Ενα ελληνικό όπλο στην Πόλη

Της ΝΤΙΝΑΣ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ

Ενα ισχυρό όπλο για τη διεκδίκηση των περιουσιακών τους στοιχείων έχουν στα χέρια τους εδώ και λίγον καιρό οι Ελληνες της Κωνσταντινούπολης. Πρόκειται για τον τηλεφωνικό κατάλογο της Πόλης, του έτους 1955. Την τελευταία δηλαδή χρονιά που η ελληνική μειονότητα ήταν κραταιά και ανθούσε. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, ακολούθησαν οι διώξεις του ελληνισμού, οπότε εγκαταλείφθηκαν χιλιάδες ιδιοκτησίες, οι οποίες στη συνέχεια δημεύθηκαν από το τουρκικό κράτος.

*Στον τηλεφωνικό κατάλογο του ενός εκατομμυρίου συνδρομητών, καταγράφονται περισσότερα από 100 χιλιάδες ονόματα και διευθύνσεις ελλήνων ομογενών.

Τον κρατάει στα χέρια του ο Δημ. Γκελντής, δικηγόρος από την Κατερίνη.

Χαρακτηριστικό της σπουδαιότητάς του είναι τα σχετικά δημοσιεύματα του τουρκικού τύπου: «Η ελπίδα των Ρωμιών στον κατάλογο του 1955», γράφει η «Ραντικάλ», ενώ σχετικό ρεπορτάζ της «Χουριέτ» αναφέρει: «Ο δικηγόρος που ψαρεύει περιουσίες Ρωμιών με βάση τηλεφωνικό κατάλογο του 1955 θα επιδείξει στοιχεία»...

*Ο Δ. Γκελντής μάς εξηγεί ότι «ο κατάλογος αυτός αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο, μια καλή αρχή. Τα στοιχεία του μελετούνται ενδελεχώς και μπορούν να μας οδηγήσουν σε πολύ συγκεκριμένες κατευθύνσεις, οι οποίες θα βοηθήσουν στον εντοπισμό των ελληνικών ακινήτων που δήμευσε η Τουρκία.

»Και θα αναφέρω για παράδειγμα τα κατά τόπους κτηματολόγια και υποθηκοφυλακεία. Βεβαίως, οι τουρκικές αρχές απαγορεύουν ακόμη και σε Τούρκους να κάνουν έρευνες στις συγκεκριμένες υπηρεσίες. Αρκετά επίσης από τα ονόματα των δρόμων που αναγράφονται στον κατάλογο έχουν αλλάξει, αλλά πιστεύω ότι θα ξεπεράσουμε εύκολα αυτά τα προβλήματα».

Σε ευνοϊκή συγκυρία

Ποιος είναι όμως ο αριθμός των ελληνικών ιδιοκτησιών; Ο δικηγόρος τον προσδιορίζει σε 12 χιλιάδες ακίνητα, η αξία των οποίων ανέρχεται στα 14 δισ. ευρώ: «Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από καταγραφή που είχε πραγματοποιηθεί μέσω των ενοριών.

»Υπολογίζεται, ωστόσο, ότι είναι πολύ περισσότερα. Χωρίζονται στα εγκαταλειμμένα, τα οποία δεν είναι περισσότερα από 1.000, σ' αυτά που έχει αξιοποιήσει το τουρκικό κράτος και, τέλος, στα ακίνητα που πούλησε σε τρίτους».

*Ο τηλεφωνικός κατάλογος του '55 έρχεται στο φως, σε μια πραγματικά ευνοϊκή χρονική συγκυρία. Μόλις τον περασμένο Σεπτέμβριο, εκδόθηκε απόφαση-σταθμός του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρώπινων Δικαιωμάτων για τη διεκδίκηση των περιουσιών των Ελλήνων στην Τουρκία. Η απόφαση αφορά την προσφυγή κατά της Τουρκίας των ελλήνων υπηκόων Ιωάννη και Ευάγγελου Φωκά, δικηγόρος των οποίων είναι επίσης ο Δ. Γκελντής.

*Τα δύο αδέλφια διεκδίκησαν τα κληρονομικά δικαιώματα της αδελφής τους Πολυξένης Φωκά-Πιστικά, η οποία απεβίωσε στην Κωνσταντινούπολη το 2000, έχοντας μια τεράστια περιουσία. Το τουρκικό δικαστήριο είχε αποφανθεί ότι η Πολυξένη δεν μπορούσε να κληρονομήσει τους θετούς γονείς της γιατί ήταν Ελληνίδα. Μετά τον θάνατό της, οι αιτήσεις των αδελφών της να αναγνωριστούν ως κληρονόμοι απορρίφθηκαν από το Ειρηνοδικείο της Κωνσταντινούπολης και το Ακυρωτικό Δικαστήριο της Αγκυρας. Η προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατατέθηκε τον Μάρτιο του 2002.

«Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι η Τουρκία παραβιάζει το πρώτο άρθρο του Πρωτοκόλλου 1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρώπινων Δικαιωμάτων για την προστασία του δικαιώματος της περιουσίας.

»Λόγω της έκβασης της συγκεκριμένης υπόθεσης, το ενδιαφέρον το τελευταίο διάστημα είναι πολύ ζωηρό. Ελληνες της Κωνσταντινούπολης από όλον τον κόσμο θέλουν να ξεκινήσουν τις διαδικασίες διεκδίκησης των περιουσιών τους».