Tο δίλημμα

Tου Αλεξη Παπαχελα

Νομίζω πως το «ούτε ψύλλος στον κόρφο του» ακούγεται ολοένα και συχνότερα για τον υπουργό Οικονομικών που έχει αναλάβει το πιο κρίσιμο πόστο αυτής της κυβέρνησης σε μια από τις δυσκολότερες στιγμές της μεταπολιτευτικής περιόδου. Οπως άλλωστε δήλωσε ο ίδιος, η κατάρτιση του προϋπολογισμού έμοιαζε με μια προσπάθεια «τετραγωνισμού του κύκλου». Και τι κύκλου...

Κατ’ αρχήν ο κ. Παπακωνσταντίνου θα αρχίσει σύντομα να εμφανίζει φαινόμενα «σχιζοφρένειας». Θα πηγαίνει στο ECOFIN και, σύμφωνα με μαρτυρίες ομοτράπεζών του, θα αισθάνεται «ντροπή» που εκπροσωπεί την Ελλάδα και ακούει τόσα δυσάρεστα πράγματα για την αξιοπιστία της χώρας. Οσοι έχουν την ατυχία εδώ και μερικούς μήνες να εκπροσωπούν την χώρα σε κλειστά οικονομικά φόρα, επιστρέφουν πάντοτε στην Αθήνα βαθιά ανήσυχοι και ενίοτε τρομαγμένοι. Είναι σαν να έχει ξεχειλίσει το ποτήρι για τους αξιωματούχους των πρωταγωνιστών της Ε.Ε., οι οποίοι μιλούν για την Ελλάδα σαν μια χώρα που από λάθος ή από τύχη βρέθηκε στο ίδιο κλαμπ μαζί τους.

Αφού, λοιπόν, τα ακούει όλα αυτά, ο κ. Παπακωνσταντίνου μπαίνει στο αεροπλάνο και προσγειώνεται σε έναν διαφορετικό πλανήτη. Οι περισσότεροι εκ των συναδέλφων του υπουργών δεν συμμερίζονται τις ανησυχίες του, θεωρούν υπερβολικές τις αιτιάσεις των Ευρωπαίων και ενίοτε του ζητούν και τον λόγο γιατί δεν... ύψωσε το ανάστημά του στον Τρισέ ή στον Αλμούνια. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι πώς θα εξασφαλίσουν κονδύλια για να προχωρήσουν προγράμματα των υπουργείων τους, τα οποία υποσχέθηκε το ΠΑΣΟΚ προεκλογικά. Η αντίληψη που επικρατεί στην πλειοψηφία των κυβερνητικών στελεχών είναι μάλλον «μπακάλικη» με την έννοια ότι συχνά υποστηρίζουν πως «τι διαφορά θα κάνουν 300 εκατομμύρια; Βάλ’ τα τώρα και βλέπουμε», αγνοώντας την δημοσιονομική πραγματικότητα. Σύμμαχό τους έχουν το βαθύ ΠΑΣΟΚ το οποίο εξεφράσθη διά του κ. Παπουτσή και έδειξε πολύ καθαρά τα δόντια του. Το μήνυμα ήταν σαφές και δυστυχώς δείχνει τι θα κάνει η κυβέρνηση όταν ανοίξουν καυτά θέματα όπως το ασφαλιστικό και αρχίσει να νιώθει πραγματική πίεση.

Ο κ. Παπακωνσταντίνου πρέπει τώρα να ισορροπήσει ανάμεσα σε αυτούς τους δύο πλανήτες, τον πλανήτη των αγορών του κ. Τρισέ και του κ. Αλμούνια, από την μια και τον πλανήτη του κ. Παπουτσή, της ΑΔΕΔΥ και των πρωινάδικων, που χαράσσουν επί της ουσίας δημοσιονομική πολιτική, από την άλλη. Ο ίδιος γνωρίζει, ως καλός οικονομολόγος που είναι, τι πρέπει να κάνει αλλά και ότι βρίσκεται μεταξύ σφύρας και άκμονος: για να πετύχει, πρέπει να γίνει απόλυτα δυσάρεστος και κακός, με κάποιες ελπίδες να δικαιωθεί ύστερα από λίγα χρόνια. Αν όμως αποτύχει, οι περισσότεροι εντός της κυβέρνησης θα επιρρίψουν σε εκείνον την ευθύνη.

Το κρίσιμο όμως ερώτημα είναι το στίγμα που θα δώσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός, από την ώρα, βεβαίως, που ο κ. Παπακωνσταντίνου θα του εξηγήσει καθαρά και χωρίς περιστροφές τα πραγματικά όρια της χώρας. Γιατί η βασικότερη αποστολή του υπουργού Οικονομικών, όπως απέδειξε η πρόσφατη ιστορία, είναι να λέει τα πράγματα όπως είναι στο αφεντικό του. Αν το αφεντικό θέλει να αγνοεί την πραγματικότητα ή δυσκολεύεται να γίνει δυσάρεστος ο ίδιος, τότε έρχεται η στιγμή του πραγματικού διλήμματος για τον υπουργό που κινδυνεύει να χρεωθεί τους λαϊκισμούς, τις επιπολαιότητες και την αναποφασιστικότητα άλλων. Δύσκολο πολύ το δίλημμα για ένα νέο, σοβαρό και έντιμο πολιτικό όπως ο κ. Παπακωνσταντίνου. Ποιος είπε, όμως, ότι η διακυβέρνηση σε κρίσιμες περιστάσεις είναι εύκολη υπόθεση;