Πρόκειται για την πιο ηχηρή κίνηση Καραμανλή την τελευταία περίοδο. Μένει φυσικά να καταγραφεί η απόδοση αυτής της «επένδυσης» βραχυχρόνια, αλλά και μακροχρόνια.
Οι κυβερνητικοί ανασχηματισμοί είναι εν δυνάμει όπλο στα χέρια των πρωθυπουργών. Στην εποχή μας, όπου οι πρωθυπουργοί δεν είναι πανίσχυροι, οι ανασχηματισμοί επιβάλλεται να χρησιμοποιούνται με φειδώ. Αρα, το πολιτικό αυτό όπλο δεν μπορεί να σπαταλιέται. Βεβαίως, κάθε ανασχηματισμός έχει ένα στόχο: Την ανανέωση της κυβερνητικής εικόνας. Αυτή η ανανέωση, όμως, για να είναι πειστική, πρέπει να ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένες συγκυρίες και προσδοκίες.
Αυτά ίσως ακούγονται εύκολα. Αλλά δεν είναι. Κατ’ αρχάς κάθε πρωθυπουργός θα πρέπει να είναι σε επαφή με το τι προσδοκά η κοινή γνώμη. Η επαφή αυτή γίνεται πιο δύσκολη, όσο βαραίνει το κλίμα για μια κυβέρνηση. Ενώ η επιβάρυνση του κλίματος αναπόφευκτα αυξάνει την ανάγκη για πιο δύσκολες και τολμηρές αλλαγές. Στις περιπτώσεις αυτές απαιτείται μεγαλύτερη προσπάθεια για να πεισθούν οι πολίτες ότι μια νέα κυβέρνηση μπορεί «να δώσει κάτι νέο».
Η πολιτική μας ζωή έχει πολλές εμπειρίες ανασχηματισμών. Ανασχηματισμοί που έγιναν στα μέσα της θητείας των κυβερνήσεων 1990-1993 (Ν.Δ.) και 1993-1995 (ΠΑΣΟΚ) δεν έπεισαν την κοινή γνώμη. Διότι ανακύκλωσαν πρόσωπα, χωρίς να δημιουργήσουν αίσθηση ανανέωσης. Οι δύο ανασχηματισμοί που επιχείρησε ο Κώστας Σημίτης απογοήτευσαν. Το 2001 απλώς άλλαξαν θέσεις υπουργών. Ο πιο κρίσιμος ανασχηματισμός ήταν το καλοκαίρι του 2003. Αποτέλεσε την ύστατη ευκαιρία αναστροφής του βαρύτατου κλίματος για το ΠΑΣΟΚ (σαφώς βαρύτερο απ’ ό,τι το σημερινό για τη Ν.Δ.).
Ο ανασχηματισμός εκείνος ήταν ως μη γενόμενος. «Είδηση» αποτέλεσε η είσοδος δύο υφυπουργών (από την Αριστερά και από την Κεντροδεξιά)! Το χειρότερο όμως ήταν ότι δημιουργήθηκαν προσδοκίες για σαρωτικό ανασχηματισμό, μετά την απομάκρυνση Λαλιώτη από τη θέση του γραμματέα του κόμματος. Το ξεφούσκωμα των προσδοκιών αυτών, που ήταν και «η τελευταία ευκαιρία Σημίτη», κατέστησε το κλίμα εις βάρος του ΠΑΣΟΚ μη αναστρέψιμο. Τελεσίδικα.
Στην παρούσα συγκυρία, ο κυβερνητικός ανασχηματισμός ήταν ένα από τα πιο κρίσιμα χαρτιά του Κώστα Καραμανλή. Παρά την αντοχή της προσωπικής του εικόνας, η άποψη για την «ομάδα» του, πριν από την τελευταία κίνηση, ήταν αρνητική. Ενώ η ικανοποίηση από τον ίδιο ως πρωθυπουργό έφθανε το 41,1%, το αντίστοιχο ποσοστό για την κυβέρνηση ήταν μόνο 29%. Επίσης, ενώ ο ίδιος προηγείτο άνετα του Παπανδρέου σε πρωθυπουργική αξιοπιστία, η Ν.Δ. υπολειπόταν αισθητά του ΠΑΣΟΚ στην πρόθεση ψήφου. Ζητούμενο ήταν λοιπόν ένας τολμηρός ανασχηματισμός που να αλλάζει την εικόνα της «ομάδας».
Η «προϊστορία» Καραμανλή στους ανασχηματισμούς αποτελεί εξαίρεση σε μια αλυσίδα αποτυχημένων ανασχηματισμών της περιόδου 1990-2004. Θετικά αντέδρασε η κοινή γνώμη στον ανασχηματισμό στα μέσα της πρώτης θητείας και αμέσως μετά τις εκλογές. Το πιο πιθανό είναι πως θετικά θα αντιδράσει και στον τωρινό ανασχηματισμό, ο οποίος αποτελεί (όπως έγραψα στον ΕΤ την Πέμπτη) μίγμα τολμηρών ανατροπών και λελογισμένης συνέχειας.
Αν συμβεί αυτό θα ισχυροποιηθεί η συσπείρωση της Ν.Δ. Θα ενισχυθεί και άλλο η εικόνα του πρωθυπουργού. Θα δημιουργηθούν προϋποθέσεις για ένα νέο πολιτικό τοπίο. Ο ανασχηματισμός αυτός λοιπόν είναι η πιο κομβική κίνηση Καραμανλή από το Σεπτέμβριο και μετά. Μένει φυσικά να καταγραφεί η απόδοση της πολιτικής αυτής «επένδυσης». Βραχυχρόνια. Αλλά και πιο μακροχρόνια.
