Πόσες ανάσες –ακόμη– μακριά από το κραχ;

Του Θανάση Μαυρίδη
Ξυπνάτε ένα πρωί και ο κόσμος είναι τελείως διαφορετικός από εκείνον που αφήσατε το προηγούμενο βράδυ πριν κοιμηθείτε. Κάτι έχει συμβεί και η ζωή σας αλλάζει απότομα. Το απρόβλεπτο είναι τελικά εκείνο που τρομάζει τους ανθρώπους κι όχι άδικα. Στις αγορές ξορκίζουμε τον φόβο μας για το αύριο με τις «αναλύσεις. Με μία ατελείωτη παράθεση αριθμών και γραμμάτων, δίχως νόημα και ουσία.

Το επόμενο κραχ, όπως και όλα τα προηγούμενα, δεν θα προβλεφθεί. Κι οι λίγες περιπτώσεις των «γκουρού» που «συντονίστηκαν» και είδαν νωρίτερα το όραμα, δεν είναι παρά η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα...

Πότε θα είναι το επόμενο κραχ; Σε μία ώρα, σε μία μέρα, σε ένα μήνα, σε τρία χρόνια; Δεν ξέρουμε, δεν μπορούμε να ξέρουμε. Αυτό που γνωρίζουμε, όμως, είναι ότι πληρούνται όλες εκείνες οι προϋποθέσεις που είναι απαραίτητες για να εκδηλωθεί κάποια στιγμή το «φαινόμενο». Είναι σαν να ταξιδεύουμε σε ένα τραίνο που κινείται ακυβέρνητο και με ταχύτητα που αποδεδειγμένα είναι μεγαλύτερη από εκείνη που αντέχουν οι τροχιές του γερασμένου δικτύου. Όσο περνάει η ώρα η ταχύτητα αυξάνεται και όλοι ξέρουμε ότι κάποια στιγμή το τραίνο θα εκτροχιαστεί. Δεν ξέρουμε αν αυτό θα συμβεί στην επόμενη στροφή ή στην αμέσως επόμενη...

Θα ξυπνήσουμε ένα πρωί και ο κόσμος μας δεν θα είναι ο ίδιος. Ποιος πίστευε το 1980 ότι θα μπορούσε ποτέ να γκρεμιστεί το Τείχος του Βερολίνου ή το 2000 να προβλέψει ότι οι παντοδύναμες Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής θα βρισκόντουσαν στο έλεος κάποιων τρελών που θα βομβάρδιζαν το Διεθνές Κέντρο Εμπορίου με... αεροπλάνα;

Ποιος μπορεί να πιστέψει σήμερα ότι κάτω από το βάρος ενός κραχ μπορεί να αλλάξει άρδην η ζωή μας μέσα σε λίγα λεπτά;

Τι λύσεις έχουμε; Να κατέβουμε από το τραίνο; Πιθανότατα ναι, αλλά ταυτόχρονα δεν θέλουμε να απέχουμε και από το παιγνίδι, όσο αυτό διαρκεί. Στο κάτω – κάτω της γραφής, ησυχία επικρατεί μόνο στα νεκροταφεία και εμείς είμαστε ζωντανοί άνθρωποι. Για να παραμείνουμε όμως εν δράση και μετά από την... ημέρα της κρίσης, χρειάζεται να πάρουμε τα μέτρα μας. Θα αγοράσουμε καλλιεργήσιμη γη; Θα αγοράσουμε χρυσό; Θα γεμίσουμε τις αποθήκες μας με ανταλλάξιμα αγαθά; Ποιος αλήθεια μπορεί να προβλέψει τα μελλούμενα;

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι πριν από την επόμενη μεγάλη χρηματιστηριακή κρίση θα έχει προηγηθεί ένα μεγάλο ράλι των τιμών, έτσι ώστε να προλάβουμε να κατέβουμε από το τραίνο με αξιοπρέπεια και φορτωμένοι πλούτο. Πολύ ωραίο για να είναι αληθινό! Μακάρι να συνέβαινε! Προσωπικά συνεχίζει να με «βασανίζει» περισσότερο το ράλι του χρυσού και αναζητώ μία λογική εξήγηση για το γεγονός ότι οι άνθρωποι ανέστησαν και πάλι το κίτρινο μέταλλο. Δυστυχώς, η μόνη εξήγηση που δίνω έχει να κάνει με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Και το γεγονός ότι μεγάλες χώρες, όπως η Ινδία και η Κίνα «κτίζουν» θέσεις σε χρυσό μου προκαλεί δέος...

Και πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι οι αγορές θα βρεθούν κάποια στιγμή προ αρνητικών εκπλήξεων; Σίγουροι δεν μπορούμε να είμαστε για οτιδήποτε. Αν συνεχίσουμε, όμως, τον ίδιο δρόμο, με το να θάβουμε τα προβλήματα κάτω από το χαλί της υπερβάλλουσας ρευστότητας, είναι σίγουρο, με μαθηματικό τρόπο, ότι θα βρεθούμε, αργά ή γρήγορα, μπροστά σε νέα αδιέξοδα. Κι αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα, ότι τα πάντα συνεχίζουν να κινούνται στην κόψη του ξυραφιού...