Η διελκυστίνδα της καταστροφής

Του Σταυρου Λυγερου

Στο σημείο που έχουν φθάσει τα πράγματα, η καθυστέρηση ισοδυναμεί με αιμορραγία. Εάν δεν πέσουν γρήγορα τα τοκογλυφικά επιτόκια, η δημοσιονομική κρίση θα μεταλλαχθεί και σε τραπεζική κρίση, με καταστροφικές επιπτώσεις. Η κυβέρνηση οφείλει να δώσει άμεσα τέλος στην ασάφεια, που τροφοδοτεί τις πιέσεις των αγορών. Η Ελλάδα επιθυμεί την «ενδοοικογενειακή» προστασία. Δεν αρκεί, όμως, η βούληση της μιας πλευράς. Προφανώς, θα ήταν λάθος η Ευρωζώνη να στηρίξει άνευ όρων τη δοκιμαζόμενη χώρα-μέλος. Οφείλει, όμως, να στηρίξει την Ελλάδα με όρους που θα εγγυώνται το συμμάζεμα των δημοσίων οικονομικών και την ανάταξη της οικονομίας. Αυτό, άλλωστε, είναι προς το συμφέρον και των εταίρων στο ευρώ.

Εάν είχε επικρατήσει στοιχειώδης σοβαρότητα, Αθήνα και Κομισιόν έπρεπε εξ αρχής να έχουν διαπραγματευθεί ένα κοινά αποδεκτό πρόγραμμα σταθεροποίησης, η εφαρμογή του οποίου θα ήταν αυστηρά επιτηρούμενη. Η κυβέρνηση έχει υποβάλει ένα Πρόγραμμα Σταθερότητας που εγκρίθηκε από την Κομισιόν. Η έγκριση όμως, αντί για προστασία από τις αγορές, επέφερε πιέσεις για πρόσθετα μέτρα.

Κάθε τόσο Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συντηρούν με επικριτικές δηλώσεις το κλίμα ασάφειας και τις επιθέσεις των αγορών. Με συμπεριφορά αγέλης «καρπαζώνουν» την Ελλάδα και για να καλύψουν την αδυναμία της Ευρωζώνης να δράσει, λόγω των εσωτερικών αντιθέσεών της. Το παιχνίδι αυτό, όμως, πρέπει επιτέλους να τελειώσει. Ο πρωθυπουργός οφείλει να ξεκαθαρίσει το τοπίο, διαπραγματευόμενος πολιτικά σε επίπεδο κορυφής.

Μόνο εάν είναι έτοιμος ένας ευρωπαϊκός μηχανισμός διάσωσης έχει νόημα να διαπραγματευθεί με τις Βρυξέλλες για νέα μέτρα. Αυτήν την διαπραγμάτευση, μάλιστα, η ελληνική πλευρά πρέπει να την κάνει, έχοντας σταθμίσει συνολικά τις επιπτώσεις των εναλλακτικών λύσεων. Το παιχνίδι, άλλωστε, δεν είναι μόνο οικονομικό. Εχει και γεωπολιτική διάσταση. Το ζητούμενο, πάντως, δεν είναι τα ηπιότερα δυνατά μέτρα για να προκύψει το λιγότερο δυνατό πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση. Το ζητούμενο είναι με τα έτσι κι αλλιώς επώδυνα μέτρα να υπηρετούνται τρεις στόχοι: Πρώτον, το συμμάζεμα των δημοσίων οικονομικών να μην πνίξει την πραγματική οικονομία. Δεύτερον, τα βάρη να κατανεμηθούν με όρους στοιχειώδους κοινωνικής δικαιοσύνης. Τρίτον, η κρίση να χρησιμοποιηθεί ως ευκαιρία για αλλαγή και όχι για υποστήλωση του καταρρέοντος ανορθολογικού, κλεπτοκρατικού και σπάταλου μοντέλου.

Δυστυχώς, οι επιδόσεις της κυβέρνησης στα δύο τελευταία είναι από ανεπαρκείς έως αμελητέες. Μπορεί οι Βρυξέλλες να πιέζουν κυρίως για μέτρα άμεσης απόδοσης, αλλά το πραγματικό μεγάλο στοίχημα είναι παραλλήλως να πραγματοποιηθούν οι αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές, που θα δρομολογήσουν ένα υγιές και παραγωγικό μοντέλο ανάπτυξης.