Οι μισθοί στις ΔΕΚΟ ως κίνητρο

Του Πλατωνα Τήνιου

Eνας υψηλός μισθός είναι σίγουρα κίνητρο. Προσελκύει τους βέλτιστους, αυτούς που έχουν πολλές εναλλακτικές προσφορές. Οχι, όμως, μόνον αυτούς. Εκτός από αυτούς προκαλεί και το ενδιαφέρον και όλων των υπολοίπων. Ανάμεσά τους θα είναι οι χείριστοι, πιθανώς δε και οι αίσχιστοι. Γι' αυτές τις κατηγορίες επίδοξων «στελεχών», το μέγεθος του κινήτρου είναι μεγαλύτερο, αφού η διαφορά μεταξύ του μισθού και των εναλλακτικών τους αποδοχών είναι μεγαλύτερη.

Τι έχουν να προσφέρουν οι δύο κατηγορίες στελεχών; Οι άριστοι προφανώς θα αναδείξουν την ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης και έτσι θα αυξηθούν τα κέρδη των μετόχων. Τα στελέχη της κατηγορίας αυτής, αν επιλεγούν, είναι σίγουρο ότι στην εκτέλεση των καθηκόντων τους θα είναι δύστροποι και απαιτητικοί προς αυτούς που τους επέλεξαν. «Την παραίτηση θα την έχουν στην τσέπη». Οι χείριστοι, αντίθετα, θα είναι πολύ πιο συνεργάσιμοι, αφού θα γνωρίζουν σε τι οφείλεται η καλή τους τύχη. Αρα: Αν προσλάβεις τους άριστους θα έχεις ανταγωνιστικότητα και οικονομικά κέρδη. Αν προσλάβεις τους χείριστους, θα έχεις ευγνωμοσύνη και εκλογικά κέρδη. Και τα δύο τα επιτυγχάνεις με την προσφορά υψηλών κινήτρων. Οι υψηλοί μισθοί από μόνοι τους δεν προσδιορίζουν ποια κατηγορία θα καταλάβει τους θώκους. Απλώς συγκεντρώνουν το μέγιστο δυνατόν ενδιαφέρον. Πώς θα γίνει η επιλογή -δηλαδή αν θα υπερισχύσουν τα οικονομικά ή τα εκλογικά οφέλη- εξαρτάται από τους συνοδευτικούς μηχανισμούς.

Ποιοι είναι οι μηχανισμοί αυτοί;

Εκτός, λοιπόν, από τον υψηλό μισθό απαιτούνται επιπρόσθετα: (α) εκ των προτέρων, διαδικασία κρίσης και επιλογής που να απορρίπτει τους χείριστους και (β) εκ των υστέρων, διαδικασία ελέγχου και αξιολόγησης που να επιβραβεύει τις καλές επιδόσεις και στιγματίζει την ανεπάρκεια. Συνεπώς, από τις αυτές τις ρυθμίσεις εξαρτάται αν ο υψηλός μισθός θα είναι (α) εργαλείο αποτελεσματικής και χρηστής διοίκησης στην περίπτωση που επιλέγονται οι καλοί μάνατζερ. Ή (β) μέθοδος εκλογικής εξυπηρέτησης, στις περιπτώσεις όπου ο μισθός θα είναι ένα καλοδεχούμενο δώρο σε ανθρώπους που θα έχουν κάθε λόγο να είναι εξαιρετικά ευγνώμονες και να το δείχνουν με κάθε τρόπο.

Στην Ελλάδα διαπιστώθηκε κάποτε ότι οι διοικήσεις ήταν χαμηλού επιπέδου. Αυξήθηκαν οι μισθοί. Μετά διαπιστώθηκε ότι, σε μερικές τουλάχιστον περιπτώσεις, πληρώνονταν υψηλοί μισθοί για «ανίδεες διοικήσεις». (Ή για διοικήσεις που διοχέτευαν τις ικανότητές τους περισσότερο στην εκλογική παρά στην οικονομική αποτελεσματικότητα). Τι πρέπει να γίνει; Φταίει ο μισθός; Ή, μήπως, το ότι πάσχουν οι λοιπές προϋποθέσεις; Αν περιορίσουμε τους μισθούς που προσφέρουμε, είναι σίγουρο ότι θα εξοικονομηθούν κάποιοι πόροι από τις δαπάνες προσωπικού. Πόσοι, όμως, από τους άριστους θα επιμείνουν στη διεκδίκηση και πόσοι από τους χείριστους;

Μήπως, τέλος, θα ήταν καλύτερα να διακινδυνεύσουμε τη μεγαλύτερη διαφάνεια στα συστήματα επιλογής και αξιολόγησης των διοικήσεων;

* Ο κ. Πλάτων Τήνιος είναι οικονομολόγος, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά.