Οδικό ατύχημα ίσον ψυχικό τραύμα!...

Του Καθηγητή ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ

Το «ψυχικό τραύμα» ως έννοια που χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένες ψυχοκοινωνικές αντιδράσεις ενός ατόμου το ανέλυσε με περισσή επιτυχία στο πρώτο ήμισυ του 20ου αιώνα όχι μόνο για την εποχή του αλλά και για την δική μας εποχή ο πατέρας της ψυχανάλυσης, Δόκτωρ Φρόιντ. Και την έννοια του “ στρες “ ως συνοδευτικού στοιχείου του καταλυτικού και φθοροποιού άγχους, την εισήγαγε στο δεύτερο ήμισυ του 20ου αιώνα ο Δόκτωρ Σέλυε. Στρες και άγχος, αποτέλεσαν τα δύο μαζί ένα φοβερό δίδυμο για την ανθρωπότητα στη δική μας γενιά και, πολύ φοβάμαι, ότι θα συνεχίσουν να ταλανίζουν την ανθρωπότητα και στον 21ο αιώνα.

Σήμερα, θα ήταν ανευλαβές και προκλητικό εάν με τις σκέψεις μου προσπαθούσα ή τουλάχιστον είχα την πρόθεση να… ξεπεράσω τους δύο αυτούς πνευματικούς γίγαντες αλλά και δεν μπορώ και να αποποιηθώ την δυνατότητα μέσα από τη δική μου σκοπιά να ρίξω λίγο φώς στα σύγχρονα δεδομένα του ψυχικού τραύματος και της “ μετα-τραυματικής στρεσογόνου διαταραχής “ από την οποία όπως δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία πάσχει ένας μεγάλος αριθμός ατόμων θυμάτων οδικού ατυχήματος με αυτοκίνητο ή δίκυκλο.

Γιατί πέρα από τους χιλιάδες νεκρούς που θρηνούμε από ατυχήματα στους εθνικούς και επαρχιακούς μας δρόμους «επί τόπου» (και σε αυτούς θα έπρεπε να προσθέσουμε σχεδόν άλλους τόσους που αφήνουν την τελευταία τους πνοή σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας των ελληνικών Νοσοκομείων) κάθε χρόνο ένας τεράστιος αριθμός συνανθρώπων μας εμπλέκεται σε οδικά ατυχήματα και βγαίνει από αυτά ως τραυματίες.

Τα τελευταία 24ωρα παίζει πρωτοσέλιδα το ατύχημα με δίκυκλο του ηθοποιού Κώστα Ευριπιώτη ενώ μερικές ημέρες πριν έπαιζε στα πρωτοσέλιδα το ατύχημα με αυτοκίνητο της κ Όλγας Φαρμάκη, δύο γνωστών προσώπων.

Δυστυχώς ξεχνάμε τους χιλιάδες, σε ετήσια βάση, τραυματίες των ατυχημάτων καθώς ΔΕΝ επικεντρώνεται επάνω τους ο φακός της προσοχής των ΜΜΕ μολονότι κάποιοι από αυτούς θα μείνουν “σημαδεμένοι” εφόρου ζωής με μόνιμη ή παροδική νευροανατομική επιβάρυνση ή με κάποια άλλα σημάδια της “κακιάς στιγμής” που τους βρήκε.

Ένας στους τρείς τραυματίες από οδικά ατυχήματα παρουσιάζουν ψυχολογικά προβλήματα που ποικίλλουν από την μετατραυματική στρεσογόνο διαταραχή στην αντιδραστική κατάθλιψη ενώ ένας στους έξι αναπτύσσει φοβική αντίδραση στην οδήγηση ή στη χρήση του ΙΧ, του μοτοσακό ή της μοτοσικλέτας .

Πολλοί τραυματίες αποφεύγουν τον τόπο του ατυχήματος ή δηλώνουν αδυναμία να οδηγήσουν το αυτοκίνητο ή τη μοτοσικλέτα με καιρικές ή κυκλοφοριακές συνθήκες που τους φέρνουν στο νου το τραγικό γεγονός. Σε ελάχιστες περιπτώσεις - συνήθως όταν έχουμε και τραύματα στην κρανιακή χώρα - οι τραυματίες που επιβιώνουν αναπτύσσουν προβλήματα αμνησίας που απαιτούν πολλές προσπάθειες και χρόνο για να επιλυθούν.

Όπως συμβαίνει και με τις κάθε λογής άλλες περιπτώσεις όπου το άτομο αντιμετωπίζει πρόβλημα άγχους, στρες και ψυχικού τραύματος η σύγχρονη ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση του προβλήματος σε άτομα που προσέρχονται για βοήθεια περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή εφόσον την χειρισθεί ένας ψυχίατρος ή νευρολόγος και εάν ο ειδικός είναι άνθρωπος των επιστημών της συμπεριφοράς τότε η προσέγγιση θα γίνει με τεχνικές απευαισθητοποίησης, τεχνικές χαλάρωσης, γνωστική - συμπεριφοριστική παρέμβαση και, φυσικά, αναλυτική υποστηρικτική θεραπεία.

Όπως και αν το δούμε, το τροχαίο ατύχημα μπορεί να αποβεί προθάλαμος μακροχρόνιων περιπετειών υγείας σε περιπτώσεις όπου δεν έχουμε απώλεια ζωής αλλά τραυματισμό. Τι χρειάζεται συνεπώς σε συνεχή βάση από εμάς και τα παιδιά μας, απογόνους του Ιπποκράτη που τόνιζε «καλύτερα να προλαμβάνουμε παρά να θεραπεύουμε (και των γονιών μας που ορθά μας συμβούλευαν «κάλλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε;»)