι τα ψέματα τελείωσαν και πως το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δεν άντεχε πολλές ακόμη ημέρες με τα spreads πάνω από αυτά της Αιγύπτου. Ο κ. Παπανδρέου βγήκε από την «άρνηση» και πήρε τις αποφάσεις του. Είναι γνωστό πως όταν αποφασίσει ότι κάτι είναι σωστό, το υπηρετεί με πείσμα.

Το πρόβλημα είναι πως, επειδή άργησε πολύ, η διάσωση του σκάφους έχει καταστεί εξαιρετικά περίπλοκη υπόθεση. Τα κύματα είναι τεράστια, κανείς δεν έχει δοκιμασμένο σχέδιο εξόδου από τη θύελλα και αυτοί που ήλθαν για να σε σώσουν ζητούν πολλά. Το χειρότερο όμως που μπορεί να σου συμβεί σε μια τέτοια κατάσταση είναι να ανακαλύψεις πως το πλήρωμά σου δεν είναι εκπαιδευμένο ή ψυχικά έτοιμο για αυτό που ζει. Και κατά πολλούς εκεί θα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει ο πρωθυπουργός: την παντελή έλλειψη ικανού πολιτικού προσωπικού που μπορεί να διαχειρισθεί την επίλυση συσσωρευμένων παθογενειών, αμαρτιών και σπατάλης δεκαετιών.