Στο σπίτι του Μητσοτάκη μαγειρεύτηκε η Αποστασία...

Τι ειπώθηκε σε δείπνο τον Ιούνιο του ΄65 για τον Γ. Παπανδρέου, την κόντρα του με το παλάτι, τον Ανδρέα, το Κυπριακό…

Έγκλημα εκ προμελέτης ήταν η Αποστασία. Το αποδεικνύει απόρρητη έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, όπου καταγράφεται σειρά συναντήσεων Αμερικανού διπλωμάτη με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και την «κλίκα του», αρκετές εβδομάδας πριν από την πτώση της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου. Ο Αμερικανός επισκέπτης, στο υπόμνημά του, θεωρεί «ολοφάνερο» ότι ο Μητσοτάκης εμφανιζόταν ως «καλύτερη εναλλακτική λύση για τη θέση του Πρωθυπουργού».

Το απόρρητο υπόμνημα- με ημερομηνία 28 Ιουνίου 1965- που αποκαλύπτουν «ΤΑ ΝΕΑ», καταρρίπτει πλήρως τους ισχυρισμούς Μητσοτάκη ότι δεν είχε καμία εμπλοκή στην κρίση που οδήγησε σε παραίτηση τον Γεώργιο Παπανδρέου αλλά αναμείχθηκε μετά στις κυβερνήσεις των Αποστατών. Αποκαλυπτικό είναι το υπόμνημα και για το Κυπριακό. Στη συνάντηση με τον Αμερικανό, ο Μητσοτάκης τάσσεται αναφανδόν υπέρ του Σχεδίου Άτσεσον, το οποίο, κατά την άποψή του, έπρεπε να επιβληθεί στον Μακάριο ακόμη και με πραξικόπημα!Υπενθυμίζουμε εν τάχει τα γεγονότα. Στο τέλος Ιουνίου του 1965, η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου είναι σε τροχιά σύγκρουσης με το Παλάτι. Ο «γέρος της Δημοκρατίας» προωθεί την αντικατάσταση του αρχηγού ΓΕΣ. Όμως ο στρατηγός Γεννηματάς- που έχει παίξει ενεργό ρόλο στη «βία και νοθεία» των εκλογών του 1961- είναι ο τοποτηρητής στο στράτευμα των Ανακτόρων που αντιδρούν. Αντίθετος είναι και ο υπουργός Άμυνας Πέτρος Γαρουφαλιάς, επίσης άνθρωπος του Παλατιού. Ο Παπανδρέου επιμένει και ζητά ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Το πολιτικό θερμόμετρο ανεβαίνει, ενώ στήνεται σκηνικό κρίσης.

Το δείπνο. Μέσα σε αυτή την ταραγμένη ατμόσφαιρα, τέσσερις επώνυμοι Έλληνες κι ένας Αμερικανός διπλωμάτης δειπνούν μαζί. Το ξέρουμε γιατί ο τελευταίος συνέταξε μνημόνιο για τη συνάντηση αυτή, με ημερομηνία 28 Ιουνίου 1965, κι ένα αντίγραφο υποβάλλεται προς τον....
Ρίτσαρντ Μπάραμ, υπεύθυνο Ελληνικών Υποθέσεων της Αμερικανικής Πρεσβείας στην Αθήνα.

Οικοδεσπότης στο τραπέζι είναι ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, υπουργός Οικονομικών τότε της κυβέρνησης Παπανδρέου. Το δείπνο γίνεται, άλλωστε, στο σπίτι του. Συνδαιτυμόνες, πέραν του Αμερικανού διπλωμάτη, είναι ο Πάνος Κόκκας, εκδότης της εφημερίδας «Ελευθερία», ο Γιάννης Τσουδερός, βουλευτής Κρήτης της Ένωσης Κέντρου και ο υποδιευθυντής του ΙΚΑ Νίκος Δεληπέτρος.

Η βραδιά είναι πλούσια σε εκμυστηρεύσεις και αποκαλύψεις.

Η κουβέντα ξεκινά από τον στρατηγό Γεννηματά και μετά περνά στον Ανδρέα Παπανδρέου, με τον οποίο έχει εμμονή ο Μητσοτάκης. Κάποια στιγμή αστειευόμενος λέει πως η καλύτερη ιδέα θα ήταν να τον στείλουν στο εξωτερικό. Ιδιαίτερα απαξιωτικός εμφανίζεται ο Μητσοτάκης για τον Γεώργιο Παπανδρέου. Το Κυπριακό. Ωμός είναι ο Μητσοτάκης και για το Κυπριακό. Τάσσεται υπέρ μιας ελληνο-τουρκικής συμβιβαστικής λύσης, και τοποθετείται υπέρ του σχεδίου Άτσεσον. Ο μυστακοφόρος πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Ντιν Άτσεσον είχε αναλάβει από τον τότε Πρόεδρο Λίντον Τζόνσον να εκπονήσει ένα σχέδιο επίλυσης του Κυπριακού. Ο Άτσεσον έριξε πρώτος το σπόρο της διχοτόμησης του νησιού, δίνοντας την Καρπασία και κάποιες άλλες περιοχές στους Τούρκους, με αντάλλαγμα την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Ο Μητσοτάκης επιμένει ότι η ελληνική κυβέρνηση θα είχε δεχθεί το σχέδιο το καλοκαίρι του 1964, αν ο Ανδρέας δεν έκανε προσωπικό διάβημα στον πατέρα του Γεώργιο Παπανδρέου. Ο Μητσοτάκης καταλήγει ότι το σχέδιο μπορούσε και έπρεπε να επιβληθεί στον Μακάριο- που το απέρριψε – ακόμη και διά των όπλων.Η κορύφωση της κρίσης. Οι επόμενες δεκαπέντε μέρες θα είναι ταραγμένες. Ο υπουργός Άμυνας Γαρουφαλιάς παραιτείται, το Παλάτι αρνείται στον Γεώργιο Παπανδρέου το δικαίωμα αντικατάστασής του. Το αδιέξοδο δεν αίρεται ακόμη κι όταν ο Πρωθυπουργός προτείνει να γίνει ο ίδιος και υπουργός Άμυνας. Η πολιτική και Συνταγματική κρίση είναι γνωστή ως «Ιουλιανά». Ακολουθεί η πτώση της κυβέρνησης Παπανδρέου και η «Αποστασία», στην οποία ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης θα είναι αρνητικός πρωταγωνιστής σε έναν ρόλο που θα στιγματίσει την πολιτική του καριέρα.

Η κουβέντα της ελληνο-αμερικανικής παρέας για την Κύπρο δείχνει την μακρά επώαση της ιδέας ότι η αντίσταση του Μακαρίου μπορεί να καμφθεί μόνον με πραξικόπημα. Αυτό θα γίνει τον Ιούλιο του 1974 υποκινημένο από την χούντα Ιωαννίδη στην Αθήνα, ανοίγοντας την πόρτα στον τουρκικό Αττίλα.

Το «Υπόμνημα Συζήτησης» είναι, σύμφωνα με τη διαβάθμιση των διπλωματικών απορρήτων, «εμπιστευτικού χαρακτήρα- ομάδας 3». Υποβαθμίζεται ανά 12 χρόνια, αλλά δεν αποχαρακτηρίζεται αυτόματα. Θα χρειαστεί να περάσουν σαράντα τέσσερα ολόκληρα χρόνια για να έρθει στη δημοσιότητα από «ΤΑ ΝΕΑ». Η ανάγνωσή του φωτίζει μια σκοτεινή πτυχή της νεώτερης πολιτικής Ιστορίας.

Ο Κ. Μητσοτάκης είχε δηλώσει υποστηρικτής του σχεδίου Άτσεσον, που έριχνε τον σπόρο της διχοτόμησης της Κύπρου, και φέρεται να προτείνει ακόμη και πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου 

 ΤΑ ΝΕΑ

Απάντηση Μητσοτάκη

Με επιστολή που έστειλε στα “Νέα” ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης αρνείται ότι πρότεινε στον αμερικανικό παράγοντα την ανατροπή του Μακαρίου με πραξικόπημα, αν ο πρόεδρος της Κύπρου απέρριπτε σχέδιο για την επίλυση του Κυπριακού.

Η εφημερίδα είχε δημοσιεύσει το Σάββατο το παραπάνω άγνωστο ντοκουμέντο-μνημόνιο του Ρίτσαρντ Μπάραμ, Αμερικανού διπλωμάτη και υπεύθυνου των ελληνικών υποθέσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ την περίοδο 1965-67. Στο έγγραφο περιγράφεται συζήτηση σε δείπνο, στην διάρκεια του οποίου ο κ. Μητσοτάκης, τότε υπουργός της κυβέρνησης Παπανδρέου, εμφανίζεται να λέει για το Κυπριακό:

“Το Σχέδιο Αcheson είναι η καλύτερη λύση· είναι πολύ καλύτερη από την παραχώρηση ελληνικού εδάφους, που καμία ελληνική κυβέρνηση θα ήταν έτοιμη να προτείνει. Όταν ρωτήθηκε σχετικά με την αποδοχή του Μακάριου για τη λύση τύπου Αcheson, ο Μητσοτάκης ισχυρίστηκε ότι θα μπορούσε και θα έπρεπε να επιβληθεί επί του Μακαρίου, με πραξικόπημα, αν χρειαστεί.”

Η επιστολή του κ. Μητσοτάκη έχει ως εξής: 

«Σχετικά με το δημοσίευμα της εφημερίδος σας, του περασμένου Σαββατοκύριακου, 11-12 Ιουλίου, υπό τον εντυπωσιακό δισέλιδο τίτλο “Στο σπίτι του Μητσοτάκη μαγειρεύτηκε η Αποστασία”, έχω να πω τα εξής:

Διάβασα και εγώ, με ιδιαίτερη προσοχή και πολύ ενδιαφέρον, σε φωτοαντίγραφο το αμερικανικό έγγραφο, στο οποίο ο συντάκτης σας κ. Δ. Μητρόπουλος στηρίζεται για να βγάλει τα συμπεράσματά του. Το Ίδρυμα “Ανδρέας Παπανδρέου” είχε την καλοσύνη να το θέσει στη διάθεσή μου, μόλις του το ζήτησα. Είναι ένα από τα πολλά αμερικανικά έγγραφα της περιόδου εκείνης, τα οποία εδόθησαν στη δημοσιότητα μετά την πάροδο της τριακονταετίας. Από τους ιστορικούς θα εκτιμηθεί και αυτό, μαζί με όλα τα άλλα, κατ΄ αξίαν. Θεωρώ όμως χρήσιμο για να μπορεί να γίνει, έστω και μετά σχεδόν μισό αιώνα, μια νηφάλια και πολιτισμένη συζήτηση για την ανήσυχο εκείνη περίοδο να επισημάνω τα εξής:

1 Από το έγγραφο βγαίνει έντονη η αγωνία μας, που τη συμμερίζονταν όλες οι πτέρυγες της Ε.Κ., ενώπιον της απειλούμενης ρήξης Γεωργίου Παπανδρέου και Στέμματος. Από τίποτα όμως δεν προκύπτει ότι “εμαγειρεύετο Αποστασία”. Το αντίθετο μάλιστα.

Σήμερα είναι πλέον αδιαμφισβήτητο και γενικώς παραδεκτό ότι διαφωνήσαμε με τον Γεώργιο Παπανδρέου γιατί επιμέναμε να παραμείνει στην εξουσία και να βρεθεί αξιοπρεπής διέξοδος της διαφοράς του με τον βασιλιά, σχετικά με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Αγωνιστήκαμε με πάθος να τον κρατήσουμε στην εξουσία, ενώ αυτός, δυστυχώς, και για τον τόπο και για την Ε.Κ., τελικά προέκρινε τη ρήξη.

2 Ήμουν πράγματι υποστηρικτής του σχεδίου Αcheson. Να θυμηθούμε ότι η κυβέρνηση της Ε.Κ. με τον Γ. Παπανδρέου είχε επανέλθει στην πολιτική της ένωσης και ότι είχε φθάσει σε πλήρη ρήξη και διακοπή σχέσεων με τον Μακάριο. Το σχέδιο Αcheson το εισηγήθηκε θερμά ο Γ. Παπανδρέου στο υπουργικό συμβούλιο, το οποίο το δέχθηκε ομόφωνα με ενθουσιασμό και χειροκροτήματα.

Το σχέδιο Αcheson προέβλεπε ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα με αντάλλαγμα τη χερσόνησο της Καρπασίας. Ήμουν επίσης υποστηρικτής της ακόμη καλύτερης λύσης που προέβλεπε το μνημόνιο Τούμπα- Τσακλαγιαγκίλ, λύση που εγώ διαπραγματεύτηκα, η οποία προέβλεπε ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, με αντάλλαγμα την αγγλική βάση της Δεκέλειας, που και σήμερα αποτελεί έδαφος του Ηνωμένου Βασιλείου και θα εδίδετο στην Τουρκία. Και στις δύο περιπτώσεις γνωρίζαμε ότι θα αντιμετωπίζαμε άρνηση του Μακάριου και θα έπρεπε να κάνουμε κάθε προσπάθεια να τον πείσουμε.

Προσωπικά όμως, πραξικόπημα εναντίον του, εγώ τουλάχιστον, ποτέ ούτε διανοήθηκα. Άλλωστε οι σχέσεις μου με τον Μακάριο ήσαν εξαίρετες και ποτέ δεν διαταράχθηκαν. Υπήρξα εκείνος που αποκατέστησα τις σχέσεις Ελλάδος- Κύπρου, μετά τη μεταπολίτευση, επί κυβερνήσεως Σ. Στεφανόπουλου και διατήρησα επαφή μαζί του και στην εξορία, επί δικτατορίας. Τότε μάλιστα, μας προσκάλεσε επίμονα, εμένα και τον Πάνο Κόκκα να πάμε στην Κύπρο, πρόσκληση που δεν δεχθήκαμε για να μην τον βάλουμε σε μπελάδες με την Χούντα.

Πιστεύω ακράδαντα ότι ο πρόωρος θάνατός του ήταν τραγωδία και για την Κύπρο και για τον Ελληνισμό. Απεδείχθη ότι ήταν ο μόνος που θα μπορούσε να δώσει λύση στο μεγάλο μας εθνικό θέμα, κάτι που δυστυχώς οι διάδοχοί του δεν κατόρθωσαν μέχρι και σήμερα». 

Anixneuseis.gr