Βενιζέλος: περί ποινικής ευθύνης υπουργών

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ

Πρόσφατη έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου δείχνει ότι οι πολίτες ταυτίζουν τους βουλευτές, δηλαδή πρόσωπα που οι ίδιοι αξιολογούν περιοδικά και εκλέγουν ή δεν εκλέγουν, με φαινόμενα διαφθοράς σε ποσοστό 70%. Ίσως αυτό να εξηγείται από το γεγονός πως τα τελευταία χρόνια υποθέσεις σχετιζόμενες με την ποινική ευθύνη των υπουργών κυριαρχούν σχεδόν συνεχώς στην επικαιρότητα, χωρίς οι πολίτες να πείθονται ότι τα ζητήματα διερευνώνται και οι τυχόν ευθύνες καταλογίζονται.

Δεν μπορούμε να μείνουμε αδιάφοροι απέναντι στη στάση αυτή της κοινής γνώμης που λέει πολύ απλά ότι η κρίση πολιτικής αντιπροσώπευσης, δηλαδή η κρίση νομιμοποίησης των δημοκρατικών και κοινοβουλευτικών θεσμών έχει καταστεί κατά βάθος κρίση ηθική. Και μάλιστα τη στιγμή που η οικονομική κρίση απαιτεί πλεόνασμα πολιτικής εμπιστοσύνης προκειμένου να αναληφθούν γενναίες, ριζοσπαστικές και καλά στοχευμένες πρωτοβουλίες που θα σπάσουν το φαύλο κύκλο και θα επιτρέψουν να υπάρξει και να εφαρμοστεί ένα συνολικό σχέδιο διαχείρισης και υπέρβασης της κρίσης.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από κάπου. Και το σημείο αυτό νομίζω ότι πρέπει να είναι ο θεσμός της ποινικής ευθύνης των υπουργών που οι πολίτες θεωρούν ότι οδηγεί είτε σε ατιμωρησία είτε στον πολιτικό ρεβανσισμό.

Σε όλες τις θεσμικά αναπτυγμένες χώρες και στην Ελλάδα ήδη από την εποχή των επαναστατικών συνταγμάτων και πάντως από τη συγκρότηση του ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα, οι κρίσιμες αποφάσεις σχετικά με την ποινική ευθύνη των υπουργών λαμβάνονται, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, από το Κοινοβούλιο. Ιστορικά άλλωστε η ποινική ευθύνη των υπουργών γεννήθηκε ως αντίβαρο προς το ανεύθυνο του μονάρχη και ως πρόπλασμα της πολιτικής και πιο συγκεκριμένα της κοινοβουλευτικής ευθύνης των υπουργών. Η αρμοδιότητα αυτή του Κοινοβουλίου, δηλαδή της εκάστοτε κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, έχει όμως κατά καιρούς λειτουργήσει είτε ως μηχανισμός πολιτικής εξόντωσης στελεχών της αντιπολίτευσης που βρισκόταν προηγουμένως στην εξουσία είτε ως μηχανισμός πολιτικής προστασίας στελεχών της κυβερνητικής πλειοψηφίας. Το πρώτο το ζήσαμε την περίοδο 1989-1994, το δεύτερο την περίοδο 2007-2009. Είναι, από την άλλη, προφανές ότι το ζήτημα της ποινικής ευθύνης των υπουργών δεν μπορεί να αφεθεί στην γενική δικαιοδοσία των κοινών ποινικών δικαστηρίων γιατί αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα κάθε κυβερνητική πράξη ή παράλειψη να μετατρέπεται σε αντικείμενο ποινικής διερεύνησης με συνέπεια να καθίσταται πρακτικά αδύνατη η άσκηση οποιασδήποτε κυβερνητικής πολιτικής.

Όλα αυτά συζητηθήκαν...συνέχεια εδώ