Άλλα λόγια, ν’ αγαπιόμαστε…

Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου

Είναι αλήθεια ότι σε όλη την Ευρώπη, ο πολίτης έμαθε να δομεί τη συνείδησή του και να προσανατολίζει τη συμπεριφορά του με κανόνα την διήγηση των ΜΜΕ. Κανείς όμως δεν έμαθε να ενδιαφέρεται για το ποιος είναι ο πραγματικός Master-teller αυτής της διήγησης. Ποιος είναι ο διαμορφωτής των κοινωνικών ταυτοτήτων (ατόμων, επιχειρήσεων, κομμάτων, φορέων της κοινωνίας των πολιτών κλπ. ) και ποιο το «βαθύ λαρύγγι» που συμβάλει στην συγκυριακή εντύπωση του συμφέροντος.
Στην Ελλάδα, είναι, όμως, πλέον το πράγμα εντελώς διαφορετικό. Ενώ ο κόσμος γνωρίζει μέσες-άκρες ότι η εικόνα της δημόσιας σφαίρας και της διαπλεκόμενης με αυτήν ιδιωτικής, είναι απολύτως παραπλανητική - καθώς όχι μόνον τα στοιχεία είναι «πειραγμένα» και αναξιόπιστα, αλλά και οι φορείς της δράσης, δηλαδή οι παράγοντες που εμπλέκονται στη κοινωνική ή οικονομική δραστηριότητα είναι συνήθως αχυράνθρωποι κάποιων συμφερόντων, που ασφαλώς έχουν λόγο (λόγους για την ακρίβεια) να μην εμφανίζονται στο προσκήνιο - δεν έμαθε να αναζητεί τους πραγματικούς φορείς των συγκεκριμένων συμφερόντων.

Έτσι, έχουμε φτάσει στο σημείο να συζητάμε για κρίσιμες κοινωνικές πρωτοβουλίες ή σημαντικά οικονομικά deals, λαμβάνοντας ως δεδομένες τις ταυτότητες που παρουσιάζονται συναρτημένες με τους κύριους «παίκτες» στο παιχνίδι της εξουσίας.

Όλα αυτά ενώ στη χώρα μας υπάρχει μεγάλη εμπειρία στο φαινόμενο των αχυρανθρώπων, το οποίο αποτελεί τον....


βασικότερο κρίκο στην αλυσίδα της διαπλοκής. Ακούμε για μεγαλοεπιχειρηματίες, για τραπεζίτες, για καναλάρχες που δραστήρια κινούνται μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας και δεν αναρωτιόμαστε ποιοι επιτέλους είναι αυτοί. Μας ικανοποιεί ο μύθος του επιτυχημένου μπίζνεσμαν που ξεκίνησε από το πουθενά και σε λίγα χρόνια άλωσε τα σαλόνια της εξουσίας, διαμορφώνοντας μάλιστα νέους συσχετισμούς ισχύος. Ούτε το σκάνδαλο Κοσκωτά δεν μπόρεσε να μας ξυπνήσει και να διαταράξει την ευκολία με την οποία εσωτερικεύουμε τον μύθο των νέων ή παλαιότερων τζακιών. Με το που αρχίσει η διήγηση του μύθου, κλείνουμε τα μάτια και μισοκοιμισμένοι παίρνουμε νοερά (κάποιοι εκδίδουν και ανακοινώσεις) και εμείς μέρος στην δράση του, λαμβάνοντας την μια ή την άλλη θέση, δίχως ποτέ να αμφισβητούμε την δομή του μύθου.


Στη χώρα μας, θέλουμε να αγνοούμε ότι το όνειρο του Κοσκωτά το πραγματοποίησαν άλλοι. Αυτοί που τον έβγαλαν από την μέση. Θέλουμε επίσης να αγνοούμε ότι εμφανώς ή συγκαλυμμένα, η ιδιωτική διαχείριση κρίσιμων για τη κοινωνία και την οικονομία δημόσιων αγαθών γίνεται από αχυρανθρώπους.

Έτσι όμως, μπορεί να φτάσει ολόκληρη η χώρα να ελέγχεται από λίγες οικογένειες – δεν είναι υπόθεση αλλά πραγματικότητα …κόσμια διατυπωμένη(!) - υπό την συγκεκαλυμμένη ηγεσία μιας οικογένειας και εμείς να ασχολούμαστε με τις δράσεις και τις αντιδράσεις των αχυρανθρώπων τους, οι οποίοι σε διαφορετικό βαθμό είναι φθαρτοί και αναλώσιμοι. Μόνον που έτσι χάνεται η πολιτικότητα της δράσης.


Παρακολουθώντας και συζητώντας για πρωτοβουλίες αχυρανθρώπων είναι αδύνατον να φτάσουμε στον πολιτικό πυρήνα της οικονομικής ή κοινωνικής δραστηριότητας. Παραμένουμε στο επιφαινόμενο της πολιτικής. Πλατσουρίζουμε στον αφρό και βλέπουμε τις σημαδούρες του δικτύου της διαπλοκής και όχι το δίχτυ αυτό καθαυτό που βρίσκεται μέσα στο νερό. Μα καλά και που θέλεις ο κόσμος να ξέρει τελικά ποιος είναι αχυράνθρωπος ποιου, έτσι που μπλέξαμε, ίσως αναρωτηθείς. Αν πράγματι σε ενδιαφέρει μπορείς να το ψάξεις και να βρεις την απάντηση, αν όχι σε όλες τις περιπτώσεις τουλάχιστον σε αρκετές. Το ζήτημα είναι ότι το ίδιο σύστημα ελέγχει και τα ΜΜΕ και έτσι από τη μια οι αχυράνθρωποι «ξεπλένονται», ενώ οι νταβάδες εξαφανίζονται από το προσκήνιο και από την άλλη οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης θεατρίζουν διηγούμενοι ένα μύθο που μετατρέπει το πραγματικό διακύβευμα της εξουσίας, σε λογικοφανές παίγνιο μεταξύ αχυρανθρώπων ή μεταξύ αχυρανθρώπων και κυβέρνησης. Στην περίπτωση, μάλιστα, που υπάρχει δυσαρμονία συμφερόντων μεταξύ των κυρίαρχων οικογενειών, τότε η διήγηση από τα ΜΜΕ μετουσιώνει την διένεξη τους σε σύγκρουση μεταξύ των αχυρανθρώπων τους. Έτσι, πάλι χάνεται το πραγματικό διακύβευμα από τα μάτια του πολίτη και η συζήτηση εξελίσσεται με τη μορφή: άλλα λόγια να αγαπιόμαστε!

Ο σοβαρότερος ίσως λόγος που η διαπλοκή είναι ανέγγιχτη σήμερα πάρα την κρίση, είναι ακριβώς αυτή η μορφή κοινωνικής αναπαράστασης της εξουσίας στο τόπο μας: είναι η λογική που αποκρυσταλλώνεται διαλεκτικά με τη φράση: άλλα λόγια να αγαπιόμαστε. Αυτός είναι ο λόγος των ΜΜΕ και του πολιτικού συστήματος.

Και είναι αυτός ο λόγος που δεν επιτρέπει στον πολίτη να αντιληφθεί, ούτε την πραγματική φύση της διαπλοκής, ούτε ότι αυτή είναι η αιτία της στρεβλής ανάπτυξης της χώρας και της πρωτοφανούς σημερινής κρίσης. Τα ΜΜΕ όμως δεν θα μπορούσαν να έχουν ευθύνη: είναι δυνατόν να ζητήσει κανείς ευθύνη από το άβουλο μέσο (εργαλείο) μιας κοινωνικά εγκληματικής πράξης; Αν οι λειτουργοί των ΜΜΕ σήκωναν το πάπλωμα της σύγχρονης οικονομικής και πολιτικής μυθοπλασίας τότε δεν θα είχαν θέση στον οντά της εξουσίας. Θα έχαναν την δουλειά τους οι άνθρωποι. Δεν το καταλαβαίνετε; Έτσι αντ’ αυτού προτιμούν να στρέφουν την προσοχή του κοινού κάτω από το φουστανάκι διαφόρων καλλίγραμμων ή και λιγότερο καλλίγραμμων κορασίδων για να εστιάσουμε στο αιδοίο τους. Και η πολιτική με ανάλογο τρόπο παρουσιάζεται. Μπανιστήρι κάνουμε και στις πολιτικές διεργασίες των ημερών και στα οικονομικά deals.

Στο βαθμό μάλιστα, φίλε, που εθιστείς στο μπανιστήρι, δεν θα μπορείς να ζήσεις δίχως διαπλοκή. Εκτός από την ποδοσφαιροποίηση της πολιτικής, ως ύφος εξουσίας, οι νταβάδες ήταν εκείνοι που ανάπτυξαν σε μορφή… τέχνης την πολιτική κουλτούρα της κλειδαρότρυπας και τώρα την πολιτική του …χαμαιλέοντα με το ένα μάτι μονίμως στραμμένο στα μακιγιαρισμένα δήθεν απόκρυφα της εξουσίας!

Ακτιβιστής