Από τις χημικές ιδιότητες του μεθανίου στην ενεργειακή στρατηγική

Γράφει ο Ν. Λυγερός

Αν γίνεται τόσος λόγος στην έρευνα των υδρογονανθράκων περί μεθανίου, ο λόγος είναι και απλός και πολλαπλός. Το μεθάνιο είναι το πιο μικρό μόριο της οικογένειας των αλκανίων. Έχει ένα μόνο άτομο άνθρακα και τέσσερα του υδρογόνου και το γεωμετρικό του σχήμα είναι ένα τετράεδρο, όπου ο άνθρακας βρίσκεται στο κέντρο και τα άτομα του υδρογόνου στο κέντρο των τεσσάρων εδρών και όχι στις κορυφές, όπως νομίζουν οι περισσότεροι που δεν έχουν κάνει στερεοχημεία επί του .... πρακτέου. Το μεθάνιο έχει την ιδιότητα της τέλειας καύσης, πράγμα που σημαίνει πρακτικά ότι παράγει η ανάμειξή του με οξυγόνο, διοξείδιο του άνθρακα και νερό. Κατά συνέπεια, δεν έχουμε στάχτες, όπως στην περίπτωση του πετρελαίου. Αν και το μεθάνιο είναι εκρηκτικό, δεν είναι τοξικό. Σε σύγκριση με τα άλλα καύσιμα υδρογονανθράκων, είναι το μόριο που παράγει λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα ανά μονάδα ενέργειας. Αν εξετάσουμε τη μοριακή του θερμότητα είναι βέβαια η χαμηλότερη. Με λεπτομερέστερη εξέταση δείχνει όμως ότι το μεθάνιο αποδίδει 55,7 kJ/g, συνεπώς είναι η μεγαλύτερη απόδοση. Μια άλλη επίπτωση είναι ότι είναι πιο φιλικό προς το περιβάλλον. Μια δυσκολία που εμπεριέχει η εκμετάλλευσή του είναι ότι σε κανονικές συνθήκες έχει μορφή αερίου. Γι’ αυτό το λόγο στη μεταφορά του το συμπιέζουμε ή το υγροποιούμε. Στις δύο περιπτώσεις, χρειάζεται ενέργεια για να γίνει η διαδικασία. Μπορεί επίσης το μεθάνιο να συμβάλλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου αν δεν καεί, αλλά η διάρκεια ζωής του στην ατμόσφαιρα δεν ξεπερνά τα δέκα χρόνια. Ένα άλλο πλεονέκτημα του μεθανίου, το οποίο είναι βασικό στην έρευνα υδρογονανθράκων, είναι ότι βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στο φλοιό της γης και επί της ξηράς και υποθαλάσσια. Η παραγωγή του οφείλεται στη βιοχημική διεργασία της μεθανογένεσης, η οποία είναι το αποτέλεσμα της παραγωγής ενέργειας από μικροοργανισμούς με απουσία οξυγόνου. Πρακτικά όταν γίνεται εξόρυξη, το μεθάνιο βρίσκεται σε μορφή μείγματος που εμπεριέχει και αιθάνιο και υδρογόνο, αλλά επίσης μερικές φορές και άζωτο, ήλιο και υδρόθειο, ουσίες από τις οποίες πρέπει να καθαρισθεί για την εκμετάλλευσή του. Σε μη συμβατική μορφή, τουλάχιστον προς το παρόν, το μεθάνιο βρίσκεται και σε αποθέματα μεθανυδριτών, όπου έχει εγκλωβιστεί μέσα στο μόρια νερού που αποτελούν κρυστάλλους πάγου. Η μελλοντική έρευνα υδρογονανθράκων σίγουρα θα αναπτυχθεί και σε αυτό το πλαίσιο, αφού ήδη λειτουργεί πιλοτικά σε μερικές περιοχές με χρήση του διοξειδίου του άνθρακα για την αύξηση της θερμοκρασίας. Όταν επιπλέον σε όλες αυτές τις χημικές και γεωλογικές ιδιότητες του μεθανίου προσθέσουμε την εξέλιξη της αγοράς στον τομέα της ενέργειας και εξετάσουμε και τις γεωστρατηγικές επιπτώσεις, τότε συνειδητοποιούμε γιατί οι ειδικοί θεωρούν ότι τις επόμενες δεκαετίες το φυσικό αέριο θα είναι το κυρίαρχο ενεργειακό μέσο και ότι θα ξεπεράσει βέβαια ακόμα και το πετρέλαιο. Όταν λοιπόν μεταφέρουμε όλα αυτά τα δεδομένα στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου, μπορούμε εύκολα να κατανοήσουμε, αν δεν το επινοήσαμε ακόμα, ότι η εξέλιξη και οι χάρτες της περιοχής θα αλλάξουν αναπόφευκτα. Εξηγείται όχι μόνο η ενεργειακή στρατηγική του Ισραήλ και της Κύπρου, αλλά γενικότερα και της Αιγύπτου. Συνεπώς όταν ξέρουμε τα μεγέθη των αποθεμάτων της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, συνειδητοποιούμε γιατί είναι τόσο απαραίτητη για την πατρίδα μας.