Παλάτια στην άμμο

Tου Αλεξη Παπαχελα

Πόσο χαμηλά μπορεί να βάλει τον πήχυ μια χώρα; Πριν από μια εβδομάδα ανασάναμε όλοι με μεγάλη δόση ανακούφισης επειδή η Αθήνα δεν καταστράφηκε, όπως πέρυσι. Καθημερινά τα μέσα ενημέρωσης φιλοξενούν δηλώσεις ξένων αξιωματούχων αλλά και κυβερνητικών παραγόντων που μας διαβεβαιώνουν ότι δεν θα χρεοκοπήσουμε. Είμαστε, δηλαδή, ενθουσιασμένοι που δεν χρεοκοπούμε και δεν αυτοκαταστρεφόμαστε. Μήπως, λοιπόν, έχουμε πιάσει εκείνο τον περίφημο πάτο, που κάποια στιγμή θα έπιανε η ελληνική κοινωνία με τη ρότα που είχε πάρει; Και δεν πρόκειται για μια επιπόλαιη διαπίστωση που βγήκε από το θυμικό, επειδή ζήσαμε άλλη μια μέρα σε μια πόλη που παραλύει από 150 διαδηλωτές, πνίγεται στο σκουπίδι λόγω μιας αρρωστημένης σχέσης πολιτικών και συμβασιούχων οδοκαθαριστών και συζητάει εξαντλητικά τα αυτονόητα χωρίς να πηγαίνει ένα βήμα μπρος.

Απλά, αν συγκρίνει κανείς το πού βρισκόταν η χώρα το 2004 και πού σήμερα απογοητεύεται βαθιά. Τότε νομίζαμε ότι μπορούμε να κατακτήσουμε τον κόσμο, με τη φιλοξενία μας, τις επενδύσεις στα Βαλκάνια, την Ελλάδα «παίκτη» στον σκληρό πυρήνα της Ε.Ε. Σε εκείνη τη φάση της ευφορίας και της ανόδου αποφασίσαμε ότι δεν θα πειράξουμε μερικά βασικά στοιχεία της μεταπολιτευτικής μας παθογένειας. Είπαμε πως ανάπτυξη χωρίς διαφθορά και διαπλοκή δεν γίνεται, αφήσαμε τα πανεπιστήμιά μας να βυθιστούν λίγο ακόμη στο τέλμα και τη μετριότητα, πήραμε ως δεδομένο ότι το κράτος δεν αλλάζει και δεν περιορίζεται. Κάναμε και ένα γρήγορο ρεκτιφιέ στο ασφαλιστικό και την παιδεία και μείναμε ήσυχοι ότι όλα θα πάνε καλά.

Ηταν μάλιστα τόσος ο εφησυχασμός μας που ο κυβερνήτης που ανέλαβε το 2004 πίστεψε ότι η χώρα θα πήγαινε μπροστά όντως απλά με τον αυτόματο πιλότο. Η χώρα, μαζί με τον κυβερνήτη της που έδινε το παράδειγμα, τεμπέλιασε και τα αποτελέσματα είναι πλέον ορατά διά γυμνού οφθαλμού.

Τώρα έχουν πέσει οι παθογένειες δεκαετιών να μας πλακώσουν. Ενας σκληρός πυρήνας Ευρωπαίων έχει καταλήξει στο συμπέρασμα πως κακώς μας έβαλε στη στενή οικογένεια, γιατί δεν αλλάξαμε νοοτροπία και αντιθέτως αρχίσαμε να εκθέτουμε και την... οικογένεια με τη συμπεριφορά μας. Δεν πρόκειται για... ρατσιστική παρατήρηση, απλά για μια ψυχρή ανάλυση όσων εμείς συζητάμε μεταξύ μας καθημερινά για τη διαφθορά, το κράτος, τους πολιτικούς μας.

Από την άλλη, έχουμε μια κυβέρνηση που θέλει τη χώρα σε ένα «σοσιαλιστικό αυτόματο πιλότο», όπου λεφτά υπάρχουν για όλα, δυσάρεστα μέτρα δεν χρειάζονται και στο τέλος θα έλθει και η πράσινη ανάπτυξη να μας κάνει Δανία του Νότου. Εν τω μεταξύ, όμως, μας έχουν πάρει χαμπάρι και μας ζητάνε πριν γίνουμε Δανία να σταματήσουμε να είμαστε Κολομβία σε μερικά κρίσιμα θέματα. Ο κ. Παπανδρέου έχει τα σωστά ένστικτα, αλλά και αξιόλογα οράματα για το τι πρέπει να αλλάξει στη χώρα. Από την ανοικτή διακυβέρνηση μέχρι την πράσινη ανάπτυξη, ο πρωθυπουργός έχει βάλει φιλόδοξους στόχους που θα άξιζαν την εθνική συσπείρωση όλων μας για την επίτευξή τους.

Το πρόβλημα είναι πως όλα αυτά μοιάζουν με παλάτια στην άμμο. Ο κ. Παπανδρέου επέλεξε στην οικονομία τον δρόμο της κ. Κατσέλη, που θέλει να πάρει τη ρεβάνς για τον σοσιαλισμό που απέτυχε τη δεκαετία του 1980. Πρόκειται για ενδιαφέρον πείραμα, που ενδεχομένως να επικροτηθεί θερμά στην επόμενη σύνοδο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς... Ας ελπίσουμε ότι μέχρι τότε η χώρα δεν θα το έχει πληρώσει πολύ ακριβά στον πραγματικό κόσμο, στον οποίο είμαστε όλοι αναγκασμένοι να ζούμε.