Χρήστος Γιανναράς: "Η Ελλάδα σήμερα - Η καταστροφή ως ευκαιρία"

Στην όμορφη Φλώρινα, το περασμένο Σάββατο (31 Μαρτίου 2012), πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία μια ενδιαφέρουσα εκδήλωση, με προσκεκλημένο ομιλητή τον καθηγητή κ. Χρήστο Γιανναρά. Με επίκαιρο θέμα: «Η Ελλάδα σήμερα: Η καταστροφή ως ευκαιρία».

Έτυχε να ήμαστε παρόντες. Την καταγράψαμε και σας την παρουσιάζουμε ολόκληρη στο βίντεο αυτής της ανάρτησης. Επιπλέον, την κωδικοποιήσαμε σε κείμενο, μεγέθους λίγο περισσότερο από μια σελίδα Α4. Αξίζει τον κόπο να την ακούσετε ή να τη διαβάσετε την περίληψή της....

 

Ο  Χρίστος Γιανναράς επισήμανε ότι σε αυτές τις δύσκολες ώρες είναι πολύ σημαντικό άλμα το γεγονός ότι η ελληνική κοινωνία έφθασε στο σημείο να αποδίδει ευθηνές. Ότι συνειδητοποίησε την ανάγκη ρήξεων – να μην ακολουθεί χωρίς προβληματισμό, αλλά να κρίνει προτού να ακολουθήσει.

Ωστόσο, η απόδοση ευθυνών δεν αρκεί, για να αντιμετωπιστεί η κρίση. Ο κ. Γιανναράς ανέφερε χαρακτηριστικά: «ζούμε μια καταστροφή», την οποία πρέπει να κοιτάξουμε κατάματα. Για να συμβεί αυτό, η ελληνική συλλογικότητα θα πρέπει να απαλλαχτεί από το βασικότερο και πιο επικίνδυνο σύμπτωμά της: την «αλογία». Η οποία εκδηλώνεται εξαιτίας του εγωκεντρισμού που εμποδίζει την κοινωνία των σχέσεων και την αυτοκριτική: άρα το διάλογο και την αλήθεια.

Η εξάλειψη της αλογίας προϋποθέτει την εύρεση ενός άξονα αναφοράς της ευθηνής του καθενός, που θα λειτουργήσει ως αφορμή για την κοινωνική συνοχή. Δηλαδή, κατά τον κ. Γιανναρά, η κοινωνία θα απαλλαχτεί από την αλογία όταν οι πολίτες της ξαναβρούν την χαμένη εμπιστοσύνη στον εαυτό τους (με έναν τρόπο που προτείνει λίγο παρακάτω).

Εκτός από την αλογία, επιπλέον δεδομένα της καταστροφής είναι:

• α) Η οικονομική καταστροφή: Όχι ως απώλεια των εισοδημάτων, αλλά ως οδυνηρή διαπίστωση της δημιουργικής ανεπάρκειας της κοινωνίας, που την εμποδίζει να αντιμετωπίσει το μέλλον της βασιζόμενη στις δικές της δυνάμεις. Δηλαδή το γεγονός ότι δεν υπάρχει πια παραγωγή, αλλά μόνο δανεισμός –αποκλειστικά– για μικροπολιτικούς σκοπούς. Αυτές οι πολιτικές οδήγησαν στα επιμέρους συμπτώματα της διεθνούς κηδεμονίας που την απαρτίζουν συντεχνίες συμφερόντων διεθνών τοκογλύφων κ.λπ. 
• β) Η κατάρρευση του πολιτικού συστήματος, που πλέον δεν μπορεί να εξυπηρετήσει θεμελιώδεις ανάγκες του κοινωνικού σώματος: στις μεταφορές, στις συντάξεις, στην υγεία,  στους μισθούς, στην ποιότητα της ζωής γενικότερα. Αυτή η κατάρρευση είναι αποτέλεσμα της εμπορευματοποίησης της πολιτικής και του συμφεροντολογικού – αυτονομημένου από την κοινωνία συνδικαλισμού του δημόσιου τομέα.

Η άποψη του κ. Γιανναρά (σημ.: την θέτει προς διερεύνηση), που απαντάει στο ερώτημα: «γιατί φτάσαμε ως εδώ», είναι ότι χάθηκε η χαρά και η τιμή τής κοινωνίας των σχέσεων που δίνει νόημα ζωής στη συλλογικότητα μας. Τη ρίζα αυτού του κακού την εντοπίζει στην ασυνεχή – αρχαιοελληνική «ελληνικότητα» και τη «θρησκειοποίηση του χριστιανισμού» (κατά τα πρότυπα της Δύσης), που επιβλήθηκε στο ελλαδικό κράτος μετά την ίδρυση του, ειδικά μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια. Καταρχάς από τους Βαυαρούς και τη σχολή της διανόησης που επικράτησε με τη βαυαροκρατία. Επίσης, σημαντικό ρόλο σε αυτήν την επιβολή της αποκομμένης «ελληνικότητας» έπαιξε και ο Αδαμάντιος Κοραής, με τη θεωρία που διατύπωσε, ότι το τέλος του ελληνισμού επήλθε το 517μ.Χ. με το κλείσιμο των φιλοσοφικών Σχολών των Αθηνών.

Κοντολογίς, κατά τον κ. Γιανναρά, η προκλητική αγνόηση της συνέχειας της ελληνικής παράδοσης και της ουσίας της (δηλ. της αλήθειας της, του βιώματός της) είναι η αιτία που μας «εκδικείται» σήμερα η Ιστορία. Το ιδεολόγημα μιας ελληνικότητας αποκλειστικά αρχαιοελληνικής και η ντροπή για το λεγόμενο Βυζάντιο, είχαν ιστορικές συνέπειες.

Από το ιδεολογικοποιημένο πάντρεμα ελληνισμού και χριστιανισμού προέκυψε το δίπολο του «ελληνοχριστιανικού πολιτισμού» που κατέρρευσε με τη δικτατορία του 1967-’74, χωρίς να μπει τίποτα στη θέση του. Από τότε αρχίζει η τραγωδία: Τα τελευταία 38 χρόνια ο Έλληνας αντλεί βεβαιότητα και αξιοπρέπεια μόνο μέσω της καταναλωτικής του ευχέρειας (Σημ. του blogger:  Έτσι κατάντησε ένας ανελλήνιστος, αμόρφωτος, αντιπαραγωγικός χρησιμοθήρας).             

Σύμφωνα με τον κ. Γιανναρά, πλέον πρέπει να συνειδητοποιήσουν οι πολίτες ότι κανένας «από μηχανής θεός», καμία «συνταγή» –ούτε βέβαια το υπόδικο για εγκλήματα πολιτικό σύστημα–, δεν θα τους βγάλει από τα αδιέξοδα.

Η κοινωνία οφείλει να αντιμετωπίσει με σθένος την πραγματικότητα. Να αναθεωρήσει της ανάγκες της. Να απαλλαχτεί από τη χρησιμοθηρία για να αποφύγει την αλλοτρίωση. Να ερωτευτεί με τη γλώσσα την ελληνική (που κάθε λέξη της απαντάει στο «τι είναι», δηλ. οδηγεί στην εμπειρία του σημαινόμενου). Να κάνει τη γλώσσα βίωμα. Να δει τα μαθηματικά ως γλώσσα. Να δημιουργήσει τα καλύτερα κλασικά Λύκεια της Ευρώπης. Να ανακαλύψει και να θυμηθεί μέσα από τα κακουργήματα της πολιτικής – εξ αντιθέτου– τι ήταν η πόλις και η πολιτική για τον Έλληνα: Ήταν ένας άλλος τρόπος συνύπαρξης. Ήταν το πέρασμα από την κοινωνία της χρείας στην κοινωνία του αληθούς.

Όλοι οφείλουμε να (ξανα-)ανακαλύψουμε αυτόν τον άξονας αναφοράς της ευθύνης: την αναζήτηση του αληθούς μέσα στην κοινότητα, που να δικαιολογεί τη χαρά της σχέσης. Την αληθινή, απελευθερωτική χαρά της σχέσης – την αγάπη ως τρόπο υπάρξεως (βίωμα), όχι ως κοινωνικό συμβόλαιο. Έχοντας υπερβατικό παράδειγμα την Αρχή της κοινωνίας των σχέσεων, που φανερώνεται στην τριαδικότητα του Θεού.

[Όπως βεβαιώνεται εμπειρικά μέσα από την ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση, Αιτιώδης Αρχή του υπαρκτού είναι η κοινωνία των σχέσεων, δηλ. η αγάπη ως τρόπος υπάρξεως (ο Θεός αγάπη εστί). Ο Θεός υπάρχει επειδή θέλει να υπάρχει. Και θέλει να υπάρχει επειδή αγαπάει. Αυτή η ελεύθερη θέληση του Θεού είναι η αυτοαιτία της υπάρξεως Του, όχι ως ατομικότητα αλλά ως σχέση προσώπων: Πατήρ, Υιός, Πνεύμα.] 

Σύμφωνα με τον κ. Γιανναρά, η κοινωνία οφείλει να γίνει ελληνική. Να βρει την πραγματική της ταυτότητα: την αληθινή ελληνικότητα, για να οδηγηθεί σε μια υπαρκτική πληρότητα. Ούτως ώστε να γεμίσει η ζωή των προσώπων που την απαρτίζουν με ενδιαφέροντα, πέρα από την καταναλωτική προτεραιότητα. Με αυτόν τον τρόπο θα «λογικευτεί» η κοινωνία, και θα μπορέσει να ανακάμψει ως σύνολο, εμπιστευόμενη τις δυνάμεις της.

massmedia-gr.blogspot.com