«Εμείς οι Έλληνες Πρέπει να Είμαστε
Αγαπημένοι και Περήφανοι»
Τ
ης Μαρίας Σταματιάδου
Έφτασα στην Χρυσούπολη της Καβάλας στις 11.30 το πρωί, όπως είχαμε συμφωνήσει. Ο κύριος Σταύρος Λάλας με περίμενε στο καθορισμένο σημείο. Ψιλόβρεχε. Με υποδέχτηκε απλά και εγκάρδια. Κατευθυνθήκαμε προς το φροντιστήριο αγγλικών της γυναίκας του, Μαρίας Λάλα, η οποία μας περίμενε. Από εκεί, κατευθυνθήκαμε και οι τρεις σ’ ένα κοντινό, ήσυχο καφέ-μπαρ, για να συζητήσουμε. Στον δρόμο όλοι τού εξέφραζαν κάτι από αγάπη, θαυμασμό, περηφάνια που τον έχουν στον τόπο τους.
Η παρουσία της Μαρίας Λάλα, διακριτική αλλά και ισχυρή, πλούτιζε ιδιαίτερα την συζήτηση. Όχι, δεν πρόκειται για μια απλή συνέντευξη ή συζήτηση. Πρόκειται για επικοινωνία, για κατάθεση ψυχής, για αμεσότητα. Με εντυπωσίασε ιδιαίτερα η ιδιότυπη εσωτερική δύναμη αυτών των ανθρώπων, που φαίνεται να παραμένει ανεξάντλητη…
• Κύριε Λάλα, μόλις φθάσατε στην Ελλάδα, με τα πρώτα λόγια σας, εκφράσατε το παράπονο (μαζί και την διαπίστωση) ότι εμείς οι Έλληνες δεν είμαστε ενωμένοι.
Σταύρος Λάλας: Ναι, οφείλουμε να είμαστε αγαπημένοι. Να αφήσουμε τα κόμματα πίσω και να βάλουμε το κράτος μπροστά.
• Και πώς το διαπιστώσατε αυτό τόσο σύντομα; Στην Ελλάδα ήρθατε μόλις πριν από λίγες μέρες…
Σ.Λ. Κυρίως από τον φανατισμό στα κόμματα. Αυτό φαίνεται από τις ειδήσεις, από τα πρωινά προγράμματα… Δεν μιλάω για τους πολιτικούς. Βλέπουμε ο ένας να βάζει φωνές στον άλλον, να «διώχνει» τον άλλον για να πάρει τη σειρά του… Θέλω να τονίσω το εξής: Ο εγωισμός πρέπει να πάει πίσω. Άμα δεν ξέρεις κάτι, δεν το λες, πρέπει να κάνεις πίσω. Άμα νομίζεις πως το ξέρεις, να το λες. Πρέπει να είμαστε πιο ταπεινοί, πιο αγαπημένοι μεταξύ μας, όπως παλιά, ο ένας να βοηθάει τον άλλον. Αυτό πιστεύω.
• Πάλι μόλις ήρθατε, είπατε ότι δεν μετανιώσατε καθόλου για ό,τι κάνατε
Σ.Λ. Ναι, δεν μετάνιωσα καθόλου…
• Τώρα που γνωρίζετε την ταλαιπωρία, που την έχετε βιώσει κι εσείς και η οικογένειά σας, μετά από την γνώση λοιπόν αυτή θα ξανακάνατε την ίδια κίνηση; Θα κάνατε τις ίδιες επιλογές;
Σ.Λ. (με έμφαση) Ναι, βεβαίως!
• Τι είναι αυτό που σας κρατάει με τέτοιον δυναμισμό; Αυτό το ακούμε πολύ σπάνια πλέον από Έλληνες. Σε σημείο μάλιστα που να μας ακούγεται εξωγήινο.
Σ.Λ. Κοίτα Μαρία, αν δεν στηρίξουμε τον εαυτό μας, αν δεν στηρίξει ο ένας τον άλλον, αν μεταξύ μας δεν βοηθιόμαστε, τότε καταστραφήκαμε. Αυτό που είδα ότι έπρεπε να το κάνω, θα το έκανα ξανά. Γιατί; Γιατί η θρησκεία είναι οδηγός, όταν προτρέπει για αγάπη μεταξύ μας. Δίχως την γλώσσα μας, την θρησκεία μας, τον πολιτισμό μας, τον στρατό μας, την αστυνομία και την αγάπη μεταξύ μας, χαθήκαμε! Το λέω και το τονίζω αυτό.
• Ας πάμε λίγο στα παλιά, στην «κακή» εποχή: Ο Εισαγγελέας που σας είχε δικάσει μιλούσε συνέχεια για χρήματα. Ισχυριζόταν ότι όλο εκείνο το κάνατε για τα χρήματα, και όχι για την πατρίδα. Τι θα είχατε να πείτε σ’ αυτόν τον άνθρωπο τώρα;
Σ.Λ. Θέλω να πω ότι αυτό είναι εντελώς λάθος. Όποιος θέλει να μάθει αν έχω χρήματα, ας έρθει στο σπίτι μου, να δει πού μένουμε, πώς ζούμε… Εγώ ήρθα από την Αμερική με δυο βαλίτσες στο χέρι. Με τα ρούχα μου, τίποτε άλλο. Κι αυτά τα μάζεψα στην Αμερική, σε 28 μήνες.
• Εννοώ όλα αυτά που κάνατε πριν σας συλλάβουν… Τα κάνατε για χρήματα;
Σ.Λ. Δεν είχα λόγο για να κάνω κάτι τέτοιο. Είχα καλή δουλειά, ήμουν σε καλή υπηρεσία, πληρωνόμουν καλά, είχα ζωή χαρισάμενη. Δεν είχα ανάγκη από χρήματα, ώστε να επηρεαστώ από αυτό… Έχω να πω στον Εισαγγελέα ότι κάνει εξ ολοκλήρου λάθος. Κοροϊδεύει τον εαυτό του.
Παρεμβαίνει ήρεμα, αλλά και με πίκρα, η σύζυγός του Μαρία: Ναι, κοροϊδεύει τον εαυτό του, ή κρίνει εξ ιδίων τα αλλότρια. Ίσως αυτός αν το έκανε, να το έκανε για τα λεφτά. Ο Σταύρος έκανε μια τέτοια θυσία από ενδιαφέρον και αγάπη για την πατρίδα του. Ίσως ο Εισαγγελέας να ενδιαφέρεται πιο πολύ για την θέση του. Ο Σταύρος ενδιαφέρεται περισσότερο για την πατρίδα παρά για την θέση του. Υπάρχουν και τέτοιοι άνθρωποι, που αυτοί, σαν τον Εισαγγελέα, ούτε μπορούν διανοηθούν ότι υπάρχουν.
• Και σήμερα στην Ελλάδα, οι πιο πολλοί δεν μπορούμε να διανοηθούμε κάτι τέτοιο. Θα ήθελα να το σχολιάσουμε αυτό για λίγο… Συνείδηση ελληνική, πατριωτική, ούτε το σχολείο δίνει, ούτε η οικογένεια… Εσείς, με αυτά που λέτε τώρα είστε φαινόμενο, ενώ θα έπρεπε η στάση σας να ήταν φυσιολογική για κάθε Έλληνα, να ήταν αυτονόητη. Εσείς όμως τώρα είστε φαινόμενο.
Ο Σταύρος Λάλας δεν θέλει να σχολιάσει την παρατήρησή μου. Παρεμβαίνει η σύζυγός του: Είναι «φαινόμενο» γιατί μεγάλωσε με πολύ καλούς Έλληνες γονείς, οι οποίοι του δίδαξαν να αγαπάει την πατρίδα του και να κρατάει την ταυτότητά του. Εμάς δεν μας έμαθαν από το σπίτι μας ότι πρέπει να κρατάμε την ταυτότητά μας ως Έλληνες. Αυτός είναι ο κίνδυνος που διατρέχει η Ελλάδα αυτήν την στιγμή. Ας αναρωτηθούμε: Είμαστε Έλληνες; Και από πού φαίνεται αυτό; Πρώτα-πρώτα, αυτά που βλέπουμε στις τηλεοράσεις δεν έχουν καμία σχέση με το ελληνικό ήθος και τις ελληνικές Αρχές. Το ήθος και το ύφος που έλεγαν οι αρχαίοι δεν υπάρχει. Αυτό πρέπει να ψάξουμε να βρούμε. Ανεξάρτητα από το τι διδάσκονται τα παιδιά στα σχολεία, σκεφτείτε πόσα χρήματα δίνουμε σε φροντιστήρια και πάλι δεν μορφώνονται! Τι ποιότητα παιδείας έχουμε; Δηλαδή θα γίνω υπερβολική αν πω ότι με ανησυχεί; Επίσης, έχουμε εξωτερική πολιτική; Έχουμε μια γραμμή ως έθνος; Κρατάμε αυτά που κληρονομήσαμε από τους δικούς μας ανθρώπους; Είναι ντροπή να λέμε ότι ο Σταύρος είναι φαινόμενο. Θα έπρεπε να υπάρχουν κι άλλοι.
• Μα αυτό έπρεπε να είναι το φυσιολογικό
Παρεμβαίνει κάποιος που τυχαία περνούσε μπροστά από το τραπέζι και στιγμιαία άκουσε την συζήτησή μας: Δέκα εκατομμύρια Σταύροι θα έπρεπε να υπάρχουν στην Ελλάδα.
Σ.Λ. Μα αυτά είναι αυτονόητα και φανερά πράγματα. Σε όλα τα κράτη, και στην Αμερική ακόμη, που τα πράγματα είναι ελεύθερα, κρατάνε σημαίες, έχουνε υπερηφάνεια. Κι εμείς που δώσαμε το φως στην Ευρώπη, σε όλο τον δυτικό κόσμο, εμείς που σταματήσαμε τον Ξέρξη και τον στρατό του (θα έπαιρναν όλη την Ευρώπη), εμείς λοιπόν πρέπει να είμαστε πολύ περισσότερο περήφανοι. Εμείς που πολεμήσαμε τους Γερμανούς, τους Ιταλούς, χωρίς όπλα… Ένας στρατιώτης δικός μας αναλογούσε σε δέκα δικούς τους. Κι όμως, στην Κρήτη ο απολογισμός ήταν 89% τραυματίες στον πιο καλό στρατό. Πρέπει να είμαστε περήφανοι.
Μαρία Λάλα: Και κάποιοι μας κλέβουν την περηφάνια…
Σ.Λ. Άκουσα και για κάποια βιβλία που γράφτηκαν και δεν είχαν μέσα την καταστροφή της Σμύρνης… Αυτά είναι ψέμματα. Πρέπει να γράψουμε αυτό που έγινε, όπως έγινε. Η αλήθεια οφείλει να λέγεται.
• Και ποιος θα μας τα δείξει πλέον αυτά; Από τα σχολεία απελπιστήκαμε, από άλλους χώρους απελπιστήκαμε… Τι μπορούμε να περιμένουμε;
Μαρία Λάλα: Αυτοί που έχουν την δύναμη και την εξουσία για κάτι τέτοιο, αυτοί πρέπει να δράσουν.
Σ.Λ. (με ιδιαίτερη έμφαση) Είμαστε αυτοί που είμαστε! Αυτό να καταλάβουμε! Τελείωσε!
• Το οποίο είναι και πάρα πολύ ωραίο…
Μαρία Λάλα: Επίσης, να προσέχουμε, να μην τρώμε φιλτραρισμένα πράγματα! Να βλέπουμε από ποιες διαδικασίες περνάνε και για ποιον λόγο.
• Να ρωτήσω αν κατά την διάρκεια της δίκης σάς συμπαραστάθηκε το ελληνικό κράτος, ως κράτος;
Η Μαρία Λάλα γελάει πικρά.
Σ.Λ. Ναι, όσο μπορούσε… Ήταν βλέπεις και το θέμα της υπηκοότητος. Είχα αμερικανική υπηκοότητα…
• Για παράδειγμα, το ελληνικό κράτος πλήρωσε τον δικηγόρο σας κατά την δίκη;
Σ.Λ. Τον δικηγόρο όχι, σ’ αυτόν δεν έδωσε τίποτε. Εκτός όμως από αυτό, έκανε ό,τι μπορούσε. Εφόσον εγώ είχα αμερικάνικη υπηκοότητα, δεν μπορούσαν αυτοί να έρθουν σε ξένο κράτος, να παρέμβουν και να με υποστηρίξουν από αυτήν την πλευρά. Ό,τι μπορούσαν έκαναν. Το κακό είναι ότι δεν μπορούσαν…
Μαρία Λάλα: Ίσως έπρεπε να πουν ότι είναι ελληνόφιλος ο άνθρωπος, και μόνον γι’ αυτό να έκαναν κάτι…
• Στο κάτω-κάτω, αυτοί από το 1977 έπαιρναν στοιχεία από εσάς…
Μαρία Λάλα: Και στο κάτω-κάτω, είναι ελληνόφιλος, δεν είναι π.χ. ρωσόφιλος… Δεν πρόσκειται σε μία χώρα από την απέναντι πλευρά. Δεν δούλεψε για καμμία χώρα που βρίσκεται στο άλλο στρατόπεδο.
• Ρητορική ερώτηση: Πιστεύετε ότι ξέρουν την λέξη ντροπή οι πολιτικοί;
Μαρία Λάλα: Όχι, δεν την ξέρουν! Κάθονται σε μια καρέκλα και βολεύονται. Φοβηθήκανε… Από φόβο το κάνανε, αυτός ο τρομερός φόβος! Είναι δυνατόν να το έκαναν από άγνοια; Ξέρουν τι αντιπροσωπεύουν εκείνοι εκεί πάνω; Έχουν καταλάβει τι τους δώσαμε εμείς, ο Ελληνικός λαός;
• Το κακό είναι ότι κι εμείς δεν καταλάβαμε πολλά πράγματα και τους ψηφίζουμε συνεχώς…
Μαρία Λάλα: Θέλω να διευκρινίσω ότι δεν μιλάω για κάποιον προσωπικά, δεν αντιπαρατίθεμαι σε κανέναν, απλώς, η υπόθεση αυτή με έκανε να σκεφτώ, ως Ελληνίδα που είμαι, ότι δεν υπάρχει πια τίποτε ελληνικό, ότι μόνο σκουπίδια πλέον μας ταΐζουν. Δεν υπάρχει κανένας σεβασμός σε καμμία αξία. Δεν υπάρχει εξωτερική πολιτική, για τα παιδιά δεν υπάρχει κανένα όνειρο, όλοι θέλουν να μπουν στο δημόσιο, ή αν έχουν δουλειά να μην την χάσουν, να κάνουν κάτι για να βολευτούνε και να σταματήσουν να σκέφτονται. Η σκέψη πού είναι;
• Κύριε Λάλα, κάπου διάβασα ότι συνεργαστήκατε με τους Αμερικάνους, γι’ αυτό γλιτώσατε τα ισόβια. Αυτό πώς το σχολιάζετε;
Σ.Λ. Γλίτωσα τα ισόβια γιατί είχα πολύ καλό δικηγόρο και με βοήθησε. Ήταν άξιος δικηγόρος και απέδειξε πως αυτά τα χαρτιά τα απόρρητα δεν ζημιώσανε την Αμερική, δεν κινδύνευσε η ασφάλεια και η άμυνα της Αμερικής. Επίσης, απέδειξε ότι δεν κινδύνευσε κανένας Αμερικανός πολίτης. Επρόκειτο αποκλειστικά για τα ελληνικά συμφέροντα. Γι’ αυτό και δεν πήγα ισόβια.
• Σκεφτήκατε ποτέ να πολιτευτείτε;
Σ.Λ. (γέλια) Όχι βέβαια, ποτέ…
• Μετά από τόσα χρόνια αγώνα, και πριν από την σύλληψη και μετά από αυτήν, δεν έχετε κουραστεί; Δεν νιώθετε και απογοητευμένος; Συνεχίζετε να έχετε την ίδια ορμή όπως τότε;
Σ.Λ. Ακριβώς όπως πριν! Όταν είπα ότι δεν έχω μετανιώσει για τίποτα, το εννοούσα. Το μόνο που με πειράζει είναι ότι η γυναίκα μου δουλεύει πάρα πολλές ώρες και δεν μπορώ να την δω. Δουλεύει σαν σκλάβος.
• Έγινε σε εσάς προσωπικά από το ελληνικό κράτος κάποια πρόταση για εργασία;
Σ.Λ. Τοπικά έχει γίνει. Θα πάω στην Αθήνα και από κει και πέρα θα δούμε. Μέχρι τώρα φαίνονται όλα καλά, αλλά αν πάω στην Αθήνα θα δούμε.
• Να σας θέσω τώρα ένα «ανάποδο» ερώτημα: Αν το ίδιο που κάνατε εσείς για την πατρίδα, το έκανε ένας Αμερικανός, για την Αμερική, και είχε ανάλογες συνέπειες, πώς θα το βλέπατε;
Σ.Λ. Η Αμερική έχει δύναμη. Δεν είναι Ελλάδα. Ο Αμερικανός έχει τρομερή δύναμη και μπορεί να κάνει πολλά πράγματα, που δεν μπορεί να τα κάνει η Ελλάδα.
• Δηλαδή, τον Αμερικανό θα τον κάλυπτε το κράτος του ενώ εμάς δεν μας καλύπτει;
Σ.Λ. Ο Αμερικανός έχει λεφτά, στρατό και δύναμη. Μπορεί να καλυφθεί πιο καλά, σε σχέση με μία χώρα σαν την Ελλάδα.
• Οπότε, δεν θα υπήρχε περίπτωση Αμερικανού σαν την δική σας;
Σ.Λ. Ακριβώς. Η Αμερική έχει πιο πολλές δυνατότητες, και δύναμη πολιτική, οικονομική και στρατιωτική. Αυτό το ξέρει όλος ο κόσμος.
• Οπότε, και σε ατομικό επίπεδο δεν μπορούμε να καλύψουμε σχεδόν τίποτα… Πείτε μου σας παρακαλώ, πριν την σύλληψή σας πιστεύετε ότι κάποιοι «μιλούσαν» λίγο «περισσότερο» ή έγινε κάτι σκόπιμα;
Σ.Λ. Άκου Μαρία, έχω ακούσει πολλά σενάρια, δεν ξέρω. Ο καθένας λέει την γνώμη του. Μπορεί να έγιναν πράγματα πολλά, αλλά δεν μπορούμε να είμαστε 100% σίγουροι για τίποτε.
• Θέλετε να ερευνηθεί αυτό; Και στο κάτω-κάτω να μάθουμε τι έγινε…
Μαρία Λάλα: Θα γίνει αυτό Μαρία!
Σ.Λ. Θα γίνει κι αυτό κάποια στιγμή. Εγώ πάντως λέω ότι όποιος το έκανε θα το βρει από τον Θεό.
Μαρία Λάλα: Θα το βγάλει στην επιφάνεια ο ίδιος ο Θεός. Όπως για παράδειγμα σήμερα είσαι εσύ εδώ και δεν ξέρουμε τι μπορεί να βγει από αυτήν την συνάντηση, έτσι ο Θεός θα τα αποκαλύψει. Ακόμη κι εμείς να μην θέλαμε να μάθουμε την αλήθεια, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θέλουν να την βρουν.
• Μιλήστε μας κύριε Λάλα για τα τελευταία χρόνια στην Αμερική, τα οποία άκουσα ότι ήταν πολύ δύσκολα βιοποριστικά, και για τα χρόνια της οικογένειάς σας εδώ.
Σ.Λ. Η γυναίκα μου τράβηξε όλο το ζόρι, όλη την ταλαιπωρία εδώ. Έχουμε το μεγάλο μας παιδί με ειδικές ανάγκες, η μητέρα της δεν βλέπει καλά, το σπίτι μας είναι παλιό, το ένα δωμάτιο κρύο, το άλλο ζεστό… Η γυναίκα μου είναι ήρωας. Είμαι περήφανος γι’ αυτήν. Ηθική, καλή Χριστιανή και πιστεύει στην οικογένεια, στην πατρίδα, στην θρησκεία… Αυτή τράβηξε την μπόρα, όχι εγώ. Με δύο παιδιά, τράβηξε πολλά τόσα χρόνια, αλλά στάθηκε καλός στρατηγός, καλός καπετάνιος. Είμαι πολύ περήφανος για την γυναίκα μου.
• Κι εκείνη για σας πρέπει να είναι πολύ περήφανη.
Μαρία Λάλα: Φυσικά!
Σ.Λ. Εγώ δεν έκανα τίποτα, η γυναίκα μου είναι ηρωίδα… Και κάθε Ελληνίδα που μεγαλώνει οικογένεια.
• Η ζωή σας εκεί πώς ήτανε το τελευταίο διάστημα;
Σ.Λ. Ήταν δύσκολη, είχε πολλούς περιορισμούς, εισόδημα καλό δεν είχαμε. Ασφάλεια δεν είχα, δεν μπορούσα να πάω σε γιατρό, σε οδοντίατρο… Ο αδερφός μου όμως με βοήθησε πάρα πολύ, στάθηκε πολύ κοντά μου.
• Η ομογένεια εκεί;
Σ.Λ. Ε, όχι ιδιαίτερα… Όσο μπορούσε. Οι ισχυροί όχι, μόνον οι καθημερινοί άνθρωποι. Υπάρχουν πολλοί απλοί άνθρωποι, που είναι Έλληνες και στο όνομα και στην καρδιά.
Μαρία Λάλα: Ξέρετε, δεν είναι το οικονομικό ζήτημα, αυτό είναι το λιγότερο. Όταν έφυγε ο Σταύρος εγώ ήμουν έγκυος σε ένα παιδί που έχασα, είχα την μητέρα μου κατάκοιτη, τον Γιαννάκη με ειδικές ανάγκες… και ένα σπίτι που είχα δικό μου το οποίο θα πουλούσα για να πήγαινα στην Αμερική. Ο Θεός με φύλαξε και δεν πήγα. Σκέφτηκα και ήρθα εδώ, στην Μακεδονία, από όπου κατάγομαι. Έπρεπε κάποιος να μας πει τι να κάνουμε: Να πάμε στην Αμερική, να μην πάμε στην Αμερική, να επικοινωνήσουμε με τον Σταύρο ή όχι; Με ποιον τρόπο; Δεν υπήρχε κανείς να μας πει τίποτα. Ξέρεις, είναι η αδιαφορία που μας πληγώνει πιο πολύ από οτιδήποτε άλλο!
Τελικά άρχισα να δουλεύω, να διδάσκω αγγλικά, αλλά έξω από εδώ, στον νομό Ροδόπης. Εδώ δεν μου έδινε κανένας δουλειά, με αντιμετώπιζαν με καχυποψία, φοβόταν οι άνθρωποι με τόσα που είχαν ακούσει. Ο κόσμος φοβόταν μην μπλέξει με τις μυστικές υπηρεσίες… Να πούμε βέβαια ότι η υπόθεση του Σταύρου δεν είχε βγει στα κρατικά κανάλια ποτέ… Μόνο στον ΑΝΤ1, το MEGA, στα μεγάλα ιδιωτικά. Ο κόσμος δεν ήξερε τι είχε γίνει. Και η κυβέρνηση αισθάνθηκε αμηχανία τότε, δεν ήξερε πώς να αντιδράσει. Δεν είχαν πει ότι ο Σταύρος έκανε κάτι κακό, είπαν απλώς ότι δεν τον γνωρίζουνε.
Πιστεύω ότι δεν μπορούσα να κάνω τίποτα για τον Σταύρο, απολύτως τίποτα. Ευτυχώς, είχε τον αδερφό του εκεί, είχε κι έναν καλό δικηγόρο, του οφείλουμε πολλά γιατί έκανε καλή δουλειά, και γι’ αυτό είναι σήμερα μαζί μας και ο Σταύρος. Ο Σταύρος θα μπορούσε να μην είναι μαζί μας τώρα και να είχε πάει ισόβια. Να πούμε επίσης ότι αν δεν ψάχνανε κάποιοι, όπως ο Παπαχελάς, κάποιοι καλοί δημοσιογράφοι, δεν θα έβγαινε τίποτε στο φως.
Σ.Λ. Ο Παπαχελάς έπαιξε πολύ σπουδαίο ρόλο. Ήταν αρχικά μαζί του και ένας άλλος δημοσιογράφος, ο Μπαξεβάνης.
Μαρία Λάλα: Χωρίς αυτόν δεν θα μάθαινε ποτέ κανένας ότι υπάρχει ένας Έλληνας που έκανε τόσα πολλά γι΄ αυτόν τον τόπο, που το έλεγε η καρδιά του… Από την πρώτη μέρα που πιάσανε τον Σταύρο, ο Παπαχελάς έλεγε ότι αυτός ο άνθρωπος είναι μόνος του… Και αναρωτιέμαι: Πώς αυτοί οι πολιτικοί κοιμούνταν το βράδυ;
Σ.Λ. Εδώ στην Ελλάδα, κανένας δεν παίρνει ευθύνες, κανένας δεν «πληρώνει». Στην Ελλάδα, τα πράγματα πρέπει να γίνουν λίγο πιο σοβαρά, πιο αυστηρά, για να κάνουμε αυτό που είναι σωστό. Καθένας κάνει ό,τι θέλει. Αυτό είναι καταστροφή. Η Ελλάδα έχει πολιτισμό, έχει δημοκρατία. Και φθάσαμε να βγαίνει ο άλλος και να καίει αυτοκίνητα μέσα στον δρόμο… Εντάξει, κάνε μια διαμαρτυρία αν θέλεις, αλλά μην καις του άλλου την περιουσία, του άλλου τα πράγματα. Σε όποιο κράτος κι αν συμβεί αυτό, η αστυνομία τους μαζεύει και κάθονται μέσα στην φυλακή.
Μαρία Λάλα: Έχουν εγκαταλειφθεί θεσμοί και νόμοι. Μετά πώς μπορούμε να μιλάμε για Αρχές; Πώς μπορούμε να μιλάμε για έλεος; Σ’ αυτήν την κατάσταση, ούτε έλεος μπορεί να υπάρχει.
• Εμένα μου κάνει εντύπωση το ότι ενώ προδοθήκατε, εγκαταλειφθήκατε, υποφέρατε, υπάρχει μέσα σας μεγάλη δύναμη και ζωντάνια… Αυτό που «κρατάει» ακόμα μέσα σας τι είναι τελικά;
Σ.Λ. Αυτό που με κρατάει είναι οι Αρχές που έχω από τον πατέρα μου και την μητέρα μου, η θρησκεία, η πατρίδα…
• Πώς μπορείτε να μιλάτε για την πατρίδα με αγάπη, εφόσον από την πατρίδα δεν είδατε παρά μόνον αρνητικά πράγματα.
Σ.Λ. Δεν φταίει η πατρίδα, εμείς οι άνθρωποι φταίμε. Είναι εύκολο Μαρία να κατηγορείς, δύσκολο είναι να βοηθήσεις.
Μαρία Λάλα: Εμείς δεν μπαίνουμε στην λογική τού ποιος φταίει. Πιστεύουμε ότι ο Θεός τα βλέπει όλα και κρίνει. Αυτός που φταίει, να το καταλάβει και να βελτιωθεί. Εμείς πλέον βλέπουμε μπροστά…
• Πολύ αισιόδοξοι είστε, μ’ αρέσει αυτό… Βλέποντας τώρα τις εξελίξεις παγκοσμίως και στα Βαλκάνια, ποιο ρόλο βλέπετε να παίζει η Ελλάδα; Πώς τα κρίνετε όλα αυτά; Απαντήστε μου από τα στοιχεία που έχετε προσλάβει όσο είστε έξω.
Σ.Λ. (αποφεύγει να απαντήσει άμεσα) Πρέπει ο κόσμος να προσέχει, να σέβεται την γη που πατάει, να μην είναι σπάταλος, να προσέχει το περιβάλλον, π.χ. τα σκουπίδια, απλά πράγματα. Αν καταστραφεί το περιβάλλον θα καταστραφούμε κι εμείς.
• Η Ελλάδα τι ρόλο μπορεί να παίξει;
Σ.Λ. Η Ελλάδα μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο, γιατί είναι ένα σημαντικό κλειδί. Οικονομία έχουμε, δημοκρατία έχουμε, είμαστε στο ΝΑΤΟ, στην Ε.Ε., πρέπει να υποστηρίξουμε τα συμφέροντά μας.
• Τα υποστηρίζουμε;
Σ.Λ. Δεν ξέρω, τώρα ήρθα στην Ελλάδα… Πιστεύω όμως ότι μέσα στα κόμματα, όσο κι αν έχουνε διαφορές μεταξύ τους, υπάρχουν αρκετοί έξυπνοι άνθρωποι ώστε να συμφιλιωθούν και να πάρουν μιαν απόφαση, για το τι πρέπει να γίνει.
• Αυτό δεν το έχουμε δει τόσα χρόνια… Ούτε την εξυπνάδα, ούτε την συμφιλίωση… Ας «φύγουμε» όμως από τα κόμματα κι ας πάμε σε κάτι πιο προσωπικό και ανθρώπινο. Θέλω να μου περιγράψετε το κλίμα, την ατμόσφαιρα, από την ώρα που μάθατε ότι σε μερικές ώρες θα δείτε την οικογένειά σας. Επίσης, μιλήστε μου γι’ αυτό που ζείτε από τότε μέχρι τώρα.
Σ.Λ. Ήθελα να μπω στο αεροπλάνο και να έρθω όσο πιο γρήγορα μπορούσα. Μακάρι να μπορούσα να πετάξω εγώ ο ίδιος και να έρθω αμέσως εδώ! Μακάρι να ήμουν εδώ σε ένα δευτερόλεπτο. Κάθε 10 λεπτά μέσα στο αεροπλάνο κοίταζα την ώρα… Μόλις κατέβηκα, έκανα τον σταυρό μου.
• Και τώρα, αυτές τις λίγες που είστε εδώ;
Σ.Λ. Είναι πολύ όμορφα, ο κόσμος είναι καλός, πρόσχαρος, πατριωτικός, ζεστός, επουλώνει πληγές…
• Μπορείτε να αφήσετε πίσω όλα αυτά τα χρόνια; Γίνεται;
Σ.Λ. Το έχουμε κάνει ήδη. Τα αφήσαμε όλα πίσω… Η αγάπη είναι το μεγαλύτερο βάλσαμο. Έχω καλή γυναίκα κι έναν καλό φίλο στον Καναδά, Μιχάλης Κυπριανού λέγεται. Αυτός βοήθησε πολύ στην Κύπρο, πρόκειται για πολύ καλό παλικάρι. Οι Κύπριοι γενικά με βοηθήσανε πάρα πολύ. Αυτός ερχόταν κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα στην φυλακή, μου έκανε τα χαρτιά στο ελληνικό προξενείο στην Νέα Υόρκη, έκανε εκπομπή με τον κύριο Παπαχελά για το θέμα μου, μού έδινε λεφτά στην φυλακή, είναι καλός πατριώτης. Αυτός «έσπρωξε χαρτιά» και έτρεξε στα ελληνικά προξενεία για να με βοηθήσει.
• Αυτήν την δύναμη που βλέπω συνεχώς πάνω σας, από πού την αντλείτε; Αυτή με εντυπωσιάζει πραγματικά...
Σ.Λ. Δύναμη είναι οι Αρχές που πήραμε από τους γονείς μας, η θρησκεία μας…
• Σήμερα όλως η κατάσταση είναι διαφορετική. Για παράδειγμα, ακούσατε κάτι σχετικό με τα σχολικά βιβλία; Είχαμε μεγάλες φασαρίες εδώ με αυτά.
Σ.Λ. Ναι, άκουσα. Αυτά τα πράγματα δεν επιτρέπονται. Όποιοι το πρότειναν αυτό πρέπει να ντρέπονται. Αρνούνται την αλήθεια και πρέπει αυτό να σταματήσει. Δεν λέμε να έχουμε μίσος. Μίσος να μην έχουμε με κανέναν και για κανέναν. Με όλες οι χώρες πρέπει να έχουμε αδελφικές και καλές σχέσεις. Η αλήθεια όμως πρέπει να λέγεται. Και από κει και πέρα κοιτάμε το μέλλον. Δεν θέλουμε να έχουμε φασαρίες με κανέναν.
• Η ιστορία γιατί έχει τόση σημασία κατά την γνώμη σας; Σας το ρωτώ αυτό, γιατί σήμερα υπάρχει στην Ελλάδα ένα ρεύμα –όχι μεγάλο– που λέει ότι η ιστορία πρέπει να καταργηθεί γιατί εξάπτει τα μίση και τα κατώτερα ένστικτα.
Σ.Λ. Να καταργηθούν αυτοί που τα λένε! Άκου Μαρία, στην Αμερική είχε για πολλά χρόνια εμφύλιο, Βόρειοι και Νότιοι. Σκοτωθήκανε τόσοι… Η ιστορία είναι εικόνα του παρελθόντος. Πρέπει να την διαβάζουμε για να την γνωρίζουμε. Όχι να την διαιωνίζουμε. Ό,τι έγινε, έγινε. Δεν μπορούμε όμως να αρνούμαστε την αλήθεια. Δεν σημαίνει ότι όταν γνωρίζουμε την αλήθεια είμαστε φανατικοί…
Μαρία Λάλα: Το θέμα είναι γιατί την αλλάζουνε την ιστορία. Καλύτερα να μας πουν ότι η ιστορία καταργείται, παρά να την αλλάξουν. Αλλοιώνουνε έτσι τις θυσίες των προγόνων μας. Καλύτερα να μην πούνε τίποτε. Μπορούμε όμως να αρνηθούμε τα γεγονότα; Μπορούμε να πούμε ότι οι Γερμανοί δεν σκότωσαν Εβραίους; Αλλά να πούμε και ότι η Ελλάδα έπρεπε να διεκδικήσει από τους Γερμανούς τις πολεμικές αποζημιώσεις που δικαιούται.
Σ.Λ. Η Ελλάδα έπρεπε να πάρει την μεγαλύτερη αποζημίωση από όλους!
Μαρία Λάλα: Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να έχουμε έχθρα με τους Γερμανούς για πάντα. Αυτά πρέπει με την βοήθεια του Θεού πάντα να τα ξεπεράσουμε.
• Πέρα τώρα από όλα αυτά, εγώ αισθάνομαι ότι όλοι μας πρέπει να πούμε σε σας και στην οικογένειά σας μια μεγάλη συγγνώμη, που τόσα χρόνια καθόμασταν σπιτάκι μας, κανείς μας «δεν ήξερε» και «δεν έψαξε» να βρει… Η άγνοια δεν μας δικαιώνει. Πρέπει να πούμε μια μεγάλη συγγνώμη, και οργανωμένα, και ο καθένας ξεχωριστά, προσωπικά.
Σ.Λ. Δεν θέλω να μου πει κανένας συγγνώμη. Αυτό που θέλω είναι το πάθημα να γίνει μάθημα. Να κοιτάμε να είμαστε ενωμένοι και αγαπημένοι. Ο ένας να βοηθάει τον άλλον, όσο μπορούμε.
• Δεν θέλετε να βγει η αλήθεια στο φως;
Σ.Λ. Θα βγει η αλήθεια, θα βγει. Ο Θεός θα τα αποκαλύψει όλα. Κανένας δεν μπορεί να κρυφτεί πραγματικά.
• Πείτε μου σας παρακαλώ με πολύ λίγα λόγια, τι σημαίνει για σας Ελληνισμός;
Σημαίνει πρώτα-πρώτα την θρησκεία μας. Με λίγες λέξεις: Θρησκεία-Πατρίδα-Οικογένεια. Στην Αμερική ξέρετε τι γράφει πάνω στο δολλάριο; In God we Trust. Ο κόσμος εκεί πιστεύει, κρατάει την σημαία του, έχει τις Αρχές του…
(Ακούγοντάς τον αναρωτιέμαι πώς αφήσαμε εμείς εδώ στην Ελλάδα, να καταντήσουν «ταμπού» κάποιες λέξεις, που εκφράζουν αξίες και ιδανικά και τίποτε άλλο. Ο Σταύρος Λάλας τις χρησιμοποιεί με τέτοια φυσικότητα, που αυτόματα τις απεκδύει από κάθε μικρονοϊκό φανατισμό).
• Υπάρχει επίσης στην Ελλάδα ένα ρεύμα που υποστηρίζει ότι πρέπει να καταργηθούν οι παρελάσεις, γιατί κάνουν κακό στα παιδιά και εξάπτουν τον φανατισμό τους.
Σ.Λ. Αυτοί που τα λένε αυτά δεν ξέρουν τι λένε! Αυτοί να παραδώσουν την υπηκοότητα την ελληνική και να σηκωθούν να φύγουν από το κράτος. Αυτοί οι ίδιοι που τα λένε, αυτοί είναι φανατικοί.
• Για την κατάργηση των συμβόλων, που επίσης υποστηρίζουν;
Σ.Λ. Μαρία, πήγαινε σε όλον τον κόσμο και βρες μου ένα κράτος όπου λένε τέτοια πράγματα. Σε κάθε εθνική εορτή τα κράτη βγάζουν έξω τον στρατό τους, τους μαθητές τους, είναι περήφανο. Εμείς ειδικά πρέπει να είμαστε πολύ περισσότερο περήφανοι.
Κοιτάει με το καθαρό, σταθερό βλέμμα του. Μιλάει με ευθύτητα και ειλικρίνεια. Δεν σου αφήνει περιθώρια για μικροψυχίες και ολοκληρωτισμούς, ταπεινά συναισθήματα. Όταν έχεις την τύχη να βρεθείς με τέτοιους ανθρώπους συνειδητοποιείς ότι το αληθινό μεγαλείο κερδίζεται μόνον μέσα από τον αληθινό πόνο…
Τους ευχαρίστησα για τον χρόνο που μου διέθεσαν και έφυγα, κρατώντας την γεύση μιας δυσεύρετης αυθεντικότητας…
Η συνέντευξη είχε δοθεί στο περιοδικό το "Τρίτο Μάτι"
Διαβάστε την συνέχεια του άρθρου »
Αγαπημένοι και Περήφανοι»
Τ
ης Μαρίας ΣταματιάδουΈφτασα στην Χρυσούπολη της Καβάλας στις 11.30 το πρωί, όπως είχαμε συμφωνήσει. Ο κύριος Σταύρος Λάλας με περίμενε στο καθορισμένο σημείο. Ψιλόβρεχε. Με υποδέχτηκε απλά και εγκάρδια. Κατευθυνθήκαμε προς το φροντιστήριο αγγλικών της γυναίκας του, Μαρίας Λάλα, η οποία μας περίμενε. Από εκεί, κατευθυνθήκαμε και οι τρεις σ’ ένα κοντινό, ήσυχο καφέ-μπαρ, για να συζητήσουμε. Στον δρόμο όλοι τού εξέφραζαν κάτι από αγάπη, θαυμασμό, περηφάνια που τον έχουν στον τόπο τους.
Η παρουσία της Μαρίας Λάλα, διακριτική αλλά και ισχυρή, πλούτιζε ιδιαίτερα την συζήτηση. Όχι, δεν πρόκειται για μια απλή συνέντευξη ή συζήτηση. Πρόκειται για επικοινωνία, για κατάθεση ψυχής, για αμεσότητα. Με εντυπωσίασε ιδιαίτερα η ιδιότυπη εσωτερική δύναμη αυτών των ανθρώπων, που φαίνεται να παραμένει ανεξάντλητη…
• Κύριε Λάλα, μόλις φθάσατε στην Ελλάδα, με τα πρώτα λόγια σας, εκφράσατε το παράπονο (μαζί και την διαπίστωση) ότι εμείς οι Έλληνες δεν είμαστε ενωμένοι.
Σταύρος Λάλας: Ναι, οφείλουμε να είμαστε αγαπημένοι. Να αφήσουμε τα κόμματα πίσω και να βάλουμε το κράτος μπροστά.
• Και πώς το διαπιστώσατε αυτό τόσο σύντομα; Στην Ελλάδα ήρθατε μόλις πριν από λίγες μέρες…
Σ.Λ. Κυρίως από τον φανατισμό στα κόμματα. Αυτό φαίνεται από τις ειδήσεις, από τα πρωινά προγράμματα… Δεν μιλάω για τους πολιτικούς. Βλέπουμε ο ένας να βάζει φωνές στον άλλον, να «διώχνει» τον άλλον για να πάρει τη σειρά του… Θέλω να τονίσω το εξής: Ο εγωισμός πρέπει να πάει πίσω. Άμα δεν ξέρεις κάτι, δεν το λες, πρέπει να κάνεις πίσω. Άμα νομίζεις πως το ξέρεις, να το λες. Πρέπει να είμαστε πιο ταπεινοί, πιο αγαπημένοι μεταξύ μας, όπως παλιά, ο ένας να βοηθάει τον άλλον. Αυτό πιστεύω.
• Πάλι μόλις ήρθατε, είπατε ότι δεν μετανιώσατε καθόλου για ό,τι κάνατε
Σ.Λ. Ναι, δεν μετάνιωσα καθόλου…
• Τώρα που γνωρίζετε την ταλαιπωρία, που την έχετε βιώσει κι εσείς και η οικογένειά σας, μετά από την γνώση λοιπόν αυτή θα ξανακάνατε την ίδια κίνηση; Θα κάνατε τις ίδιες επιλογές;
Σ.Λ. (με έμφαση) Ναι, βεβαίως!
• Τι είναι αυτό που σας κρατάει με τέτοιον δυναμισμό; Αυτό το ακούμε πολύ σπάνια πλέον από Έλληνες. Σε σημείο μάλιστα που να μας ακούγεται εξωγήινο.
Σ.Λ. Κοίτα Μαρία, αν δεν στηρίξουμε τον εαυτό μας, αν δεν στηρίξει ο ένας τον άλλον, αν μεταξύ μας δεν βοηθιόμαστε, τότε καταστραφήκαμε. Αυτό που είδα ότι έπρεπε να το κάνω, θα το έκανα ξανά. Γιατί; Γιατί η θρησκεία είναι οδηγός, όταν προτρέπει για αγάπη μεταξύ μας. Δίχως την γλώσσα μας, την θρησκεία μας, τον πολιτισμό μας, τον στρατό μας, την αστυνομία και την αγάπη μεταξύ μας, χαθήκαμε! Το λέω και το τονίζω αυτό.
• Ας πάμε λίγο στα παλιά, στην «κακή» εποχή: Ο Εισαγγελέας που σας είχε δικάσει μιλούσε συνέχεια για χρήματα. Ισχυριζόταν ότι όλο εκείνο το κάνατε για τα χρήματα, και όχι για την πατρίδα. Τι θα είχατε να πείτε σ’ αυτόν τον άνθρωπο τώρα;
Σ.Λ. Θέλω να πω ότι αυτό είναι εντελώς λάθος. Όποιος θέλει να μάθει αν έχω χρήματα, ας έρθει στο σπίτι μου, να δει πού μένουμε, πώς ζούμε… Εγώ ήρθα από την Αμερική με δυο βαλίτσες στο χέρι. Με τα ρούχα μου, τίποτε άλλο. Κι αυτά τα μάζεψα στην Αμερική, σε 28 μήνες.
• Εννοώ όλα αυτά που κάνατε πριν σας συλλάβουν… Τα κάνατε για χρήματα;
Σ.Λ. Δεν είχα λόγο για να κάνω κάτι τέτοιο. Είχα καλή δουλειά, ήμουν σε καλή υπηρεσία, πληρωνόμουν καλά, είχα ζωή χαρισάμενη. Δεν είχα ανάγκη από χρήματα, ώστε να επηρεαστώ από αυτό… Έχω να πω στον Εισαγγελέα ότι κάνει εξ ολοκλήρου λάθος. Κοροϊδεύει τον εαυτό του.
Παρεμβαίνει ήρεμα, αλλά και με πίκρα, η σύζυγός του Μαρία: Ναι, κοροϊδεύει τον εαυτό του, ή κρίνει εξ ιδίων τα αλλότρια. Ίσως αυτός αν το έκανε, να το έκανε για τα λεφτά. Ο Σταύρος έκανε μια τέτοια θυσία από ενδιαφέρον και αγάπη για την πατρίδα του. Ίσως ο Εισαγγελέας να ενδιαφέρεται πιο πολύ για την θέση του. Ο Σταύρος ενδιαφέρεται περισσότερο για την πατρίδα παρά για την θέση του. Υπάρχουν και τέτοιοι άνθρωποι, που αυτοί, σαν τον Εισαγγελέα, ούτε μπορούν διανοηθούν ότι υπάρχουν.
• Και σήμερα στην Ελλάδα, οι πιο πολλοί δεν μπορούμε να διανοηθούμε κάτι τέτοιο. Θα ήθελα να το σχολιάσουμε αυτό για λίγο… Συνείδηση ελληνική, πατριωτική, ούτε το σχολείο δίνει, ούτε η οικογένεια… Εσείς, με αυτά που λέτε τώρα είστε φαινόμενο, ενώ θα έπρεπε η στάση σας να ήταν φυσιολογική για κάθε Έλληνα, να ήταν αυτονόητη. Εσείς όμως τώρα είστε φαινόμενο.
Ο Σταύρος Λάλας δεν θέλει να σχολιάσει την παρατήρησή μου. Παρεμβαίνει η σύζυγός του: Είναι «φαινόμενο» γιατί μεγάλωσε με πολύ καλούς Έλληνες γονείς, οι οποίοι του δίδαξαν να αγαπάει την πατρίδα του και να κρατάει την ταυτότητά του. Εμάς δεν μας έμαθαν από το σπίτι μας ότι πρέπει να κρατάμε την ταυτότητά μας ως Έλληνες. Αυτός είναι ο κίνδυνος που διατρέχει η Ελλάδα αυτήν την στιγμή. Ας αναρωτηθούμε: Είμαστε Έλληνες; Και από πού φαίνεται αυτό; Πρώτα-πρώτα, αυτά που βλέπουμε στις τηλεοράσεις δεν έχουν καμία σχέση με το ελληνικό ήθος και τις ελληνικές Αρχές. Το ήθος και το ύφος που έλεγαν οι αρχαίοι δεν υπάρχει. Αυτό πρέπει να ψάξουμε να βρούμε. Ανεξάρτητα από το τι διδάσκονται τα παιδιά στα σχολεία, σκεφτείτε πόσα χρήματα δίνουμε σε φροντιστήρια και πάλι δεν μορφώνονται! Τι ποιότητα παιδείας έχουμε; Δηλαδή θα γίνω υπερβολική αν πω ότι με ανησυχεί; Επίσης, έχουμε εξωτερική πολιτική; Έχουμε μια γραμμή ως έθνος; Κρατάμε αυτά που κληρονομήσαμε από τους δικούς μας ανθρώπους; Είναι ντροπή να λέμε ότι ο Σταύρος είναι φαινόμενο. Θα έπρεπε να υπάρχουν κι άλλοι.
• Μα αυτό έπρεπε να είναι το φυσιολογικό
Παρεμβαίνει κάποιος που τυχαία περνούσε μπροστά από το τραπέζι και στιγμιαία άκουσε την συζήτησή μας: Δέκα εκατομμύρια Σταύροι θα έπρεπε να υπάρχουν στην Ελλάδα.
Σ.Λ. Μα αυτά είναι αυτονόητα και φανερά πράγματα. Σε όλα τα κράτη, και στην Αμερική ακόμη, που τα πράγματα είναι ελεύθερα, κρατάνε σημαίες, έχουνε υπερηφάνεια. Κι εμείς που δώσαμε το φως στην Ευρώπη, σε όλο τον δυτικό κόσμο, εμείς που σταματήσαμε τον Ξέρξη και τον στρατό του (θα έπαιρναν όλη την Ευρώπη), εμείς λοιπόν πρέπει να είμαστε πολύ περισσότερο περήφανοι. Εμείς που πολεμήσαμε τους Γερμανούς, τους Ιταλούς, χωρίς όπλα… Ένας στρατιώτης δικός μας αναλογούσε σε δέκα δικούς τους. Κι όμως, στην Κρήτη ο απολογισμός ήταν 89% τραυματίες στον πιο καλό στρατό. Πρέπει να είμαστε περήφανοι.
Μαρία Λάλα: Και κάποιοι μας κλέβουν την περηφάνια…
Σ.Λ. Άκουσα και για κάποια βιβλία που γράφτηκαν και δεν είχαν μέσα την καταστροφή της Σμύρνης… Αυτά είναι ψέμματα. Πρέπει να γράψουμε αυτό που έγινε, όπως έγινε. Η αλήθεια οφείλει να λέγεται.
• Και ποιος θα μας τα δείξει πλέον αυτά; Από τα σχολεία απελπιστήκαμε, από άλλους χώρους απελπιστήκαμε… Τι μπορούμε να περιμένουμε;
Μαρία Λάλα: Αυτοί που έχουν την δύναμη και την εξουσία για κάτι τέτοιο, αυτοί πρέπει να δράσουν.
Σ.Λ. (με ιδιαίτερη έμφαση) Είμαστε αυτοί που είμαστε! Αυτό να καταλάβουμε! Τελείωσε!
• Το οποίο είναι και πάρα πολύ ωραίο…
Μαρία Λάλα: Επίσης, να προσέχουμε, να μην τρώμε φιλτραρισμένα πράγματα! Να βλέπουμε από ποιες διαδικασίες περνάνε και για ποιον λόγο.
• Να ρωτήσω αν κατά την διάρκεια της δίκης σάς συμπαραστάθηκε το ελληνικό κράτος, ως κράτος;
Η Μαρία Λάλα γελάει πικρά.
Σ.Λ. Ναι, όσο μπορούσε… Ήταν βλέπεις και το θέμα της υπηκοότητος. Είχα αμερικανική υπηκοότητα…
• Για παράδειγμα, το ελληνικό κράτος πλήρωσε τον δικηγόρο σας κατά την δίκη;
Σ.Λ. Τον δικηγόρο όχι, σ’ αυτόν δεν έδωσε τίποτε. Εκτός όμως από αυτό, έκανε ό,τι μπορούσε. Εφόσον εγώ είχα αμερικάνικη υπηκοότητα, δεν μπορούσαν αυτοί να έρθουν σε ξένο κράτος, να παρέμβουν και να με υποστηρίξουν από αυτήν την πλευρά. Ό,τι μπορούσαν έκαναν. Το κακό είναι ότι δεν μπορούσαν…
Μαρία Λάλα: Ίσως έπρεπε να πουν ότι είναι ελληνόφιλος ο άνθρωπος, και μόνον γι’ αυτό να έκαναν κάτι…
• Στο κάτω-κάτω, αυτοί από το 1977 έπαιρναν στοιχεία από εσάς…
Μαρία Λάλα: Και στο κάτω-κάτω, είναι ελληνόφιλος, δεν είναι π.χ. ρωσόφιλος… Δεν πρόσκειται σε μία χώρα από την απέναντι πλευρά. Δεν δούλεψε για καμμία χώρα που βρίσκεται στο άλλο στρατόπεδο.
• Ρητορική ερώτηση: Πιστεύετε ότι ξέρουν την λέξη ντροπή οι πολιτικοί;
Μαρία Λάλα: Όχι, δεν την ξέρουν! Κάθονται σε μια καρέκλα και βολεύονται. Φοβηθήκανε… Από φόβο το κάνανε, αυτός ο τρομερός φόβος! Είναι δυνατόν να το έκαναν από άγνοια; Ξέρουν τι αντιπροσωπεύουν εκείνοι εκεί πάνω; Έχουν καταλάβει τι τους δώσαμε εμείς, ο Ελληνικός λαός;
• Το κακό είναι ότι κι εμείς δεν καταλάβαμε πολλά πράγματα και τους ψηφίζουμε συνεχώς…
Μαρία Λάλα: Θέλω να διευκρινίσω ότι δεν μιλάω για κάποιον προσωπικά, δεν αντιπαρατίθεμαι σε κανέναν, απλώς, η υπόθεση αυτή με έκανε να σκεφτώ, ως Ελληνίδα που είμαι, ότι δεν υπάρχει πια τίποτε ελληνικό, ότι μόνο σκουπίδια πλέον μας ταΐζουν. Δεν υπάρχει κανένας σεβασμός σε καμμία αξία. Δεν υπάρχει εξωτερική πολιτική, για τα παιδιά δεν υπάρχει κανένα όνειρο, όλοι θέλουν να μπουν στο δημόσιο, ή αν έχουν δουλειά να μην την χάσουν, να κάνουν κάτι για να βολευτούνε και να σταματήσουν να σκέφτονται. Η σκέψη πού είναι;
• Κύριε Λάλα, κάπου διάβασα ότι συνεργαστήκατε με τους Αμερικάνους, γι’ αυτό γλιτώσατε τα ισόβια. Αυτό πώς το σχολιάζετε;
Σ.Λ. Γλίτωσα τα ισόβια γιατί είχα πολύ καλό δικηγόρο και με βοήθησε. Ήταν άξιος δικηγόρος και απέδειξε πως αυτά τα χαρτιά τα απόρρητα δεν ζημιώσανε την Αμερική, δεν κινδύνευσε η ασφάλεια και η άμυνα της Αμερικής. Επίσης, απέδειξε ότι δεν κινδύνευσε κανένας Αμερικανός πολίτης. Επρόκειτο αποκλειστικά για τα ελληνικά συμφέροντα. Γι’ αυτό και δεν πήγα ισόβια.
• Σκεφτήκατε ποτέ να πολιτευτείτε;
Σ.Λ. (γέλια) Όχι βέβαια, ποτέ…
• Μετά από τόσα χρόνια αγώνα, και πριν από την σύλληψη και μετά από αυτήν, δεν έχετε κουραστεί; Δεν νιώθετε και απογοητευμένος; Συνεχίζετε να έχετε την ίδια ορμή όπως τότε;
Σ.Λ. Ακριβώς όπως πριν! Όταν είπα ότι δεν έχω μετανιώσει για τίποτα, το εννοούσα. Το μόνο που με πειράζει είναι ότι η γυναίκα μου δουλεύει πάρα πολλές ώρες και δεν μπορώ να την δω. Δουλεύει σαν σκλάβος.
• Έγινε σε εσάς προσωπικά από το ελληνικό κράτος κάποια πρόταση για εργασία;
Σ.Λ. Τοπικά έχει γίνει. Θα πάω στην Αθήνα και από κει και πέρα θα δούμε. Μέχρι τώρα φαίνονται όλα καλά, αλλά αν πάω στην Αθήνα θα δούμε.
• Να σας θέσω τώρα ένα «ανάποδο» ερώτημα: Αν το ίδιο που κάνατε εσείς για την πατρίδα, το έκανε ένας Αμερικανός, για την Αμερική, και είχε ανάλογες συνέπειες, πώς θα το βλέπατε;
Σ.Λ. Η Αμερική έχει δύναμη. Δεν είναι Ελλάδα. Ο Αμερικανός έχει τρομερή δύναμη και μπορεί να κάνει πολλά πράγματα, που δεν μπορεί να τα κάνει η Ελλάδα.
• Δηλαδή, τον Αμερικανό θα τον κάλυπτε το κράτος του ενώ εμάς δεν μας καλύπτει;
Σ.Λ. Ο Αμερικανός έχει λεφτά, στρατό και δύναμη. Μπορεί να καλυφθεί πιο καλά, σε σχέση με μία χώρα σαν την Ελλάδα.
• Οπότε, δεν θα υπήρχε περίπτωση Αμερικανού σαν την δική σας;
Σ.Λ. Ακριβώς. Η Αμερική έχει πιο πολλές δυνατότητες, και δύναμη πολιτική, οικονομική και στρατιωτική. Αυτό το ξέρει όλος ο κόσμος.
• Οπότε, και σε ατομικό επίπεδο δεν μπορούμε να καλύψουμε σχεδόν τίποτα… Πείτε μου σας παρακαλώ, πριν την σύλληψή σας πιστεύετε ότι κάποιοι «μιλούσαν» λίγο «περισσότερο» ή έγινε κάτι σκόπιμα;
Σ.Λ. Άκου Μαρία, έχω ακούσει πολλά σενάρια, δεν ξέρω. Ο καθένας λέει την γνώμη του. Μπορεί να έγιναν πράγματα πολλά, αλλά δεν μπορούμε να είμαστε 100% σίγουροι για τίποτε.
• Θέλετε να ερευνηθεί αυτό; Και στο κάτω-κάτω να μάθουμε τι έγινε…
Μαρία Λάλα: Θα γίνει αυτό Μαρία!
Σ.Λ. Θα γίνει κι αυτό κάποια στιγμή. Εγώ πάντως λέω ότι όποιος το έκανε θα το βρει από τον Θεό.
Μαρία Λάλα: Θα το βγάλει στην επιφάνεια ο ίδιος ο Θεός. Όπως για παράδειγμα σήμερα είσαι εσύ εδώ και δεν ξέρουμε τι μπορεί να βγει από αυτήν την συνάντηση, έτσι ο Θεός θα τα αποκαλύψει. Ακόμη κι εμείς να μην θέλαμε να μάθουμε την αλήθεια, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θέλουν να την βρουν.
• Μιλήστε μας κύριε Λάλα για τα τελευταία χρόνια στην Αμερική, τα οποία άκουσα ότι ήταν πολύ δύσκολα βιοποριστικά, και για τα χρόνια της οικογένειάς σας εδώ.
Σ.Λ. Η γυναίκα μου τράβηξε όλο το ζόρι, όλη την ταλαιπωρία εδώ. Έχουμε το μεγάλο μας παιδί με ειδικές ανάγκες, η μητέρα της δεν βλέπει καλά, το σπίτι μας είναι παλιό, το ένα δωμάτιο κρύο, το άλλο ζεστό… Η γυναίκα μου είναι ήρωας. Είμαι περήφανος γι’ αυτήν. Ηθική, καλή Χριστιανή και πιστεύει στην οικογένεια, στην πατρίδα, στην θρησκεία… Αυτή τράβηξε την μπόρα, όχι εγώ. Με δύο παιδιά, τράβηξε πολλά τόσα χρόνια, αλλά στάθηκε καλός στρατηγός, καλός καπετάνιος. Είμαι πολύ περήφανος για την γυναίκα μου.
• Κι εκείνη για σας πρέπει να είναι πολύ περήφανη.
Μαρία Λάλα: Φυσικά!
Σ.Λ. Εγώ δεν έκανα τίποτα, η γυναίκα μου είναι ηρωίδα… Και κάθε Ελληνίδα που μεγαλώνει οικογένεια.
• Η ζωή σας εκεί πώς ήτανε το τελευταίο διάστημα;
Σ.Λ. Ήταν δύσκολη, είχε πολλούς περιορισμούς, εισόδημα καλό δεν είχαμε. Ασφάλεια δεν είχα, δεν μπορούσα να πάω σε γιατρό, σε οδοντίατρο… Ο αδερφός μου όμως με βοήθησε πάρα πολύ, στάθηκε πολύ κοντά μου.
• Η ομογένεια εκεί;
Σ.Λ. Ε, όχι ιδιαίτερα… Όσο μπορούσε. Οι ισχυροί όχι, μόνον οι καθημερινοί άνθρωποι. Υπάρχουν πολλοί απλοί άνθρωποι, που είναι Έλληνες και στο όνομα και στην καρδιά.
Μαρία Λάλα: Ξέρετε, δεν είναι το οικονομικό ζήτημα, αυτό είναι το λιγότερο. Όταν έφυγε ο Σταύρος εγώ ήμουν έγκυος σε ένα παιδί που έχασα, είχα την μητέρα μου κατάκοιτη, τον Γιαννάκη με ειδικές ανάγκες… και ένα σπίτι που είχα δικό μου το οποίο θα πουλούσα για να πήγαινα στην Αμερική. Ο Θεός με φύλαξε και δεν πήγα. Σκέφτηκα και ήρθα εδώ, στην Μακεδονία, από όπου κατάγομαι. Έπρεπε κάποιος να μας πει τι να κάνουμε: Να πάμε στην Αμερική, να μην πάμε στην Αμερική, να επικοινωνήσουμε με τον Σταύρο ή όχι; Με ποιον τρόπο; Δεν υπήρχε κανείς να μας πει τίποτα. Ξέρεις, είναι η αδιαφορία που μας πληγώνει πιο πολύ από οτιδήποτε άλλο!
Τελικά άρχισα να δουλεύω, να διδάσκω αγγλικά, αλλά έξω από εδώ, στον νομό Ροδόπης. Εδώ δεν μου έδινε κανένας δουλειά, με αντιμετώπιζαν με καχυποψία, φοβόταν οι άνθρωποι με τόσα που είχαν ακούσει. Ο κόσμος φοβόταν μην μπλέξει με τις μυστικές υπηρεσίες… Να πούμε βέβαια ότι η υπόθεση του Σταύρου δεν είχε βγει στα κρατικά κανάλια ποτέ… Μόνο στον ΑΝΤ1, το MEGA, στα μεγάλα ιδιωτικά. Ο κόσμος δεν ήξερε τι είχε γίνει. Και η κυβέρνηση αισθάνθηκε αμηχανία τότε, δεν ήξερε πώς να αντιδράσει. Δεν είχαν πει ότι ο Σταύρος έκανε κάτι κακό, είπαν απλώς ότι δεν τον γνωρίζουνε.
Πιστεύω ότι δεν μπορούσα να κάνω τίποτα για τον Σταύρο, απολύτως τίποτα. Ευτυχώς, είχε τον αδερφό του εκεί, είχε κι έναν καλό δικηγόρο, του οφείλουμε πολλά γιατί έκανε καλή δουλειά, και γι’ αυτό είναι σήμερα μαζί μας και ο Σταύρος. Ο Σταύρος θα μπορούσε να μην είναι μαζί μας τώρα και να είχε πάει ισόβια. Να πούμε επίσης ότι αν δεν ψάχνανε κάποιοι, όπως ο Παπαχελάς, κάποιοι καλοί δημοσιογράφοι, δεν θα έβγαινε τίποτε στο φως.
Σ.Λ. Ο Παπαχελάς έπαιξε πολύ σπουδαίο ρόλο. Ήταν αρχικά μαζί του και ένας άλλος δημοσιογράφος, ο Μπαξεβάνης.
Μαρία Λάλα: Χωρίς αυτόν δεν θα μάθαινε ποτέ κανένας ότι υπάρχει ένας Έλληνας που έκανε τόσα πολλά γι΄ αυτόν τον τόπο, που το έλεγε η καρδιά του… Από την πρώτη μέρα που πιάσανε τον Σταύρο, ο Παπαχελάς έλεγε ότι αυτός ο άνθρωπος είναι μόνος του… Και αναρωτιέμαι: Πώς αυτοί οι πολιτικοί κοιμούνταν το βράδυ;
Σ.Λ. Εδώ στην Ελλάδα, κανένας δεν παίρνει ευθύνες, κανένας δεν «πληρώνει». Στην Ελλάδα, τα πράγματα πρέπει να γίνουν λίγο πιο σοβαρά, πιο αυστηρά, για να κάνουμε αυτό που είναι σωστό. Καθένας κάνει ό,τι θέλει. Αυτό είναι καταστροφή. Η Ελλάδα έχει πολιτισμό, έχει δημοκρατία. Και φθάσαμε να βγαίνει ο άλλος και να καίει αυτοκίνητα μέσα στον δρόμο… Εντάξει, κάνε μια διαμαρτυρία αν θέλεις, αλλά μην καις του άλλου την περιουσία, του άλλου τα πράγματα. Σε όποιο κράτος κι αν συμβεί αυτό, η αστυνομία τους μαζεύει και κάθονται μέσα στην φυλακή.
Μαρία Λάλα: Έχουν εγκαταλειφθεί θεσμοί και νόμοι. Μετά πώς μπορούμε να μιλάμε για Αρχές; Πώς μπορούμε να μιλάμε για έλεος; Σ’ αυτήν την κατάσταση, ούτε έλεος μπορεί να υπάρχει.
• Εμένα μου κάνει εντύπωση το ότι ενώ προδοθήκατε, εγκαταλειφθήκατε, υποφέρατε, υπάρχει μέσα σας μεγάλη δύναμη και ζωντάνια… Αυτό που «κρατάει» ακόμα μέσα σας τι είναι τελικά;
Σ.Λ. Αυτό που με κρατάει είναι οι Αρχές που έχω από τον πατέρα μου και την μητέρα μου, η θρησκεία, η πατρίδα…
• Πώς μπορείτε να μιλάτε για την πατρίδα με αγάπη, εφόσον από την πατρίδα δεν είδατε παρά μόνον αρνητικά πράγματα.
Σ.Λ. Δεν φταίει η πατρίδα, εμείς οι άνθρωποι φταίμε. Είναι εύκολο Μαρία να κατηγορείς, δύσκολο είναι να βοηθήσεις.
Μαρία Λάλα: Εμείς δεν μπαίνουμε στην λογική τού ποιος φταίει. Πιστεύουμε ότι ο Θεός τα βλέπει όλα και κρίνει. Αυτός που φταίει, να το καταλάβει και να βελτιωθεί. Εμείς πλέον βλέπουμε μπροστά…
• Πολύ αισιόδοξοι είστε, μ’ αρέσει αυτό… Βλέποντας τώρα τις εξελίξεις παγκοσμίως και στα Βαλκάνια, ποιο ρόλο βλέπετε να παίζει η Ελλάδα; Πώς τα κρίνετε όλα αυτά; Απαντήστε μου από τα στοιχεία που έχετε προσλάβει όσο είστε έξω.
Σ.Λ. (αποφεύγει να απαντήσει άμεσα) Πρέπει ο κόσμος να προσέχει, να σέβεται την γη που πατάει, να μην είναι σπάταλος, να προσέχει το περιβάλλον, π.χ. τα σκουπίδια, απλά πράγματα. Αν καταστραφεί το περιβάλλον θα καταστραφούμε κι εμείς.
• Η Ελλάδα τι ρόλο μπορεί να παίξει;
Σ.Λ. Η Ελλάδα μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο, γιατί είναι ένα σημαντικό κλειδί. Οικονομία έχουμε, δημοκρατία έχουμε, είμαστε στο ΝΑΤΟ, στην Ε.Ε., πρέπει να υποστηρίξουμε τα συμφέροντά μας.
• Τα υποστηρίζουμε;
Σ.Λ. Δεν ξέρω, τώρα ήρθα στην Ελλάδα… Πιστεύω όμως ότι μέσα στα κόμματα, όσο κι αν έχουνε διαφορές μεταξύ τους, υπάρχουν αρκετοί έξυπνοι άνθρωποι ώστε να συμφιλιωθούν και να πάρουν μιαν απόφαση, για το τι πρέπει να γίνει.
• Αυτό δεν το έχουμε δει τόσα χρόνια… Ούτε την εξυπνάδα, ούτε την συμφιλίωση… Ας «φύγουμε» όμως από τα κόμματα κι ας πάμε σε κάτι πιο προσωπικό και ανθρώπινο. Θέλω να μου περιγράψετε το κλίμα, την ατμόσφαιρα, από την ώρα που μάθατε ότι σε μερικές ώρες θα δείτε την οικογένειά σας. Επίσης, μιλήστε μου γι’ αυτό που ζείτε από τότε μέχρι τώρα.
Σ.Λ. Ήθελα να μπω στο αεροπλάνο και να έρθω όσο πιο γρήγορα μπορούσα. Μακάρι να μπορούσα να πετάξω εγώ ο ίδιος και να έρθω αμέσως εδώ! Μακάρι να ήμουν εδώ σε ένα δευτερόλεπτο. Κάθε 10 λεπτά μέσα στο αεροπλάνο κοίταζα την ώρα… Μόλις κατέβηκα, έκανα τον σταυρό μου.
• Και τώρα, αυτές τις λίγες που είστε εδώ;
Σ.Λ. Είναι πολύ όμορφα, ο κόσμος είναι καλός, πρόσχαρος, πατριωτικός, ζεστός, επουλώνει πληγές…
• Μπορείτε να αφήσετε πίσω όλα αυτά τα χρόνια; Γίνεται;
Σ.Λ. Το έχουμε κάνει ήδη. Τα αφήσαμε όλα πίσω… Η αγάπη είναι το μεγαλύτερο βάλσαμο. Έχω καλή γυναίκα κι έναν καλό φίλο στον Καναδά, Μιχάλης Κυπριανού λέγεται. Αυτός βοήθησε πολύ στην Κύπρο, πρόκειται για πολύ καλό παλικάρι. Οι Κύπριοι γενικά με βοηθήσανε πάρα πολύ. Αυτός ερχόταν κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα στην φυλακή, μου έκανε τα χαρτιά στο ελληνικό προξενείο στην Νέα Υόρκη, έκανε εκπομπή με τον κύριο Παπαχελά για το θέμα μου, μού έδινε λεφτά στην φυλακή, είναι καλός πατριώτης. Αυτός «έσπρωξε χαρτιά» και έτρεξε στα ελληνικά προξενεία για να με βοηθήσει.
• Αυτήν την δύναμη που βλέπω συνεχώς πάνω σας, από πού την αντλείτε; Αυτή με εντυπωσιάζει πραγματικά...
Σ.Λ. Δύναμη είναι οι Αρχές που πήραμε από τους γονείς μας, η θρησκεία μας…
• Σήμερα όλως η κατάσταση είναι διαφορετική. Για παράδειγμα, ακούσατε κάτι σχετικό με τα σχολικά βιβλία; Είχαμε μεγάλες φασαρίες εδώ με αυτά.
Σ.Λ. Ναι, άκουσα. Αυτά τα πράγματα δεν επιτρέπονται. Όποιοι το πρότειναν αυτό πρέπει να ντρέπονται. Αρνούνται την αλήθεια και πρέπει αυτό να σταματήσει. Δεν λέμε να έχουμε μίσος. Μίσος να μην έχουμε με κανέναν και για κανέναν. Με όλες οι χώρες πρέπει να έχουμε αδελφικές και καλές σχέσεις. Η αλήθεια όμως πρέπει να λέγεται. Και από κει και πέρα κοιτάμε το μέλλον. Δεν θέλουμε να έχουμε φασαρίες με κανέναν.
• Η ιστορία γιατί έχει τόση σημασία κατά την γνώμη σας; Σας το ρωτώ αυτό, γιατί σήμερα υπάρχει στην Ελλάδα ένα ρεύμα –όχι μεγάλο– που λέει ότι η ιστορία πρέπει να καταργηθεί γιατί εξάπτει τα μίση και τα κατώτερα ένστικτα.
Σ.Λ. Να καταργηθούν αυτοί που τα λένε! Άκου Μαρία, στην Αμερική είχε για πολλά χρόνια εμφύλιο, Βόρειοι και Νότιοι. Σκοτωθήκανε τόσοι… Η ιστορία είναι εικόνα του παρελθόντος. Πρέπει να την διαβάζουμε για να την γνωρίζουμε. Όχι να την διαιωνίζουμε. Ό,τι έγινε, έγινε. Δεν μπορούμε όμως να αρνούμαστε την αλήθεια. Δεν σημαίνει ότι όταν γνωρίζουμε την αλήθεια είμαστε φανατικοί…
Μαρία Λάλα: Το θέμα είναι γιατί την αλλάζουνε την ιστορία. Καλύτερα να μας πουν ότι η ιστορία καταργείται, παρά να την αλλάξουν. Αλλοιώνουνε έτσι τις θυσίες των προγόνων μας. Καλύτερα να μην πούνε τίποτε. Μπορούμε όμως να αρνηθούμε τα γεγονότα; Μπορούμε να πούμε ότι οι Γερμανοί δεν σκότωσαν Εβραίους; Αλλά να πούμε και ότι η Ελλάδα έπρεπε να διεκδικήσει από τους Γερμανούς τις πολεμικές αποζημιώσεις που δικαιούται.
Σ.Λ. Η Ελλάδα έπρεπε να πάρει την μεγαλύτερη αποζημίωση από όλους!
Μαρία Λάλα: Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να έχουμε έχθρα με τους Γερμανούς για πάντα. Αυτά πρέπει με την βοήθεια του Θεού πάντα να τα ξεπεράσουμε.
• Πέρα τώρα από όλα αυτά, εγώ αισθάνομαι ότι όλοι μας πρέπει να πούμε σε σας και στην οικογένειά σας μια μεγάλη συγγνώμη, που τόσα χρόνια καθόμασταν σπιτάκι μας, κανείς μας «δεν ήξερε» και «δεν έψαξε» να βρει… Η άγνοια δεν μας δικαιώνει. Πρέπει να πούμε μια μεγάλη συγγνώμη, και οργανωμένα, και ο καθένας ξεχωριστά, προσωπικά.
Σ.Λ. Δεν θέλω να μου πει κανένας συγγνώμη. Αυτό που θέλω είναι το πάθημα να γίνει μάθημα. Να κοιτάμε να είμαστε ενωμένοι και αγαπημένοι. Ο ένας να βοηθάει τον άλλον, όσο μπορούμε.
• Δεν θέλετε να βγει η αλήθεια στο φως;
Σ.Λ. Θα βγει η αλήθεια, θα βγει. Ο Θεός θα τα αποκαλύψει όλα. Κανένας δεν μπορεί να κρυφτεί πραγματικά.
• Πείτε μου σας παρακαλώ με πολύ λίγα λόγια, τι σημαίνει για σας Ελληνισμός;
Σημαίνει πρώτα-πρώτα την θρησκεία μας. Με λίγες λέξεις: Θρησκεία-Πατρίδα-Οικογένεια. Στην Αμερική ξέρετε τι γράφει πάνω στο δολλάριο; In God we Trust. Ο κόσμος εκεί πιστεύει, κρατάει την σημαία του, έχει τις Αρχές του…
(Ακούγοντάς τον αναρωτιέμαι πώς αφήσαμε εμείς εδώ στην Ελλάδα, να καταντήσουν «ταμπού» κάποιες λέξεις, που εκφράζουν αξίες και ιδανικά και τίποτε άλλο. Ο Σταύρος Λάλας τις χρησιμοποιεί με τέτοια φυσικότητα, που αυτόματα τις απεκδύει από κάθε μικρονοϊκό φανατισμό).
• Υπάρχει επίσης στην Ελλάδα ένα ρεύμα που υποστηρίζει ότι πρέπει να καταργηθούν οι παρελάσεις, γιατί κάνουν κακό στα παιδιά και εξάπτουν τον φανατισμό τους.
Σ.Λ. Αυτοί που τα λένε αυτά δεν ξέρουν τι λένε! Αυτοί να παραδώσουν την υπηκοότητα την ελληνική και να σηκωθούν να φύγουν από το κράτος. Αυτοί οι ίδιοι που τα λένε, αυτοί είναι φανατικοί.
• Για την κατάργηση των συμβόλων, που επίσης υποστηρίζουν;
Σ.Λ. Μαρία, πήγαινε σε όλον τον κόσμο και βρες μου ένα κράτος όπου λένε τέτοια πράγματα. Σε κάθε εθνική εορτή τα κράτη βγάζουν έξω τον στρατό τους, τους μαθητές τους, είναι περήφανο. Εμείς ειδικά πρέπει να είμαστε πολύ περισσότερο περήφανοι.
Κοιτάει με το καθαρό, σταθερό βλέμμα του. Μιλάει με ευθύτητα και ειλικρίνεια. Δεν σου αφήνει περιθώρια για μικροψυχίες και ολοκληρωτισμούς, ταπεινά συναισθήματα. Όταν έχεις την τύχη να βρεθείς με τέτοιους ανθρώπους συνειδητοποιείς ότι το αληθινό μεγαλείο κερδίζεται μόνον μέσα από τον αληθινό πόνο…
Τους ευχαρίστησα για τον χρόνο που μου διέθεσαν και έφυγα, κρατώντας την γεύση μιας δυσεύρετης αυθεντικότητας…
Η συνέντευξη είχε δοθεί στο περιοδικό το "Τρίτο Μάτι"
Διαβάστε την συνέχεια του άρθρου »
1 σχόλιο:
Ποιος ...φουστης τον καρφωσε ρε γαμωτο;Δικος μας αραγε,ή ξενος;
Δημοσίευση σχολίου