Η εκδίκηση των γυναικών

Το «τρίτο κύμα φεμινισμού» χτυπάει την πόρτα της Ευρώπης των ανισοτήτων

Tης Ξενιας Kουναλακη

Αύριο είναι η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Θεωρητικά η πληροφορία είναι άχρηστη για τις περισσότερες εξ ημών. Υποτίθεται ότι αφορά τις γυναίκες στο Πακιστάν, το Αφγανιστάν ή την Τσετσενία, που δέχονται επιθέσεις με οξύ επειδή γυρνάνε ασκόπως στον δρόμο, πάνε σχολείο, εργάζονται, αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους. Και όμως ακόμη και η υπόθεση της Κωνσταντίνας Κούνεβα έχει ψήγματα μισογυνισμού. Δεν επελέγη από τους δράστες ένας άντρας-συνδικαλιστής, αλλά μία μάνα. Το υποσυνείδητο μήνυμά τους είναι πως ο ακτιβισμός θα πρέπει να μονοπωλείται από τους άντρες. «Οι γυναίκες ας αφήσουν τις διεκδικήσεις και ας γυρίσουν σπίτι να μεγαλώσουν τα παιδιά τους», μοιάζουν να «λένε» με την πράξη τους οι ηθικοί αυτουργοί της επίθεσης.

Tην περασμένη Τρίτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινίασε εξάλλου εκστρατεία σε όλη την Ε. Ε. για να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της διαφοράς στις αμοιβές ανδρών και γυναικών. Στην οικονομία της Ε. Ε. οι γυναίκες κερδίζουν κατά μέσο όρο 17,4% λιγότερο από τους άνδρες. Στην Ελλάδα το ποσοστό είναι ακόμη μεγαλύτερο, πάνω από 20%. Η μισθολογική ισότητα των δύο φύλων είναι μία από τις θεμελιώδεις αρχές της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία διακηρύσσεται στη Συνθήκη της Ρώμης του 1957 και αποτέλεσε ήδη από το 1975 αντικείμενο οδηγίας. Και ενώ στην Ελλάδα βαίνουν προς εξίσωση τα όρια συνταξιοδότησης ανδρών και γυναικών, οι μισθολογικές διαφορές τους συνεπάγονται και ανάλογες διακρίσεις στο επίπεδο των συντάξεων που θα λάβουν. Συνεπώς... συμφέρει τους Ελληνες εργοδότες να προσλαμβάνουν γυναίκες, παρά τις συχνές αιτιάσεις τους ότι οι γυναίκες είναι δαπανηρότερες από τους άνδρες επειδή γεννούν, παίρνουν άδειες τοκετού και επιδόματα.

Οι διαφορές στις αμοιβές και τις συντάξεις ανδρών - γυναικών, η σεξιστική αντιμετώπιση των γυναικών από τα ΜΜΕ, αλλά και η πολιτική υπο-εκπροσώπησή τους είναι ορισμένοι μόνο από τους λόγους για τους οποίους οι γυναικείες σπουδές εξακολουθούν να γνωρίζουν άνθηση στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ και αλλού.

Αντίθετα στην Ελλάδα ο φεμινισμός αντιμετωπίζεται με εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον όσο και το πρόβλημα της μουχρίτσας στον αραβόσιτο. Αυτές τις μέρες που οι ακαδημαϊκοί κύκλοι και ο Τύπος της Δυτικής Ευρώπης συζητούν για το «τρίτο κύμα φεμινισμού», η Ελλάδα συνδράμει τον διάλογο με την προβολή του τηλεπαιχνιδιού «Η εκδίκηση της ξανθιάς». Μία λαοθάλασσα από ξανθές, πλην έξυπνες, κυρίες καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήσεις. Το... διασκεδαστικό στοιχείο είναι το οξύμωρο της υπόθεσης: γυναίκες (και δη ξανθές, οι συνήθεις πρωταγωνίστριες ανεκδότων) απαντούν σωστά σε παιχνίδι γνώσεων. Αν οι παραγωγοί επέλεγαν να αντικαταστήσουν τις 50 ξανθιές με ισάριθμους μελαχρινούς άνδρες, το παιχνίδι θα γινόταν εξόχως βαρετό. Θα έχανε την ελαφρότητά του. Και μάλλον θα ήταν περιττός ο εορτασμός της αυριανής ημέρας.