Το πολιτικό μας σύστημα σε κρίση: Σχέδια επί χάρτου για "τρίτο πόλο" και διάσπαση του ΠΑΣΟΚ

Η δημιουργία του τρίτου πόλου στο πολιτικό σύστημα, ενός τρίτου κόμματος εξουσίας που θα μπει «σφήνα» ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ., αποτελεί τη βασική συζήτηση ανάμεσα στα πολιτικά στελέχη όλων των κομμάτων, με την αφορμή της ανάδειξης του Λουκά Παπαδήμου στην πρωθυπουργία, έστω και ως επικεφαλής μιας μεταβατικής κυβέρνησης. Άλλοι το φοβούνται, άλλοι το ελπίζουν, όλοι όμως το υπολογίζουν ως μια εξαιρετικά πιθανή εκδοχή μετεξέλιξης του πολιτικού συστήματος τους επόμενους μήνες.

Ο νέος πρωθυπουργός με τη φράση «δεν είμαι πολιτικός» επιχείρησε να καθησυχάσει σε πρώτη φάση τις ανησυχίες των κομμάτων, το ζήτημα όμως δεν είναι το πρόσωπο... του Λουκά Παπαδήμου, αλλά η ρευστότητα που επικρατεί στην κοινή γνώμη και η απαξίωση του ισχύοντος πολιτικού συστήματος που αποτελεί τη βάση για διεργασίες.

Είναι αληθές ότι η εικόνα μιας πλαδαρής και υπερμεγέθους κυβέρνησης όπως αυτή που ανακοινώθηκε την Παρασκευή το μεσημέρι απογοήτευσε σε πρώτη φάση τους θιασώτες της δημιουργίας ενός τρίτου κόμματος εξουσίας που θα διεκδικήσει την ψήφο των πολιτών στις επόμενες εκλογές, όχι κατ’ ανάγκην με τον κ. Παπαδήμο επικεφαλής αλλά με σκοπό να διεμβολίσει το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ. Και να φτιάξει σκελετό είτε με στελέχη από όλους τους πολιτικούς χώρους είτε με στελέχη που δεν ανήκουν καν στο σημερινό πολιτικό σύστημα. Πολύ περισσότερο όταν ο βαθμός απαξίωσης των δύο μεγάλων κομμάτων και οι αποστάσεις της κοινής γνώμης από το πολιτικό σύστημα όχι απλά δεν απαγορεύουν αλλά ίσως και να επιτάσσουν στο μυαλό των εμπνευστών του τρίτου πόλου τη συμμετοχή στελεχών έξω από το σημερινό πολιτικό σύστημα.

Αλλωστε εδώ και χρόνια συζητείται -και ισχύει- ότι η «γραμμή Παπαδήμου» -η πολιτική που ακολούθησε το πάλαι ποτέ εκσυγχρονιστικό μπλοκ στο ΠΑΣΟΚ με κρυφούς υποστηρικτές και σε άλλους πολιτικούς χώρους- φαίνεται να επιστρέφει και να εκπροσωπείται και να διατρέχει οριζόντια τα κόμματα, ακόμη και μέρος της Αριστεράς. Στο μυαλό κάποιων -όχι κατ’ ανάγκην του κ. Παπαδήμου- η πορεία αυτή ήδη σχεδιάζεται, οι μεταβλητές όμως είναι ακόμα πολλές.

Εμπειρα πολιτικά στελέχη από το ΠΑΣΟΚ, τη Ν.Δ. αλλά και την Αριστερά προβλέπουν ότι κατά τη θητεία της κυβέρνησης Παπαδήμου είναι ισχυρό το ενδεχόμενο να «καταργηθούν» τα όρια των κοινοβουλευτικών ομάδων και οι βουλευτές επί της ουσίας να χωριστούν σε δύο στρατόπεδα.

Τους «παπαδημικούς» και τους «αντι-παπαδημικούς».

Αν συμβεί κάτι τέτοιο, λένε, και το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ. δεν κρατήσουν τις δικές τους θέσεις και αντιπαραθέσεις μέσα και έξω από τη Βουλή αλλά ετεροπροσδιοριστούν με βάση την πολιτική της μεταβατικής κυβέρνησης, τότε θα της έχουν δώσει ήδη πολιτική οντότητα και θα έχει γίνει το πρώτο βήμα. Και είναι περισσότερο σαφές ότι οι πρώτοι κραδασμοί θα ταρακουνήσουν το ήδη ταλαιπωρημένο «σώμα» του ΠΑΣΟΚ. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Χάρης Καστανίδης, που αποπέμφθηκε από την κυβέρνηση -όπως επιμένουν οι πληροφορίες- ως έντονα αντιδρών στην «πρωθυπουργοποίηση ενός τραπεζίτη», δήλωσε προχθές:

«Διετύπωσα πολλές φορές ευθέως τη γνώμη μου ότι θα έπρεπε να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί στην κατανομή των βαρών της κρίσης, χωρίς ισοπέδωση των εισοδημάτων και με προσοχή στους ασθενέστερους. Η γνώμη αυτή με κατέτασσε, σύμφωνα με τα ΜΜΕ, στην κατηγορία των “κοινωνιστών” υπουργών. Τώρα, απελευθερωμένος από τις δεσμεύσεις της κυβερνητικής μου ιδιότητας, θα προσπαθήσω να συμβάλω στη διαμόρφωση της αναγκαίας πολιτικής για τη χώρα, να συμβάλω επίσης στην αναμόρφωση του πολιτικού σκηνικού και ιδιαίτερα στην ανασύνθεση της Κεντροαριστεράς».

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Γ. Παπανδρέου -που θα τα δώσει όλα για να μείνει πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και υποψήφιος με το ΠΑΣΟΚ στις επόμενες εκλογές- από την πρώτη στιγμή, με στοχευμένες διαρροές αφενός άρχισε να τραβάει το χαλί κάτω από τα πόδια του Λουκά Παπαδήμου και αφετέρου ξεκίνησε ήδη να παίρνει αποστάσεις από την αντιλαϊκή και αντιδημοφιλή πολιτική που πρόκειται με μαθηματική ακρίβεια να ακολουθήσει η μεταβατική κυβέρνηση. Και ας είναι εκείνος ο βασικός υπεύθυνος της δημιουργίας του μονόδρομου των σκληρών μέτρων, της ανεργίας και της ισοπέδωσης μεσαίων και χαμηλών εισοδημάτων. Από την πρώτη στιγμή επιχείρησε να εμφανίσει τον εαυτό του και το ΠΑΣΟΚ -και όχι το νέο πρωθυπουργό- ως εγγυητή της πορείας εξόδου από την κρίση και των αλλαγών που πρέπει να συντελεστούν. Επί της ουσίας πρόκειται για την τελευταία προσπάθειά του, ενώ απέτυχε ακόμα και στα μάτια των πιο θερμών υποστηρικτών του να κρατήσει ένα μικρό «κοινωνικό» ΠΑΣΟΚ, ακόμα και μετά τις εκλογές.

Θέμα χρόνου θεωρείται η διάσπαση του ΠΑΣΟΚ

Η «διάσπαση» του ΠΑΣΟΚ, λοιπόν, ακόμα και χωρίς την πραγματική έννοια του όρου μα με μαζικές αποχωρήσεις στελεχών του, είναι θέμα χρόνου. Από τη μία το «κοινωνικό» ΠΑΣΟΚ των Γ. Παπανδρέου, Χάρη Καστανίδη και άλλων και από την άλλη το κεντρώο των Ευ. Βενιζέλου και λίγο πιο δίπλα το «νεοεκσυγχρονιστικό» ΠΑΣΟΚ των Α. Λοβέρδου, Α. Διαμαντοπούλου, Γ. Ραγκούση και άλλων, δύσκολα θα μπορέσει να συνεχίσει ενωμένο. Πολύ περισσότερο αν η «γραμμή Παπαδήμου» ενισχυθεί και δεν αποδυναμωθεί τους επόμενους μήνες.

Δεν είναι όμως μόνο το ΠΑΣΟΚ. Στελέχη που απομακρύνθηκαν από το ΠΑΣΟΚ του Γ. Παπανδρέου, όπως για παράδειγμα ο Γ. Φλωρίδης, αλλά και πολλοί άλλοι βλέπουν με καλό μάτι την ανασύνθεση του πολιτικού σκηνικού, μέσα από τη σύνθεση.

Η Ντ. Μπακογιάννη μίλησε με εξαιρετικά θερμά λόγια για τον Λουκά Παπαδήμο, η Δημοκρατική Αριστερά επίσης (και ας μη δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνησή του) ενώ η επιλογή Παπαδήμου βρήκε πολλούς και σημαντικούς υποστηρικτές και στη Νέα Δημοκρατία. Παράλληλα, με την πρόβλεψη αλλά και προτροπή των ισχυρών εκδοτικών συμφερόντων για κυβερνήσεις συνεργασίας στο μέλλον, από τις επόμενες κιόλας εκλογές, ήδη πολιτικές και οικονομικές δυνάμεις προσπαθούν να διαμορφώσουν ένα νέο σκηνικό.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΜΠΟΥΡΑΚΗΣ

gkampourakis@e-typos.com