Ποιος θα μας κάνει να παράγουμε;

Άρθρο του Αλέξανδρου Κουρή στη Καθημερινή, The Economist Φεβρουάριος 2011

 Στην Ελλάδα δεν παράγονται ανταγωνιστικά προϊόντα και οι λιγοστές φωτεινές εξαιρέσεις απλά καθιστούν την έλλειψη πιο ορατή. Στην παρούσα χρονική καμπή, επιβάλλεται εθνική κινητοποίηση για τη δημιουργία και την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής ποιότητας, διαφοροποίησης και μεγάλης προστιθέμενης αξίας. Εθνική κινητοποίηση που θα έχει τα χαρακτηριστικά εκείνης των Ολυμπιακών Αγώνων, μόνο που αυτή τη φορά η πρόκληση είναι ακόμα πιο κρίσιμη και η επιτυχία πραγματικά αναγκαία.
Ποιος άραγε μπορεί να ηγηθεί της προσπάθειας; .... Ποιος μπορεί να σχεδιάσει, να κινητοποιήσει και να επιβάλει την εφαρμογή ενός προγράμματος επανεκκίνησης; Ενός προγράμματος κινητοποίησης των δημιουργικών δυνάμεων της χώρας καθώς η τεράστια πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σήμερα ονομάζεται «Παραγωγή»;  Ενός προγράμματος ανάπτυξης, ρεαλιστικού και βιώσιμου, με προστιθέμενη αξία που να προέρχεται από τη δημιουργία, την εμπορική εκμετάλλευση ή και την εγχώρια παραγωγή καινοτόμων και ανταγωνιστικών προϊόντων - υπηρεσιών, και όχι γενικά για την «ανάπτυξη» από κατανάλωση με δανεικά χρήματα και επιδοτήσεις. Ενός προγράμματος ανταγωνιστικότητας που δεν θα προέρχεται μόνο από τη απαραίτητη μείωση κόστους, που λογικά προωθεί το μνημόνιο, αλλά και από την ποιότητα, τη διαφοροποίηση, τη διεκδίκηση του «price premium» που σε αντίθεση με το κόστος, μπορεί να εξασφαλίσει στη χώρα ένα επιθυμητό βιοτικό επίπεδο αν όχι και αυτό της «σύγκλισης» -σαν αστείο ακούγεται πλέον- που στο πρόσφατο παρελθόν έθεσε ως στόχο -κενό περιεχομένου δυστυχώς- πρωθυπουργός με «εκσυγχρονιστική» ρητορική.
 Ποιος θα παίξει το ρόλο που έπαιξε η Ολυμπιακή Επιτροπή για την οργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων ή αυτόν που παίζει η Τρόικα για το πρόγραμμα της «μη χρεοκοπίας»;
 Αναζητείται συνεπώς, το θεσμικό ισοδύναμο της Τρόικας και της Ολυμπιακής Επιτροπής για την κινητοποίηση της παραγωγής και της καινοτομίας.
 Τραγική ειρωνεία, γράφω αυτό το άρθρο και διαβάζω παράλληλα τα αποτελέσματα του διαγωνισμού για «το προϊόν της χρονιάς 2011». Έντεκα κατηγορίες καταναλωτικών προϊόντων τσίχλες, προϊόντα περιποίησης, απορρυπαντικά και άλλα. Έντεκα νικητές, επιλεγμένοι από τον τελικό καταναλωτή με βάση την καινοτομία που προσφέρουν, έντεκα εισαγόμενα προϊόντα, τεσσάρων αξιόλογων διεθνών εταιριών. Αναρωτιέμαι, μήπως η κατάσταση δεν είναι πλέον αναστρέψιμη;
 Την ίδια στιγμή που τα Ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες δεν μπορούν καν να σταθούν στην εσωτερική αγορά πόσο μάλλον στον ανταγωνισμό της παγκοσμιοποιημένης αγοράς, ο προσανατολισμός και η δυναμική της χώρας δεν οδηγεί στη δημιουργία κρίσιμης μάζας δυνάμεων αλλαγής της σημερινής πραγματικότητας. Η παραγωγή καινοτόμων προϊόντων, υπηρεσιών, πρωτότυπης γνώσης, περιεχομένου, πρωτοβουλιών και δραστηριοτήτων εξακολουθεί να μην αποτελεί εθνική προτεραιότητα!
Αυτή η αδυναμία σε συνδυασμό με την οικονομική συγκυρία, το μεγάλο χρέος, το ακριβό, μη παραγωγικό κράτος, τη χαμηλής προστιθέμενης αξίας σημερινή οικονομική δραστηριότητα (βασισμένη κυρίως στο εμπόριο εισαγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών και την κατανάλωση), δημιουργούν μια εκρηκτική κατάσταση που νομοτελειακά θα προκαλέσει περαιτέρω πτώση του βιοτικού μας επιπέδου τα επόμενα χρόνια.
 Ας θυμηθούμε τη περίοδο 1997 - 2004. Χρειάζεται μία συντονισμένη εθνική προσπάθεια να δημιουργήσουμε πολλά σύγχρονα και αξιόλογα ελληνικά προϊόντα. Αγαθά, υπηρεσίες και δραστηριότητες που θα παράγουν αξία και θα μας εκπροσωπούν ως χώρα διεθνώς τον 21 αιώνα. Φανταστείτε ότι την επταετία 1997 - 2004 τα χρήματα, το ανθρώπινο ταλέντο και η ενέργεια που επενδύσαμε με συλλογικότητα και ενθουσιασμό είχαν στόχο να βρούμε το δρόμο προς τις διεθνείς αγορές με συμμαχίες, δίκτυα και στρατηγικό μάρκετινγ, να δημιουργήσουμε περιεχόμενο, γνώση, ιδέες, συμβολισμούς, προϊόντα, υπηρεσίες, εμπειρίες, τέχνη, design, πρωτοβουλίες, στρατηγικές, οργάνωση, στελέχη, επιχειρηματικότητα, διπλωματία και άλλα σύγχρονα πολιτισμικά αγαθά, ικανά να μας τοποθετήσουν ως μία ανταγωνιστική οικονομία στην διεθνή Αγορά.
 Δεν έχουμε επιλογές, ό,τι δεν κάναμε μετά την μεταπολίτευση, πρέπει να το αρχίσουμε σήμερα. Να συγκεντρωθούμε στον πυρήνα μας σε μία εθνική προσπάθεια να επενδύσουμε σωστά τους λιγοστούς πόρους που μας είναι διαθέσιμοι - χρήμα, ταλέντο, ενέργεια - σε ότι πιο αξιόλογο και δυνητικά ανταγωνιστικό υπάρχει στη χώρα αυτή τη στιγμή. Οινογαστρονομία, υψηλής ποιότητας και σύγχρονης αισθητικής επώνυμα προϊόντα - πρεσβευτές, καινοτόμες υπηρεσίες Εκπαίδευσης, Υγείας και Τουρισμού, προϊόντα περιποίησης, υπηρεσίες της διάνοιας, οτιδήποτε μπορεί να φέρει αξία.
 Οι ξένες επενδύσεις είναι στη σημερινή συγκυρία κάτι παραπάνω από απαραίτητες. Η πραγματοποίηση τους όμως δεν οδηγεί αυτόματα στην παραγωγή αξίας για τη χώρα και τον πληθυσμό της, ιδιαίτερα μετά τα φορολογικά κίνητρα που επιβάλλεται να δοθούν στους επενδυτές για να υπάρξει ενδιαφέρον. Ακραίο παράδειγμα η Τζαμάικα η οποία κατά δήλωση του Προέδρου της είναι απλά παρατηρητής του χρήματος που μπαίνει και βγαίνει από τον τουρισμό. Επιβάλλεται η οικοδόμηση ενός πλαισίου που δίνει κίνητρα για συνέργειες με Ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες ώστε οι επενδύσεις να κινητοποιούν την παραγωγή και να προστατεύεται η αυθεντικότητα.
 Το ερώτημα παραμένει για το ποιος μπορεί να ηγηθεί. Ποιος θα παίξει το ρόλο της Τρόικας και της Ολυμπιακής Επιτροπής για να μας κάνει να παράγουμε;