Γράφτηκε και δημοσιεύθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2008

Ο Nabucco θα καθορίσει την πολιτική τύχη της περιοχής

του Σάββα Καλεντερίδη

Οι συμφωνίες εκμετάλλευσης κοιτασμάτων και οι δρόμοι μεταφοράς του πετρελαίου και του φυσικού αερίου προς τις μεγάλες αγορές είναι τελικά το κυρίαρχο ζήτημα που καθορίζει τα πολιτικά πράγματα, την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή της Ευρώπης, της Ασίας και της Μέσης Ανατολής.

Πίσω από πολιτικές ανατροπές, μεγάλες συμπλοκές, επιχειρήσεις, πολέμους και καταστροφές, κρύβονται σχέδια για την εκμετάλλευση των ενεργειακών πηγών από μεγάλες εταιρείες πετρελαίου, που είναι γνωστές και με το παραμυθιακό όνομα "οι επτά αδερφές". Αφγανιστάν, Ιράκ, Γιουγκοσλαβία, Βαλτικές Χώρες, Ουκρανία, Γεωργία, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Τουρκία, Ελλάδα, Κύπρος, όλοι λίγο-πολύ έχουμε εισπράξει τα επιχείρια των επιλογών μας, όταν αυτές με τον ένα ή άλλο τρόπο είναι αντίθετες με τα συμφέροντα των μεγάλων εταιρειών και των χωρών που τα πατρονάρουν.

Σε ότι αφορά την Ελλάδα, η κατάσταση στο Αιγαίο με τις απαράδεκτες διεκδικήσεις της Τουρκίας, το ίδιο το Σκοπιανό ως "πρόβλημα", η μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, το "τσάμικο" και μια άλλη σειρά ζητημάτων που φυτρώνουν ως προβλήματα που απασχολούν κατά καιρούς την εξωτερική μας πολιτική, είναι ζητήματα που αφαλώς είναι υπαρκτά, πλην όμως υπερμεγενθύνονται στη θερμοκοιτίδα των πλανητικών συμφερόντων που σχετίζονται με τη γεωπολιτική θέσης της Ελλάδος και τις επιλογές της εκάστοτε κυβέρνησης.

Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και την "ανάρρωση" της Ρωσίας, η αναζοωγονημένη "αρκούδα" του Πούτιν άρχισε να διεκδικεί με επιτυχία όλο και περισσότερο μερίδιο στην ενεργειακή πίττα της Κασπίας και της Κεντρικής Ασίας, κερδίζοντας σταδιακά την τίτλο του αδιαμφισβήτητου εταίρου της πεινασμένης ενεργειακά Ευρώπης. Και η μονομερής εξάρτηση σε ένα τόσο σοβαρό θέμα, όπως είναι η ενέργεια, συνιστά στην ουσία και μια ιδιότυπη πολιτική ομηρία, κάτι που επιδιώκει να αποφύγει η Δύση, με κάθε τρόπο. Η διαπίστωση αυτή ώθησε τη Δύση σε αναζήτηση λύσεων στο πρόβλημα.

Κατόπιν αυτών, το κεντρικό ζητούμενο για τα "δυτικά" συμφέροντα είναι ο έλεγχος των ενεργειακών πρώτων υλών στις προαναφερθείσες περιοχές και έχει δυο σκέλη: το ένα είναι ο έλεγχος των κοιτασμάτων σε Μέση Ανατολή-Κασπία-Κεντρική Ασία και το δεύτερο ο έλεγχος των δρόμων μεταφοράς του στις διεθνείς αγορές. Αυτό το ζητούμενο καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις πολιτικές των ΗΠΑ και της Αγγλίας και του ΝΑΤΟ τις τελευταίες δεκαετίες στην περιοχή της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, στη Μέση Ανατολή, τον Καύκασο-Κασπία και την Κεντρική Ασία.

Πέρα από τις κινήσεις που έκανε η Δύση για τον έλεγχο και την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων, σχεδίασε την κατασκευή ορισμένων αγωγών. Θα αναφερθούμε σε μερικούς από αυτούς, που κατά κάποιο τρόπο σχετίζονται με τα ελληνικά συμφέροντα.

Ο αγωγός Μπακού-Τυφλίδα-Τζεϋχάν, θύμα του οποίου είναι το Κουρδικό και ο ίδιος ο Αμπντουλλάχ Οτζαλάν, ήδη λειτουργεί, μεταφέροντας ημερησίως 1.200.000 βαρέλια αργού πετρελαίου, που μεταφράζεται σε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για τις εταιρείες και τις χώρες που τον εκμεταλλεύονται.

Ο αγωγός TGI (Τουρκία-Ελλάδα-Ιταλία), που θα μεταφέρει φυσικό αέριο δυτικών συμφερόντων στην ευρωπαίκή αγορά και ο αγωγός φυσικού αερίου Nabucco, που διέρχεται (παρακάμπτοντας την Ελλάδα) από Τουρκία και Βουλγαρία και στη συνέχεια διακλαδίζεται προς διάφορες χώρες της Ευρώπης. Ιδιαίτερα ο δεύτερος αγωγός, θεωρείται στρατηγικής σημασίας για τα δυτικά συμφέροντα και καταβάλονται τεράστιες προσπάθειες για να εξασφαλισθούν τα αποθέματα που θα τον τροφοδοτούν και για την κατασκευή του στη συνέχεια.

Σε αυτό το περίπλοκο πλανητικό παιχνίδι που αναφέρεται πιο πάνω, με διάφορους τρόπους εμπλέκεται και η Ελλάδα. Η μια εμπλοκή αφορά στο Αιγαίο, για το οποίο προτιμούμε να μην αναφερθούμε στην παρούσα ανάλυσή μας και η άλλη στο ηπειρωτικό κομμάτι της Βόρειας Ελλάδος (Θράκη-Μακεδονία-Ήπειρος), απ' όπου δυνητικά μπορούν να διέλθουν οι αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου (κυρίως).

Όσον αφορά τους αγωγούς φυσικού αερίου, ο Nabucco παρακάμπτει τη χώρα μας, ενώ ο TGI ήδη έχει δρομολογηθεί, αφού προηγουμένως Ελλάδα και Τουρκία οδηγήθηκαν σε έναν υποχρεωτικό εναγκαλισμό, αφού η λειτουργία ενός τέτοιου αγωγού προϋποθέτει και εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των δυο χωρών.

Η Ελλάδα, που παρακάμπτεται από το Nabucco, υπό το φάσμα της ενεργειακής εξάρτησης, που όπως αναφέραμε παραπάνω συνιστά μια ιδιότυπη πολιτική ομηρία στα χέρια μιας εξαιρετικά αναξιόπιστης Τουρκίας, στράφηκε στην άλλη πλευρά, στη Ρωσία, για να εξασφαλίσει αυτό που επιδιώκει η Δύση και οι ΗΠΑ για την Ευρώπη: εναλλακτική παροχή ενέργειας. Αυτό όμως συνιστά "αμάρτημα", με βάση την ανάλυση του Μάθιου Μπράιζα, όπως την εξέφρασε στην προκλητική και αυθάδη συνέντευξή του στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Και, κατά πως αναφέραμε στην προχθεσινή μας ανάλυση, αρκετά από τα προβλήματα που αντιμετώπισε η κυβέρνηση Καραμανλή μετά την απόφαση για την κατασκευή του South Stream, όπως ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάστηκε από τα ΜΜΕ η -υπαρκτή και πολύ σοβαρή- υπόθεση των ομολόγων, οι φωτιές, η υπόθεση Ζαχόπουλου, η -υπαρκτή- υπόθεση Ziemens και μια σειρά από άλλα ατοπήματα και σκάνδαλα της κυβέρνησης, ίσως σε κάποιο βαθμό να οφείλονται και στην οργή των πλανητικών συμφερόντων που θίγονται από την απόφαση της Ελλάδος για την κατασκευή του South Stream.

Και επειδή αναφερόμαστε στο Nabucco, άλλη μια αρνητική για τα συμφέροντα της Δύσης εξέλιξη είχαμε τις προηγούμενες ημέρες στο θέμα, αφού ο ρωσικός ενεργειακός γίγαντας Gasprom, στο πλαίσιο της επιθετικής διπλωματίας των αγωγών φέρεται να πέτυχε συμφωνία για τη μεταφορά φυσικού αερίου από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ 2 του Αζερμπαϊτζάν προς τη Δύση μέσω του εδάφους της Ρωσίας και με παράκαμψη της Γεωργίας. Για τη μεταφορά θα χρησιμοποιηθεί ο υπάρχων αγωγός, δυναμικότητας μεταφοράς 5 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων, η οποία μπορεί να επεκταθεί στα 10 δισεκατομμύρια. Να σημειωθεί ότι η πρόσφατη επίσκεψη του Ντικ Τσένι στο Μπακού θεωρήθηκε ως αποτυχημένη, αφού δεν κατάφερε να να διασφαλίσει ότι οι αζερικοί ενεργειακοί πόροι θα συνεχίσουν να μεταφέρονται στη Δύση μέσω της Γεωργίας.

Το παιχνίδι των αγωγών και της ενέργειας σκληραίνει και είναι προφανές ότι σε αυτές τις συγκρούσεις εκείνοι που την πληρώνουν είναι οι μικροί.

Για να δούμε, θα καταφέρει η Ελλάδα να βγει αλώβητη από αυτή την κρίση;


Infognomonpolitics