Δικτυακή προσέγγιση των συγκρούσεων

Του καθηγητή Νίκου Λυγερού

Έχουμε παραδοσιακή την τάση να συγκρίνουμε τις συγκρούσεις μέσα στο ίδιο πλαίσιο, το οποίο βασίζεται στην έννοια του μετώπου. Το ενδογενές πρόβλημα που παρουσιάζεται σε αυτήν την προσέγγιση είναι ότι δεν μπορεί να διαχωρίσει τα χαρακτηριστικά της διάτρησης, διότι σε αυτές τις περιπτώσεις το μέτωπο αποκτά την ιδιότητα του μορφοκλασματικού αντικειμένου και δεν προσφέρει...

δυνατότητες εφαρμογής της ομαλότητας. Eπιπλέον αυτό το μέτωπο δεν είναι απαραίτητα συνεκτικό και μπορεί μάλιστα να αποτελείται και από νησίδες. Έτσι η απλοποίηση μέσω της γραμμικοποίησης της οντότητας δεν έχει νόημα. Κατά συνέπεια, η παραδοσιακή έννοια του μετώπου δεν μπορεί να υποστηρίξει αυτήν την επιχειρηματολογία. Και πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι στην στρατηγική οι έννοιες του ανταρτοπόλεμου αλλά και της πιο αφαιρετικής ασύμμετρης απειλής, δεν παράγουν ένα παραδοσιακό μέτωπο. Κατά συνέπεια, όταν έχουμε να κάνουμε με τέτοιες καταστάσεις η παραδοσιακή προσέγγιση καταρρέει. Ένα κλασσικό παράδειγμα πλέον είναι η περίπτωση της Λιβύης. Τα δομικά στοιχεία όσον αφορά στη στρατηγική αλλά και στην πολιτική, δεν είναι απλώς μια προβολή των δικών μας όπως νομίζουν μερικοί αναλυτές. Η έννοια της φυλής είναι πολύ πιο σημαντική και περισσότερο ευέλικτη σε σχέση μ’ έναν παραδοσιακό κρατικό φορέα. Η μοντελοποίηση της είναι πιο αποτελεσματική μέσω της δικτυακής προσέγγισης. Οι συγκρούσεις μοιάζουν περισσότερο με διαμάχες μεταξύ δικτύων στο διαδίκτυο. Η επιρροή των δικτύων, με άλλα λόγια το μέγεθος της δεξαμενής έλξης που παράγει ο ελκυστής τους, δημιουργεί ένα πολύ αφαιρετικό μέτωπο το οποίο χρειάζεται περισσότερες από δύο διαστάσεις για να καθοριστεί. Σε αυτό το νέο πλαίσιο η κλασσική γεωμετρία έχει μεγάλες δυσκολίες, όχι μόνο ερμηνείας των φαινομένων αλλά και απόδοσης της κατάστασης. Ενώ η τοπολογία αντέχει αυτή την ριζοσπαστική τροποποίηση και μπορεί μάλιστα μέσω των κομβικών σημείων, των κρίσιμων και των ισχυρών, εφοδιασμένη με διαγράμματα ροής, να μοντελοποιήσει την δραστηριότητα του  δικτύου δίχως μεγάλες τεχνικές δυσκολίες. Με αυτόν τον τρόπο είμαστε ικανοί να μοντελοποιήσουμε πολυπλοκότερες μορφές συγκρούσεων και να κατανοήσουμε μέσω της ρομποτικής και ειδικά της προσέγγισης του Brooks, πράξεις οι οποίες λειτουργούν αποκλειστικά σε τακτικό επίπεδο και προκαλούν παρόλα αυτά στρατηγικά αποτελέσματα τα οποία δεν είναι η επίπτωση της εφαρμογής μιας συγκεκριμένης υψηλής στρατηγικής. Με τέτοιου τύπου εργαλεία μπορούμε ν’ αποφύγουμε νοητικές παγίδες που μας εγκλωβίζουν μ’ έναν τρόπο σκέψης. Αυτή η μεθοδολογία είναι ιδιαίτερα ανθεκτική όσο αφορά στις μορφές διπλού ανταρτοπόλεμου, διότι δεν υπάρχει η έννοια του τακτικού στρατού. Μπορεί επιπλέον να ενσωματώσει στη δομή της φαινομενικά σπασμωδικές και χαοτικές κινήσεις, οι οποίες παρουσιάζονται μετά από αυτήν την επεξεργασία της κίνησης που έχουν μια οργάνωση, ακόμα κι αν αυτή δεν μπορεί να εμφανιστεί ως μια καθαρή στρατηγική. Μια ανάλογη μεθοδολογία έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα πάνω στον τρόπο διεξαγωγής εκλογών σε επίπεδο δημαρχίας, ενώ φαινομενικά πρόκειται για μια εντελώς διαφορετική περίπτωση.