Ο εχθρός

Tου Αλεξη Παπαχελα

Νομίζω ότι τελικά ο χειρότερος εχθρός αυτής της κυβέρνησης είναι... το προεκλογικό ΠΑΣΟΚ. Ηταν εύκολο και ανέξοδο να «κλείνεις το μάτι» προεκλογικά στους συνδικαλιστές του λιμανιού και να υπόσχεσαι επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας με την COSCO. Τώρα όμως ήρθε η προσγείωση στην πραγματικότητα, η οποία είναι πολύ σκληρή. Ούτε οι Κινέζοι ξεγελιούνται με ένα «ανοίξτε τη διαπραγμάτευση και βλέπουμε» ούτε όμως και οι συνδικαλιστές θα ησυχάσουν με ένα «καθίστε φρόνιμα και θα τα βρούμε». Το ίδιο ασφαλώς ισχύει και στην περίπτωση του ασφαλιστικού. Εκεί συνέβη το πρωτοφανές. Τη μια μέρα ο αρμόδιος υπουργός εξήγγειλε ευθαρσώς και χωρίς περιστροφές την κατάργηση του νόμου Πετραλιά, την επομένη άφησε να εννοηθεί ότι αυτό θα συμβεί κάποτε στο μέλλον ή και καθόλου. Δύο πράγματα συνέβησαν: είτε πίστευε πως όλοι όσοι τον άκουσαν την πρώτη μέρα προσεβλήθησαν από οξύ Αλτσχάιμερ είτε κάποιος του μίλησε για το έλλειμμα και το χρέος που δεν συνάδουν με τις βιαστικές του δηλώσεις στη Βουλή.

Τα παραδείγματα είναι πολλά και διδακτικά. Θα είχε άραγε χάσει ψήφους το ΠΑΣΟΚ στις 4 Οκτωβρίου αν δεν είχε υιοθετήσει ορισμένες από τις λαϊκίστικες αλλά και ανέφικτες υποσχέσεις του; Πιθανότατα όχι. Κάποιοι όμως επέμεναν εντέχνως, ακόμη και με το επιχείρημα «βάλ’ το τώρα και βλέπουμε». Το ΠΑΣΟΚ είχε κάθε ευκαιρία να διορθώσει τον λόγο του μετά την εμφάνιση του Κώστα Καραμανλή στη ΔΕΘ. Θα μπορούσε δηλαδή να υιοθετήσει έναν πιο ρεαλιστικό ρόλο ώστε να προετοιμάσει την κοινή γνώμη για τα δύσκολα που ήταν βέβαιο ότι θα έλθουν. Δεν το έκανε και προτίμησε να επιμείνει στα θετικά που υποσχόταν.

Τώρα όμως θα παρατηρηθεί το εξής φαινόμενο. Ο Α ή ο Β υπουργός θα κάνει μια εξαγγελία χωρίς να λογαριάσει ακριβώς το κόστος και τις επιπτώσεις. Ο κ. Παπακωνσταντίνου θα το μαθαίνει από την τηλεόραση ή τις εφημερίδες και θα καταφεύγει λογικά στο Μέγαρο Μαξίμου. Στη σύσκεψη που θα συγκαλείται, ο πολλά υποσχόμενος υπουργός θα κραδαίνει το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ και θα λέει «μα το υποσχεθήκαμε εδώ, στη σελίδα 323» και ο κ. Παπακωνσταντίνου θα κραδαίνει τον προϋπολογισμό και θα του απαντά «ναι, αλλά δεν έχουμε λεφτά».

Και εκεί είναι το κρίσιμο σημείο. Στο Μαξίμου επί Καραμανλή η συνήθης καταστροφική απάντηση ήταν «βρείτε τα». Σήμερα το «βρείτε τα» δεν υπάρχει ως απάντηση, γιατί η Ελλάδα βρίσκεται στο χείλος της χρεοκοπίας, με την Κομισιόν και τις εταιρείες αξιολόγησης στον σβέρκο της. Είτε ο πρωθυπουργός θα δώσει το μήνυμα ότι είμαστε όντως σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, είτε ο κάθε υπουργός θα καταλάβει ότι μπορεί να κάνει ό,τι θέλει χωρίς επιπτώσεις. Και βεβαίως δεν αρκεί ένα πρωθυπουργικό ευγενικό «όχι», χρειάζεται κατόπιν το βαρύ χέρι του κ. Πάγκαλου ή του κ. Παμπούκη για να μεταφράσει το «όχι» σε απλά, λαϊκά ελληνικά.

Δεν θα είναι μια εύκολη διαδικασία ούτε είναι και σίγουρο πως κάθε φορά η κυβέρνηση θα έχει την πολυτέλεια να τα συζητάει και να τα αποφασίζει όλα αυτά σε καλά προετοιμασμένες συσκέψεις. Αντιθέτως, το πιθανότερο είναι πολλά τέτοια θέματα να λύνονται στο πόδι με άγρια τηλεφωνήματα αργά τη νύχτα, έπειτα από μια τηλεοπτική εμφάνιση κάποιου φιλόδοξου υπουργού που δεν έχει αντιληφθεί τη δημοσιονομική πραγματικότητα και θέλει απλά να το παίξει καλός, μπας και κερδίσει μερικές ώρες θετικής δημοσιότητας. Εχω πάντως την εντύπωση πως η κοινή γνώμη είναι πολύ πιο ώριμη από όσο νομίζουμε και θα δείξει, για λίγο ακόμη, ανοχή σε σκληρά και γενναία μέτρα. Αν όμως επικρατήσουν οι φωνές που βάζουν το πρόγραμμα του κόμματος πάνω από το πρόγραμμα στεθεροποίησης, το βέβαιο είναι ότι στο τέλος η κυβέρνηση θα χάσει τον έλεγχο της οικονομίας, μαζί με τη δημοφιλία της.