ΔΝΤ: O "Δυνάστης" που μαθαίνει Ελληνικά

Του Ανδρέα Μπελιμπασάκη

Τελικά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν έμεινε…άνεργο όπως ορισμένοι προέβλεπαν πριν κάμποσα χρόνια, στο απόγειο του «Καπιταλιστικού Ελντοράντο» που είχε στηθεί στην Ανατολική Ευρώπη. «Πεδίο δόξης λαμπρό» ανοίγεται μπροστά του, αποτέλεσμα των ραγδαίων επιπτώσεων της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Στους καλύτερους πελάτες του ενδεχομένως θα ενταχθεί και η Ελλάδα. Πριν από μας πάντως πρόλαβε ολόκληρη η η Ανατολική Ευρώπη και αρκετές βαλκανικές χώρες.

 Το ΔΝΤ, ο μηχανισμός αποκατάστασης της διεθνούς οικονομικής ισορροπίας μετά τη λήξη του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, μετεξελίχθηκε κατά το δεύτερο ήμισυ του εικοστού αιώνα, στον «δυνάστη» των αναπτυσσόμενων χωρών επιβάλλοντας επαχθείς όρους δανειοδότησης, ορισμένες φορές με καταστροφικά αποτελέσματα. Η περίπτωση της Αργεντινής είναι πρόσφατη και διδακτική. Η οικονομία της χώρας κατέρρευσε με την επιβολή των σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών (σύνδεση πέσο-δολαρίου) βάση της κλασσικής συνταγής του ΔΝΤ.

Με την μεγάλη όμως ανάπτυξη των...

...αναπτυσσόμενων οικονομιών την δεκαετία του 90, που αναπόφευκτα προκάλεσε μεγάλη άνοδο των τιμών των εμπορευμάτων και του πετρελαίου, πολλές χώρες κατάφεραν να αποπληρώσουν τα χρέη τους και τελικά να απεξαρτηθούν από το βραχνά του ΔΝΤ. Η Ρωσία, μια χώρα με μεγάλη οικονομική ανάπτυξη τα προηγούμενα χρόνια, φάνηκε να δίνει το «τελειωτικό κτύπημα» στον διεθνή οργανισμό όταν εξόφλησε τα χρέη της προς τις τράπεζες ύψους 22,5 δισ. δολαρίων, προτού καταστούν ληξιπρόθεσμα.

 Το ΔΝΤ…ξανάρχεται

 Η παγκόσμια οικονομική κρίση ωστόσο, αποκατέστησε το ρόλο του ΔΝΤ καθώς άπαντες προστρέχουν για οικονομική βοήθεια, με πρώτες τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων, και μάλλον, ελάχιστα λαμβάνουν υπ’ όψιν τους τις οδυνηρές συνέπειες του παρελθόντος. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι απασχολημένο με το να ξανανοίγει γραφεία που είχαν κλείσει πρόσφατα. Έτσι και τώρα, η βοήθεια δίνεται υπό όρους και υπό την προϋπόθεση ότι ικανοποιούνται συγκεκριμένα αιτήματα του που σχετίζονται με σκληρή λιτότητα, πάγωμα των μισθών (σε ορισμένες περιπτώσεις και μείωση), την ασφαλιστική μεταρρύθμιση, τις άμεσες ιδιωτικοποιήσεις κλπ. Ορισμένοι διεθνείς παράγοντες δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο, αναλόγως της εξέλιξης της οικονομική κρίσης, το Ταμείο να χορηγήσει δάνεια σε όλες τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. 

Στη Σερβία υιοθετήθηκε ένας πλήρως αναθεωρημένος κρατικός προϋπολογισμός– ο βασικός όρος που όρισε το ΔΝΤ, ενώ ήδη έχουν εισρεύσει τα πρώτα χρήματα του δανείου συνολικού ύψους 3 δισ. ευρώ από το διεθνή οικονομικό οργανισμό. Η χορήγηση του δανείου καταδεικνύει την αρχή της ροής και άλλων δανειοδοτικών πακέτων προς τη σερβική οικονομία.
 

 «Νέα κράτη» και ΔΝΤ

 

 Άλλος ένας «πονοκέφαλος» για την Σερβία αποτελεί η είσοδος του Κοσσόβου προσφάτως στο ΔΝΤ, ενώ αναμένεται και η ένταξή του στην Παγκόσμια Τράπεζα. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται ότι θα δρομολογήσει την πρόσβαση του Κοσσόβου στα δανειοδοτικά-αναπτυξιακά πακέτα του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, προκειμένου να δρομολογηθεί η οικονομική ανάπτυξή του, στο πρότυπο των οικονομιών δυτικού τύπου.

Άλλο ένα «εύθραυστο κράτος», η Βοσνία, περιμένει την σειρά της στο ΔΝΤ, το οποίο αποφάσισε να χορήγηση δάνειο ύψους 1,52 δις δολαρίων. προκειμένου να βοηθήσει τη χώρα να αντιμετωπίσει την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση. Σύμφωνα με τους όρους του δανείου θα ξεκινήσουν μία σειρά από δομικές δημοσιονομικές αλλαγές που θα βοηθήσουν στη ευρύτερη μεταρρύθμιση του συστήματος διακίνησης και βελτίωσης της διαχείρισης του δημόσιου χρήματος

 Η Βουλγαρία βρίσκεται στον προθάλαμο του ΔΝΤ, καθώς στοιχεία, δείχνουν ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας επιδεινώθηκε τους τελευταίους μήνες. Η δραματική μείωση των ξένων επενδύσεων και τα ελλιπή έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού οδηγούν στο συμπέρασμα ότι -τουλάχιστον προσωρινά- η εποχή της μεγάλης ανάπτυξης περιήλθε. Ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch Ratings εκτιμά ότι η Βουλγαρία παραμένει βαθιά εκτεθειμένη στη συνεχιζόμενη παγκόσμια κρίση και αναπόφευκτα ένα πακέτο στήριξης του ΔΝΤ θα αντισταθμίσει την έλλειψη εισροής επενδύσεων ενώ θα δώσει περιθώριο για τη μακροοικονομική προσαρμογή.

 Για την διατήρηση της μακροοικονομικής σταθερότητας, που υπήρξε το θεμέλιο για την οικονομική ανάπτυξη των προηγούμενων χρόνων στη Ρουμανία, το ΔΝΤ ενέκρινε δάνειο 17,1 δισ. δολαρίων με στόχο την εξομάλυνση των επιπτώσεων από τη δραματική μείωση των εισροών κεφαλαίου.

 ΔΝΤ-Τουρκία: Μια μόνιμη σχέση

 Οι σχέσεις της Τουρκίας με το ΔΝΤ αποτελεί ένα ξεχωριστό μεγάλο κεφάλαιο. Οι δύο πλευρές συζητούν περίπου δύο χρόνια επί της αρχής και επί των όρων, έκτακτου δανείου ύψους 20 δις δολαρίων. Το νέο αυτό δάνειο αποτελεί ουσιαστικά αναπροσαρμογή παλαιότερου δανείου 10 δις δολαρίων που είχε λάβει η Τουρκία από τον διεθνή οργανισμό και το οποίο έληξε τον Δεκέμβριο του 2008.

 Η τουρκική κυβέρνηση εδώ και μήνες διατείνεται ότι «ολοκληρώνεται η συμφωνία από στιγμή σε στιγμή» με αποτέλεσμα να εντείνεται η απογοήτευση σε επενδυτές και στην επιχειρηματική κοινότητα στην Τουρκία. Θεωρείτε βέβαιο ότι το ΔΝΤ ασκεί έντονες πιέσεις στην κυβέρνηση της Τουρκίας για να εφαρμοστεί απαρεγκλίτως πρόγραμμα λιτότητας. Φυσικά ούτε λόγος να γίνεται για αυξήσεις στον αχανή τομέα των δημοσίων υπαλλήλων, που ήλπιζαν ότι θα ισοσταθμίσουν στοιχειωδώς τις απώλειες για τα εισοδήματά τους από την πτώση της τιμής της τουρκικής λίρας. Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει έντονες επικρίσεις για την ανεπαρκή ανταπόκριση στην οικονομική κρίση και η κάποτε ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομία αναμένεται να συνέλθει την τρέχουσα χρονιά.

Η οικονομική σταθεροποίηση, σε συνδυασμό με την συνέχιση των διαρθρωτικών αλλαγών που απαιτεί το ΔΝΤ, αποτελούν καθοριστικό βήμα στην περαιτέρω διεθνοποίηση της τουρκικής οικονομίας. Η τακτική αυτή του ΔΝΤ, ενοχλεί σφόδρα την τουρκική κυβέρνηση η οποία όμως δεν έχει και εναλλακτικό τρόπο επιβίωσης. Σε ακαδημαϊκούς κύκλους και σε τηλεοπτικές εκπομπές η «μόνιμη σχέση» ΔΝΤ-Τουρκίας συζητείται έντονα αλλά χωρίς αποτελέσματα. Ένα μόνιμο επαναλαμβανόμενο σενάριο εδώ και δεκαετίες. Όταν η Τουρκία «σκοντάφτει» βρίσκονται ξένοι δανειστές και ρίχνουν χρήματα σε ένα πηγάδι που μοιάζει να μην έχει πάτο. Η Τουρκία είναι ένα εξαίσιο παράδειγμα για το που πάμε να…μπλεξουμε.