Ενα βαθύ μακροβούτι

Του Aλεξη Παπαχελα

Η Ελλάδα έχει ένα πρακτικό πρόβλημα να λύσει από τώρα ώς τις αρχές Απριλίου. Πρέπει με κάποιο τρόπο να μειώσει αισθητά το περιώνυμο spread για δύο λόγους: ο πρώτος είναι πως οι ελληνικές τράπεζες δεν αντέχουν άλλο είτε να δανείζονται πολύ ακριβά είτε να βρίσκουν και κλειστές πόρτες στο εξωτερικό. Ο δεύτερος είναι ότι το ελληνικό κράτος θα πρέπει να δανεισθεί 24 δισεκατομμύρια ευρώ και δεν αντέχει να το κάνει με τα σημερινά δεδομένα.

Το ερώτημα είναι πώς θα πέσουν τα spreads και ποιος θα το «αποφασίσει». Η μια εκδοχή είναι να αφεθεί η Ελλάδα στη μοίρα της και να αποφασίσουν οι «αγορές» πότε θα ικανοποιηθούν από τα μέτρα της ελληνικής κυβέρνησης για να σταματήσει η πίεση. Σε αυτή την περίπτωση κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την έκβαση αυτής της παρτίδας πόκερ.

Η δεύτερη εκδοχή είναι κάποιος, δηλαδή η Ε.Ε. ή το ΔΝΤ, να δηλώσουν πως «ορίστε εδώ είναι τα 24 δισ., τα οποία σας δανείζουμε με προνομιακούς όρους, αλλά θα τα πάρετε σε δόσεις και με πολύ αυστηρές προϋποθέσεις». Η Ε.Ε. δεν το έχει ξανακάνει, δεν έχει ιδέα πώς οργανώνεται πρακτικά μια τέτοια λύση, αλλά θεωρεί ζήτημα τιμής να μην αφήσει ένα μέλος της Ευρωζώνης να πάει στο ΔΝΤ. Οταν ο πρωθυπουργός τηλεφώνησε στον επικεφαλής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος Καν προ καιρού, υπήρξε ανησυχία στο Παρίσι και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Η Ε.Ε. τα είχε ήδη κάνει «θάλασσα» στη Λεττονία, με αποτέλεσμα να κληθεί το ΔΝΤ και κανείς δεν θέλει να επαναληφθεί το ίδιο τώρα.

Ο κ. Παπανδρέου, όμως, θα θέσει ένα εύλογο ερώτημα στους συνομιλητές του σήμερα στο Παρίσι και αύριο στις Βρυξέλλες: «Μου ράψατε ένα πολύ στενό κοστούμι δημοσιονομικής πειθαρχίας, το οποίο ίσως να είναι και λίγο πιο στενό από αυτό που θα μου έραβε το ΔΝΤ. Βλέπω το “μαστίγιο”, δεν βλέπω όμως το “καρότο”. Αφού σας αποδείξω ότι μπορώ να εφαρμόσω αυτά που υποσχέθηκα, θα πρέπει και εσείς να δείξετε στις αγορές ότι θα φέρετε τα χρήματα στο τραπέζι». Αν μάλιστα ήθελε να κλιμακώσει τη διαπραγμάτευση θα μπορούσε ενδεχομένως ακόμη και να απειλήσει με προσφυγή στο ΔΝΤ. Ο κ. Στρος Καν επιθυμεί διακαώς, όσο δεν γίνεται, να δοκιμασθεί στην περίπτωση της Ελλάδος το νέο «πιο πολιτικά και κοινωνικά ευαίσθητο μοντέλο διάσωσης».

Ο κίνδυνος είναι να συμβεί κάποιο ατύχημα από σήμερα έως ότου ξεκαθαρίσει η κατάσταση, να «χαθεί» δηλαδή άδικα μια τράπεζα, πληρώνοντας ουσιαστικά το τίμημα της αναξιοπιστίας της χώρας. Ενας άλλος κίνδυνος είναι να μπλέξουν οι Ευρωπαίοι σε μια ατέρμονα συζήτηση, που απλώς θα αυξάνει τους κινδύνους για την Ελλάδα.

Είναι, πάντως, εξωφρενικό πού έχουμε φτάσει, και όχι επειδή δήθεν γίναμε το πρόσχημα για μια κερδοσκοπική επίθεση στο ευρώ. Είμαστε πια επισήμως το παράδειγμα προς αποφυγή ως προς τη διαχείριση των οικονομικών μας, τη διαφθορά και τη μανία μας να ξεγελάμε τους εταίρους μας. Και ό,τι και να γίνει, είτε έλθει τελικά το ΔΝΤ ή η Ε.Ε. είτε αφεθούμε στη μοίρα μας, η λύση είναι μονόδρομος. Δεν υπάρχει κανένα μαγικό χέρι που θα μας βοηθήσει λόγω λατρείας στο αρχαίο ελληνικό πνεύμα και την ιδιαιτερότητα της φυλής μας. Υπάρχει μόνο μια μακρά περίοδος αυστηρότατης επιτήρησης, σκληρής δημοσιονομικής πειθαρχίας και αντιμετώπισης βαθιών και ιστορικών παθογενειών. Θα είναι ένα βαθύ μακροβούτι για όλους μας, που ελπίζουμε να μας βγάλει απέναντι. Γι’ αυτό ας πάρουμε όλοι ως χώρα μια βαθιά ανάσα... Θα τη χρειαστούμε!