Η εμπειρία της Αργεντινής

Του Αντώνη Καρακούση

Στις 19 Δεκεμβρίου 2001, ο κεντροαριστερής προέλευσης πρόεδρος της Αργεντινής Φερνάντο ντε λα Ρούα παραιτήθηκε, εν μέσω γενικευμένων ταραχών και λεηλασιών, με διάγγελμα σε εθνικό δίκτυο, όταν έγινε γνωστό ότι οι περονιστές απέρριψαν πρότασή του για σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Την ίδια ώρα, ο υπουργός Οικονομίας και εμπνευστής της «δολαριοποίησης» του πέσο, καθηγητής Ντομίνγκο Καβάγιο ζητούσε από τις αρχές ασφαλείας της χώρας να προστατεύσουν τον ίδιο και την οικογένειά του, καθώς το οργισμένο πλήθος απειλούσε τους πάντες και πάντα.

Τα πράγματα για την εμπνευσμένη, σύμφωνα με τα τότε σχόλια του διεθνούς Τύπου, κυβέρνηση της Αργεντινής εξελίχθηκαν κατά τρόπο απρόσμενο και δραματικό. Η προσπάθεια ανασυγκρότησης και ανάπτυξης της Αργεντινής, μετά την καταστροφική και σκανδαλώδη θητεία του λαϊκιστή Κάρλος Μένεμ, φάνταζε σπουδαία και ετύγχανε της έγκρισης των διεθνών οικονομικών οργανισμών. Ιδιαίτερα οι ιδέες και οι συλλήψεις του «τσάρου» της Οικονομίας Ντομίνγκο Καβάγιο θεωρούνταν ταιριαστές με τις συνθήκες της κυρίαρχης τότε παγκοσμιοποίησης, και πολλοί προφήτευαν ότι η «δολαριοποίηση» θα έφτιαχνε σχολή στη Λατινική Αμερική.

Οντως, μέχρις ενός ορισμένου σημείου, τα πράγματα έδειχναν να πηγαίνουν κατ΄ ευχήν, καθώς η Αργεντινή μείωνε τα ελλείμματά της και τα χρέη της, παρ΄ ότι σημαντικά, δεν ξεπερνούσαν το 50% του ΑΕΠ. Το 2001, όταν εκδηλώθηκε η κρίση, η χώρα δημιουργούσε πλεονάσματα στον προϋπολογισμό της και η κυβέρνηση Ντε λα Ρούα έδειχνε ότι μπορεί να ελέγξει τα οικονομικά προβλήματα που κληρονόμησε από τον Μένεμ. Ωστόσο προδόθηκε, χωρίς να το καταλάβει, από έναν ισχυρό κύκλο κερδοσκόπων επιχειρηματιών και κεφαλαιούχων, οι οποίοι σταδιακά άρχισαν να εκμεταλλεύονται τη «δολαριοποίηση» και να μεταφέρουν καταθέσεις σε ασφαλέστερους προορισμούς. Σταδιακά στις ΗΠΑ και αλλού, διαμορφώθηκε μια κρίσιμη μάζα αργεντίνικων κεφαλαίων, τα οποία είχαν κάθε λόγο να επενδύουν πια στην πτώχευση της χώρας. Τυχόν πτώχευση και υποτίμηση του «πέσο» θα τους παρείχε τεράστιες δυνατότητες εξαγοράς των πάντων. Ετσι κι έγινε.

Το κύμα εξόδου κεφαλαίων από την Αργεντινή γενικεύθηκε, φέρνοντας σε απόλυτο αδιέξοδο το τραπεζικό σύστημα της χώρας. Η πτώχευση της Αργεντινής το 2001 δεν επήλθε από τα ελλείμματα και τα χρέη, αλλά από τη μετανάστευση των κεφαλαίων και των καταθέσεων.

Εχει την αξία της η αναδρομή στην αργεντίνικη κρίση. Η υγεία και η ευρωστία του εγχώριου πιστωτικού συστήματος έχει εξαιρετική σημασία στις παρούσες συνθήκες της κρίσης. Και οφείλουν άπαντες να την προστατεύσουν, με πρώτη απ΄ όλους την κυβέρνηση. Οσο για τις όποιες διαφορές με τους τραπεζίτες, αυτές μπορούν να λυθούν μετά, αφού ξεπερασθεί η κρίση.